ابددان
اَبدَدانَ، سرزمینی در غرب ماد بود که در سنگ‌نوشته‌ها و سالنامه‌های سلطنتی آشوری نو به آن اشاره شده‌است. آشوری‌ها، اسب و خراج‌های دیگری از آن‌جا دریافت می‌کردند. در سنگ‌نوشتهٔ شلمنسر سوم، این سرزمین در جنوب شرق پارسوا و شمال شرق بیت همبان قرار گرفته‌است. آداد-نراری سوم شاه آشوری، ادعا می‌کند که آن‌جا را فتح کرده‌است؛ بر پایهٔ سنگ‌نوشتهٔ وی، ابدَدانَ در بین البریا و نائیری واقع شده‌است. لشکرکشی او علیه این سرزمین و کشورهای همسایه‌اش در سال ۸۰۲ پیش از میلاد روی داد.
در متون آشوری در وقایع بخش دوم از سدهٔ هشتم پیش از میلاد، این سرزمین همیشه بیت ابدَدانی نامیده می‌شد. در سال ۷۴۴ پیش از میلاد، تیگلات-پیلسر سوم، کیت‌پاتیا، شهری متعلق به بیت ابدَدانی را تسخیر کرد، جایی که شاهزاده‌ای با نام اکدی «مَننو-کیمَ-شابی» فرمانروایی می‌کرد. در سنگ‌نوشتهٔ تیگلات-پیلسر سوم که در سال ۷۲۸ پیش از میلاد نوشته‌شده، بیت ابدَدانی به‌عنوان ایالتی از امپراتوری آشور به‌همراه نمر، بیت همبان، پارسوا، بیت زاتی و غیره ذکر شده‌است.
در سال ۷۱۶ پیش از میلاد، سارگون دوم در طی هشتمین لشکرکشی خود، از بیت ابدَدانی، نمر، سنگیبوتو و کشور «مادهای نیرومند»، باج و خراج دریافت کرد. نام ابدَدانَ در لوحه‌ای برنزی که در همدان کشف‌شده و توسط هرتسفلد منتشر گردیده، ذکر شده‌است. هرتسفلد این لوحه را به اواخر سدهٔ سیزدهم پیش از میلاد مربوط می‌داند اما دیاکونوف معتقد است که باید آن را به سدهٔ دهم یا نهم پیش از میلاد تاریخ‌گذاری کرد. به احتمال قوی، ابدَدانَ نامی کاسی بود و مردمان آن در سدهٔ هشتم و نهم پیش از میلاد، منشأ کاسی داشتند.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- داندامایف، محمد (۱۳۹۶). «اَبدَدانَ». تاریخ ماد به‌گزارش دانشنامهٔ ایرانیکا. ترجمهٔ شهرام جلیلیان و محمد حیدرزاده. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۴۱-۲۰۷-۳.