اثر پادشاه (به انگلیسی: King effect) در آمار، اقتصاد، و فیزیک‌اقتصاد، به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن اولین یا دو مورد اول از یک مجموعهٔ مرتب شده، داده پرت هستند. این اولین یا دوتای اول به صورت غیرقابل انتظار بزرگ‌اند، و با توزیع آماری یا توزیع رتبه‌ای که بقیه مجموعه از آن پیروی می‌کنند، هماهنگ نیستند.

جمعیت کشورها که براساس رتبه مرتب‌سازی شده‌اند، این مجموعه داده از توزیع توانی کشیده پیروی می‌کند،[۱] بجز در دو «پادشاه» یعنی چین و هند.

توزیع‌هایی که معمولاً از این اثر پیروی می‌کنند، شامل توزیع توانی[۲] هستند، این توزیع مبنای تابع نمایی کشیده،[۱][۳] و توزیع فراکتال سهموی است.

اثر پادشاه در این توزیع‌ها مشاهده شده‌است:

  • بزرگی شهرها در فرانسه (که در آن نقطه نمایش دهنده پاریس، همان «پادشاه» است، و هماهنگ با توزیع توانی کشیده نیست[۱]) این موضوع در مورد دیگر کشورهایی که شهر نخستین دارند نیز برقرار است، مثلاً در بریتانیا (لندن) و در حالت حداکثری برای بانکوک.
  • جمعیت کشورها (که در آن نقطه‌های نمایش دهنده چین و هند با توزیع نمایی کشیده هماهنگ نیستند[۱]).

توجه کنید که اثر پادشاه به نقاط پرت با ارزیابی مثبت که به رتبه متصل اند، محدود نیست: یعنی برای رتبه‌های موجود در یک ویژگی نامطلوب، ممکن است اثر پوپر (به انگلیسی: Pauper effect) برقرار باشد، که در این‌جا نقاط داده‌ای که به صورت حداکثری رتبه دارند از بخش به صورت معقول توزیع شدهٔ مجموعه داده جداسازی و تفکیک می‌شوند.

پانویس ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ "Stretched exponential distributions in nature and economy: "fat tails" with characteristic scales", J. Laherrère and D. Sornette
  2. Jayadev, Arjun (2008). "A power law tail in India's wealth distribution: Evidence from survey data". Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications. 387: 270–276. doi:10.1016/j.physa.2007.08.049.
  3. "The individual success of musicians, like that of physicists, follows a stretch exponential", J.A. Davies

منابع ویرایش