آرابینوز (به انگلیسی: Arabinose) یک آلدوپنتوز است یعنی یک مونوساکارید پنج کربنی که در فرم خطی آن، یک گروه عاملی کربونیل در یک انتها دیده می‌شود. به دلایل متابولیکی و تکاملی، تقریباً همیشه فرم D-مونوساکارید فراوان‌تر و معمول‌تر از L-مونوساکاریدها است. برای مثال در مورد گلوکز یا گالاکتوز یا گلیسرآلدهید و... همیشه فرم D- گلوکوز و... فراوان‌تر و معمول‌تر هستند. ولی این موضوع در مورد آرابینوز صدق نمی‌کند و فرم L-آرابینوز معمول‌تر و فراوان‌تر از D-آرابینوز است. اپران L-آرابینوز نیز یکی از اپران‌های بسیار مهم در زیست‌فناوری و زیست مهندسی به شمار می‌رود.

آرابینوز
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس 147-81-9 ✔Y, 10323-20-3 (D) ✔Y, 5328-37-0 (L) ✔Y
پاب‌کم 5460291
کم‌اسپایدر 59687 ✔Y
EC-number 205-699-8
ChEBI CHEBI:46983 ✔Y
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
Image 2
  • O=C[C@@H](O)[C@H](O)[C@H](O)CO


    C([C@H]([C@H]([C@@H](C=O)O)O)O)O

  • InChI=1S/C5H10O5/c6-1-3(8)5(10)4(9)2-7/h1,3-5,7-10H,2H2/t3-,4-,5+/m1/s1 ✔Y
    Key: PYMYPHUHKUWMLA-WDCZJNDASA-N ✔Y


    InChI=1/C5H10O5/c6-1-3(8)5(10)4(9)2-7/h1,3-5,7-10H,2H2/t3-,4-,5+/m1/s1
    Key: PYMYPHUHKUWMLA-WDCZJNDABW

خصوصیات[۱]
فرمول مولکولی C5H10O5
جرم مولی ۱۵۰٫۱۳ g mol−1
شکل ظاهری Colorless crystals as prisms or needles
چگالی 1.585 g/cm3 (20 ºC)
انحلال‌پذیری در آب Soluble
خطرات
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondFlammability code 1: Must be pre-heated before ignition can occur. Flash point over 93 °C (200 °F). E.g., canola oilHealth code 1: Exposure would cause irritation but only minor residual injury. E.g., turpentineReactivity code 0: Normally stable, even under fire exposure conditions, and is not reactive with water. E.g., liquid nitrogenSpecial hazards (white): no code
1
1
0
ترکیبات مرتبط
مرتبط با aldopentoses ریبوز
گزیلوز
لیگزوز
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 ✔Y (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

ساختار آرابینوز ویرایش

آرابینوز یک آلدوپنتوز است به این معنی که یک قند پنج کربنی دارای یک گروه آلدهید می‌باشد. در فرم خطی آرابینوز، به جز گروه هیدروکسیل روی کربن شماره ۲، گروه‌های هیدروکسیل سایر کربن‌های آرابینوز در یک سمت هستند. بر این اساس آرابینوز به عنوان اپیمر C2 ریبوز و اپیمر C3 لیگزوز در نظر گرفته می‌شود.

در بحث فرم‌های حلقوی نیز آرابینوز هم مثل سایر مونوساکاریدها دارای ۴ ایزومر حلقوی می‌باشد. دو مورد از ان‌ها آرابینوفورانوز (آلفا و بتا) و دو مورد آرابینوپیرانوز (آلفا و بتا) می‌باشند که در شکل زیر تصویر آن‌ها را می‌بینید.[۲]

D-Arabinose
 
α-D-Arabinofuranose
 
β-D-Arabinofuranose
 
α-D-Arabinopyranose
 
β-D-Arabinopyranose

نامگذاری آرابینوز ویرایش

واژهٔ آرابینوز از صمغ عربی می‌آید که اولین بار قند آرابینوز از این ماده استخراج شده‌است.

مصارف آرابینوز ویرایش

از آرابینوز در برخی از محیط‌های کشت باکتریها استفاده می‌شود.

منابع ویرایش

  1. Weast, Robert C., ed. (1981). CRC Handbook of Chemistry and Physics (62nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. C-110. ISBN 0-8493-0462-8.
  2. دانشنامه مدرسه