ویکی‌پدیا

ارتش آزاد سوریه

جناح مخالف حکومت در جنگ داخلی سوریه
با ارتش سوریه، ارتش سوریه آزاد، یا ارتش آزاد سوریه (تحت حمایت ترکیه) اشتباه نشود.

ارتش آزاد سوریه (FSA) (عربی: الجيش السوري الحر) یک ائتلاف مقاومت بزرگ غیرمتمرکز، متشکل از شبه‌نظامیان، در جنگ داخلی سوریه است[۱۸][۱۹] که در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط سرهنگ ریاض الاسعد و شش افسر جدا شده از نیروهای مسلح سوریه، تأسیس شد.[۲۰][۲۱] این افسران اعلام کردند که اولویت فوری ارتش آزاد سوریه، حفاظت از جان معترضان و غیرنظامیان، در برابر سرکوب مرگبار دستگاه امنیتی بشار اسد، با هدف نهایی دستیابی به اهداف انقلاب سوریه، یعنی پایان دادن به حکمرانی چندین دهه خانواده اسد است.[۱۹][۲۱][۲۲] در اواخر سال ۲۰۱۱، ارتش آزاد سوریه، اصلی‌ترین گروه جداشدگان از ارتش سوریه بود[۲۳][۲۴] که در ابتدا، یک سازمان نظامی رسمی در زمان تأسیس بود اما ساختار فرماندهی اولیه آن تا سال ۲۰۱۶ از بین رفت و از آن زمان، عنوان ارتش آزاد سوریه، توسط گروه‌های مختلف اپوزیسیون سوریه، مورد استفاده قرار گرفت.[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸]

ارتش آزاد سوریه
الجيش السوري الحر
رهبری

غیرمتمرکز: (۲۰۱۵–اکنون)

تاریخ فعالیت
  • ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۱ – ۲۰۱۵ (سازمان متمرکز)
  • ۲۰۱۵ – اکنون (عدم تمرکز سازمان، استفاده موقت از عنوان ارتش آزاد سوریه)
گروه(ها)به این بخش مراجعه کنید
ایدئولوژیخیمه بزرگ

جناح‌ها:

سکولاریسم[۳][۴]
دموکراسی[۵][۶]
ملی‌گرایی سوری[۷][۸]
ملی‌گرایی سکولار[۹][۱۰]
ملی‌گرایی مذهبی[۱۱]
کنفدرالیسم دموکراتیک[۱۲]
اندازه۲۵۰۰۰ (اواخر ۲۰۱۱)[۱۳][۱۴]
۷۵۰۰۰ (اواسط ۲۰۱۲)[۱۵]
۴۰۰۰۰–۵۰۰۰۰ (۲۰۱۳)[۱۶]
۳۵۰۰۰ (۲۰۱۵)[۱۷]
درگیری‌ها و جنگ‌هاجنگ داخلی سوریه
پرچم

ارتش آزاد سوریه قصد دارد که "شاخه نظامی مخالفان مردم سوریه با رژیم"[۱۳] از طریق عملیات مسلحانه و تشویق فراریان ارتش باشد.[۲۹] در سال ۲۰۱۲، فرماندهان نظامی و رهبری غیرنظامی ارتش آزاد سوریه، بیانیه مشترکی صادر کردند که در آن متعهد شدند که پس از کنار زدن اسد از قدرت، سوریه را به سمت یک جمهوری دموکراتیک کثرت‌گرا هدایت کنند.[۳۰] از آنجایی که ارتش سوریه، بسیار سازماندهی شده و مسلح است، ارتش آزاد سوریه، یک استراتژی نظامی از تاکتیک‌های چریکی را در روستاها و شهرها، با تمرکز تاکتیکی بر اقدامات مسلحانه در پایتخت سوریه، دمشق، اتخاذ کرد. هدف از این کارزار، حفظ قلمرو نبود، بلکه به منظور گسترش نیروهای دولتی و زنجیره‌های لجستیکی آنها در نبردها برای مراکز شهری، ایجاد فرسایش در نیروهای امنیتی، از بین رفتن روحیه و بی‌ثباتی دولت بود.[۳۱]

ارتش آزاد، خود را شاخه مسلح انقلاب سوریه می‌دانست و توانست خشم مردم را نسبت به بشار اسد به یک شورش موفق بسیج کند. با به راه انداختن جنگ چریکی در سراسر کشور، این ارتش، از یک رشته موفقیت در برابر نیروهای دولتی بسیار مجهزتر برخوردار شد.[۳۲][۳۳] سیاست اسد، در نادیده گرفتن خواسته‌های معترضان، در کنار خشونت‌های فزاینده رژیم بر غیرنظامیان و معترضان، منجر به یک جنگ داخلی تا سال ۲۰۱۲ شد. ارتش آزاد، در ابتدا، استراتژی حذف سریع رهبری ارشد رژیم را دنبال کرد که منجر به ترور موفق وزیر اطلاعات عصف شوکت و وزیر دفاع داود راجیها در ژوئیه ۲۰۱۲، شد.[۳۴] در اوایل سال ۲۰۱۲، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با اعزام ده‌ها هزار شبه‌نظامی خمینی‌گرا، هماهنگی کارزاری نظامی را برای جلوگیری از فروپاشی ارتش سوریه با قطبی کردن درگیری، در امتداد اختلافات فرقه‌ای آغاز کرد.[۳۵][۳۶] پس از سال ۲۰۱۳، ارتش آزاد، تحت‌تأثیر کاهش نظم و انضباط، فقدان یک رهبری سیاسی متمرکز، عدم حمایت قابل توجه غرب، بدتر شدن عرضه تسلیحات و کاهش بودجه قرار گرفت. درحالی‌که شبه‌‌نظامیان اسلام‌گرا در رقابت داخلی بین معارضان سوری، جناح مسلط شدند.[۳۷][۳۸][۳۹] مداخله نظامی روسیه در سال ۲۰۱۵، بقای اسد را تضمین و گسترش ارتش آزاد را متوقف کرد. مجموعه‌ای ضدحمله با حمایت روسیه و ایران که توسط رژیم اسد، در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد، دستاوردهای ارضی قابل توجهی ارتش آزاد را از بین برد و ساختار فرماندهی آن را به شدت تضعیف کرد.[۴۰][۴۱]

پس از مداخله ترکیه در جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۶ و زمانی‌که سایر کشورها شروع به کاهش مشارکت خود کردند، بسیاری از شبه‌نظامیان ارتش آزاد، بیشتر به ترکیه وابسته شدند که به بست و منبع تدارکات تبدیل شد.[۴۲] از اواخر اوت ۲۰۱۶، دولت ترکیه، ائتلاف جدیدی از گروه‌های شورشیان سوری، از جمله بسیاری از گروه‌های ارتش آزاد را تشکیل داد. هسته اصلی این ائتلاف جدید، اتاق عملیات حوار کلس بود. این نیرو که در ابتدا به عنوان ارتش آزاد سوریه تحت حمایت ترکیه (TFSA) نامیده می‌شد، در سال ۲۰۱۷، نام ارتش ملی سوریه (SNA) را برگزید.[۴۳][۴۴] اکثریت شبه‌نظامیان ارتش آزاد، تحت فرمان دولت موقت سوریه هستند. درحالی‌که بقیه یا با دولت نجات سوریه و اداره خودمختار شمال و شرق سوریه متحد شده‌اند، یا در منطقه عدم منازعه التنف هستند.

استراتژی ویرایش

نیروهای ارتش آزاد سوریه بیشتر از روش‌های کلاسیک جنگ چریکی مانند کمین و بمب‌گذاری استفاده می‌کنند. آن‌ها از تمرکز قوای خود در یک منطقه خودداری کرده و سعی می‌کنند در نقاط مختلف پراکنده شوند. پس از اینکه تعدادی از مناطق تحت کنترل نیروهای ارتش آزاد به دلیل فقدان مهمات و سلاح‌های سنگین به تصرف ارتش سوریه درآمد، آن‌ها توجه خود را بیشتر به مناطق روستایی و مناطق کم‌جمعیت‌تر معطوف کرده‌اند که هم می‌توانند روی حمایت مردم محلی از خود حساب کنند و هم نیروهای ارتش سوریه را مجبور کنند تا در نقاط مختلف پراکنده شده و نیروی کمتری برای ادامه جنگ در مناطق پرجمعیت شهری داشته باشد که در آن‌ها اعتراضات در حال جریان است. آن‌ها همچنین گاهی اقدام به بستن جاده‌های منتهی به شهرها و شهرک‌ها می‌کنند و هدف آن‌ها این است که سربازان دیگر ارتش را به جدایی ترغیب کرده و روحیه آن‌ها را کم رنگ کنند.[۴۵]

شکل‌گیری ویرایش

شکل‌گیری این ارتش به روز ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۱ بر می‌گردد؛ هنگامی که ویدئویی از جداشدگان از ارتش با لباس نظامی بر روی تارنماهای اینترنتی قرار گرفت که در آن این نظامیان از دیگر افسران و درجه‌داران و سربازان می‌خواهند تا ترک خدمت کنند و به ارتش آزاد سوریه بپیوندند.[۴۶] رهبر این گروه نظامی سرهنگ ریاض الاسعد است. او در بیانیه تشکیل این گروه اعلام کرد که ارتش آزاد در کنار مردم برای نابودی نظام حاکم تلاش خواهد کرد و همه نیروهای امنیتی که مردم را نشانه بروند از آن پس اهداف حمله ارتش آزاد خواهند بود.[۴۷]

پیش از آغاز به کار ارتش آزاد، حرکت دیگری به نام «افسران آزاد سوریه» توسط سرهنگ حسین هرموش از نخستین افسران بلندپایه جداشده از ارتش شکل گرفته بود. ناظران گروه افسران آزاد را هسته و پایه آغازین شکل‌گیری ارتش آزاد می‌دانند.[۴۸] حسین هرموش پس از دستگیری توسط مأموران امنیتی سوریه در ماه ژانویه ۲۰۱۲ اعدام شد.[۴۹]

فرماندهی ویرایش

 
سرتیپ سلیم ادریس

در تاریخ ۸ دسامبر ۲۰۱۲ میلادی، سرتیپ سلیم ادریس از سوی گروه‌های سیاسی مخالف حکومت بشار اسد به سمت فرماندهی ستاد مشترک ارتش آزاد سوریه انتخاب شد.[۵۰] تا قبل از انتخاب سرتیپ سلیم ادریس به فرماندهی نیروهای ارتش آزاد، سرهنگ ریاض الاسعد فرماندهی این نیروها را برعهده داشت.

عملیات‌ها ویرایش

در پی افزایش تعداد نظامیان ترک خدمت کرده در ماه‌های دسامبر ۲۰۱۱ و ژانویه ۲۰۱۲، ارتش آزاد اعلام کرد: کنترل بعضی مناطق اطراف دمشق از جمله شهرهای الزبدانی، دوما و حومه‌های دمشق را در دست دارد. در پی آن شهر زبدانی در جنوب غربی سوریه از سوی گروه ارتش آزاد «نخستین شهر آزاد» نام گرفت.[۵۱] در روز ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲ و در پی حمله نیروهای ارتش سوریه به بعضی از این مناطق، بخش‌هایی از این مناطق به کنترل ارتش سوریه درآمد.[۵۲]

رابطه ارتش آزاد سوریه با ایران ویرایش

سخنگویان ارتش آزاد چندین بار مسئولان جمهوری اسلامی را به کمک نظامی به حکومت بشار اسد متهم کردند. در ۲۷ ژانویه سال ۲۰۱۲، «گردان فاروق» از این گروه ادعا کرد: تعداد ۷ تن از نیروهای سپاه پاسداران ایران را در هنگام عملیاتشان در سوریه دستگیر کرده‌است.[۵۳] در ویدئویی که از این گروگان گرفته شدگان بر روی اینترنت قرار گرفت، آنها می‌گویند که زیر حمایت و پشتیبانی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی سوریه به سرکوب و شلیک به مردم عادی می‌پرداختند.[۵۴] تصاویر این افراد نشان می‌داد: این‌ها کسانی بودند که به گفته ایران کارکنان شرکت مپنا بودند که به منظور احداث و توسعه نیروگاه سیکل ترکیبی جندر مشغول فعالیت بوده و نزدیک به یک ماه پیش از آنجا ربوده شده بودند. در این ویدئو برای اثبات مدعای ارتش آزاد به کارت پایان خدمت سربازی، گروگان‌ها اشاره می‌شود و گفته می‌شود این کارت‌ها به معنای نظامی بودن این افراد است.[۵۵] سپس، ربایندگان شرط آزادی گروگان‌ها را آزادی سرهنگ حسین هرموش، از نخستین نظامیان جدا شده از ارتش دولت سوریه از سوی حکومت بشار اسد عنوان کردند. دو روز پس از طرح این شرط، عناصر امنیتی نیروی هوایی سوریه حسین هرموش را اعدام کردند.[۴۹]

در تاریخ ۷ فوریه ۲۰۱۲ میلادی (۱۸ بهمن ۱۳۹۰) ارتش آزاد سوریه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: یازده نفر از شهروندان ایرانی با میانجی‌گری مقامات ترکیه آزاد شده‌اند. این بیانیه افزوده‌است: «مردم سوریه با ملت ایران دشمنی ندارند و تنها با همکاری حکومت جمهوری اسلامی ایران با رژیم حاکم بر سوریه مخالفند».[۵۶]

کمک بین‌المللی ویرایش

در نوامبر ۲۰۱۱ شورای ملی انتقالی لیبی اعلام کرد: با شورای ملی سوریه در حال گفتگو برای فرستادن کمک مالی یا نیرو به سوریه است و اینکه انتظار دارد دخالت خارجی تنها چند هفته پس از آن آغاز شود. به گفته افراد نزدیک به شورای ملی سوریه، شورای انتقالی لیبی پیشنهاد کمک مالی، نظامی و نیز امکان آموزش به نیروهای مخالف را به شورای ملی سوریه داده‌است.[۵۷][۵۸]

نظر مردم سوریه ویرایش

در جولای ۲۰۱۵، یک نظرسنجی به سفارش بی بی سی در سوریه توسط موسسه بین المللی ORB انجام شد. در این نظرسنجی ۱۳۶۵ نفر شرکت کردند که ۶۷۴ نفر در منطقه تحت کنترل دولت سوریه، ۴۳۰ نفر در منطقه تحت کنترل شورشیان، ۱۷۰ نفر در منطقه تحت کنترل داعش و ۹۰ نفر در منطقه تحت کنترل کردها بودند. با این حال، درباره‌ی نتایج این نظرسنجی باید با احتیاط عمل کرد؛ زیرا ترس از مجازات ممکن است بر پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان تاثیر گذاشته باشد.

پرسش: نظر شما درباره‌ی تاثیر ارتش آزاد سوریه در جنگ چیست؟[۵۹]


در مناطق تحت کنترل بشار اسد: ۸ درصد «کاملا مثبت»، ۷ درصد «تا حدی مثبت»، ۲۷ درصد «تا حدی منفی»، ۵۷ درصد «کاملا منفی»، ۱ درصد «نمی دانم».

در منطقه تحت کنترل مخالفان: ۲۷ درصد «کاملاً مثبت»، ۳۰ درصد «تا حدی مثبت»، ۱۵ درصد «تا حدی منفی»، ۲۶ درصد «کاملاً منفی»، ۲ درصد «نمی‌دانم».

در مناطق تحت کنترل داعش: ۲۲ درصد «کاملاً مثبت»، ۲۳ درصد «تا حدی مثبت»، ۱۵ درصد «تا حدی منفی»، ۳۶ درصد «کاملاً منفی»، ۴ درصد «نمی‌دانم».


کل سوریه: ۱۸ درصد «کاملا مثبت»، ۱۸ درصد «تا حدی مثبت»، ۲۰ درصد «تا حدی منفی»، ۴۳ درصد «کاملا منفی»، ۱ درصد «نمی‌دانم».

منابع ویرایش

  1. ↑ Argentieri, Benedetta (26 January 2016). "Are the Syrian Democratic Forces any of the above?". Reuters. Archived from the original on 20 June 2022.
  2. ↑ Elnaiem, Mohammed (7 February 2018). "Whose Free Syrian Army? The Arab opposition resisting Turkey's Afrin attacks". The Region. Archived from the original on 21 May 2023.
  3. ↑ "Syria's Armed Opposition" (PDF). small arms survey. January 2016. p. 4. Archived from the original (PDF) on 21 June 2023.
  4. ↑ Khatib, Line (2023). Quest for Democracy: Liberalism in the Arab World. New York, NY 10006, USA: Cambridge University Press. p. 193. ISBN 978-1-108-48281-3.{{cite book}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)
  5. ↑ Khatib, Line (2023). Quest for Democracy: Liberalism in the Arab World. New York, NY 10006, USA: Cambridge University Press. p. 193. ISBN 978-1-108-48281-3.{{cite book}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)
  6. ↑ "Free Syrian Army: Statement of Principles". Carnegie Middle East Centre. Archived from the original on 31 December 2022.
  7. ↑ Perry, Tom (June 2016). "Conflict among U.S. allies in northern Syria clouds war on Islamic State". Reuters. Archived from the original on 21 June 2023.
  8. ↑ J. Gilbert, Victoria (2013). Syria for the Syrians: The Rise of Syrian Nationalism, 1970-2013 (PDF). Boston, Massachusetts, USA: Northeastern University. pp. 78–81, 83–84. Archived from the original (PDF) on 8 April 2023.
  9. ↑ Kalah Gade, Gabbay, M. Hafez, Kelly, Emily, Michael, Mohammed, Zane (14 February 2019). "Networks of Cooperation: Rebel Alliances in Fragmented Civil Wars". Journal of Conflict Resolution. 63 (9): 2079. doi:10.1177/0022002719826234 – via Sage Journals.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  10. ↑ Zeno, Basileus (15 March 2022). "The making of sects: Boundary making and the sectarianisation of the Syrian uprising, 2011–2013". Nations and Nationalism. 28 (3): 1049. doi:10.1111/nana.12825 – via Wiley Online Library.
  11. ↑ E. Schulze, Kirsten (2017). "10: Israel, Jordan, Syria and Lebanon, 1994-2015". The Arab-Israeli Conflict (3rd ed.). NY 10017, New York: Routledge. p. 102. ISBN 978-1-138-93334-7.{{cite book}}: نگهداری CS1: موقعیت (link)
  12. ↑ "The launch of the second conference of the National Democratic Alliance Syrian". 2017-06-04. Archived from the original on 4 June 2017. Retrieved 2023-05-15.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Sherlock, Ruth (3 November 2011). "'15,000 strong' army gathers to take on Syria". The Daily Telegraph. London. Archived from the original on 12 January 2022. Retrieved 25 September 2014.
  14. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام telegrNov2011 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  15. ↑ Alsaleh, Asaad (2021). "As'ad, Riyad Al- (1961-)". Historical Dictionary of the Syrian Uprising and Civil War. London, UK: Rowman & Littlefield. pp. 66–68. ISBN 9781538120774.
  16. ↑ Sofer, Ken; Shafroth, Juliana (2013-05-14). The Structure and Organization of the Syrian Opposition. Center for American Progress (Report). Retrieved 2022-01-05.
  17. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ISWDec2015 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  18. ↑ Albayrak, Ayla (5 October 2011). "Turkey is adding to pressure on Damascus Regime". Wall Street Journal. Retrieved 19 August 2014.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ "Defecting troops form 'Free Syrian Army', target Assad security forces". World Tribune. 3 August 2011. Archived from the original on 27 November 2011. Retrieved 1 September 2014.
  20. ↑ Holliday, Joseph (March 2012). "Syria's Armed Opposition" (PDF). Institute for the Study of War. Middle East Security Report 3. Archived from the original (PDF) on 12 May 2012. Retrieved 3 September 2014. (Pages 6, 14–17.)
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Landis, Joshua (29 July 2011). "Free Syrian Army Founded by Seven Officers to Fight the Syrian Army". Syria Comment. Retrieved 1 September 2014.
  22. ↑ Holliday, Joseph (March 2012). "Syria's Armed Opposition" (PDF). Institute for the Study of War. Middle East Security Report 3. Archived from the original (PDF) on 12 May 2012. Retrieved 3 September 2014. (Pages 6, 14–17.)
  23. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Albayrak وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  24. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام youtube9-10-11 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  25. ↑ Hussain, Murtaza (24 October 2017). "NSA Document Says Saudi Prince Directly Ordered Coordinated Attack By Syrian Rebels On Damascus". The Intercept (به انگلیسی). Retrieved 19 November 2017. .. the "Free Syrian Army," a name that was more of a brand for the opposition than a singular entity.
  26. ↑ "Is it time for an alternative Syrian army?". Arab News (به انگلیسی). 3 June 2017. Archived from the original on 26 November 2022. Retrieved 19 November 2017. There is no longer an opposition Free Syrian Army like the one we knew. It disintegrated into smaller groups after being targeted by Iran, Russia, Daesh, Al-Nusra Front and others.
  27. ↑ Francis, Ellen; Perry, Tom (2017-04-07). "Syrian opposition welcomes US strike on army airbase". The Independent (به انگلیسی). Retrieved 19 November 2017. ... the Free Idlib Army rebel group, which fights under the Free Syrian Army (FSA) umbrella, ...
  28. ↑ Davison, John. "Death toll from Aleppo bus convoy bomb attack at least 126 – Observatory". Reuters (به انگلیسی). Beirut. Archived from the original on 2017-10-09. Retrieved 19 November 2017. ... groups fighting under the banner of the Free Syrian Army ...
  29. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام sharq وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  30. ↑ "Free Syrian Army: Statement of Principles". Carnegie Endowment for International Peace. Archived from the original on 31 December 2022.
  31. ↑ David Enders; Jonathan S. Landay. "One year in, will Syria become a guerrilla war?". Mcclatchydc.com. Archived from the original on 25 September 2013. Retrieved 31 August 2013.
  32. ↑ Tanir, Ilhan (4 October 2012). "In the Land of the Free Syrian Army". Carnegie Endowment for International Peace.
  33. ↑ Spyer, Jonathan (June 2012). "Defying a Dictator: Meet the Free Syrian Army". World Affairs. Sage Publications. 175 (1): 45–52. JSTOR 41638991 – via JSTOR.
  34. ↑ Alsaleh, Asaad (2021). Historical Dictionary of the Syrian Uprising and Civil War. London, UK: Rowman & Littlefield. pp. 57, 64–65. ISBN 9781538120774.
  35. ↑ Fulton, Will; Holliday, Joseph; Wyer, Sam. "Iranian strategy in Syria". Institute for the Study of War. Archived from the original on 4 May 2013.
  36. ↑ Fulton, Will; Holliday, Joseph; Wyer, Sam (May 2013). "Iranian strategy in Syria" (PDF). pp. 6–27. Archived from the original (PDF) on 12 May 2013.
  37. ↑ Martin Chulov (12 July 2013). "Free Syrian Army threatens blood feud after senior officer killed by jihadists". The Guardian. London. Retrieved 31 August 2013.
  38. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام doesnot3 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  39. ↑ Lister, Charles (November 2016). The Free Syrian Army: A decentralized insurgent brand (PDF) (Report). Washington, D.C.: Brookings. pp. 1–33. Archived from the original (PDF) on 1 October 2022 – via Brookings.edu.
  40. ↑ Alsaleh, Asaad (2021). Historical Dictionary of the Syrian Uprising and Civil War. London, UK: Rowman & Littlefield. pp. 11, 65. ISBN 9781538120774.
  41. ↑ "Is it time for an alternative Syrian army?". Arab News (به انگلیسی). 3 June 2017. Archived from the original on 26 November 2022. Retrieved 19 November 2017. There is no longer an opposition Free Syrian Army like the one we knew. It disintegrated into smaller groups after being targeted by Iran, Russia, Daesh, Al-Nusra Front and others. This is why we are discussing the establishment of a new Syrian army.
  42. ↑ "Who are Turkish-backed forces in latest Syria incursion? - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". 13 October 2019.
  43. ↑ Factsheet: Factions in Turkish-based "Free Syrian Army" (PDF) (Report). Rojava Information Center. Archived from the original (PDF) on 3 December 2020. Retrieved 8 August 2023.
  44. ↑ "Turkey deploys more tanks in Syria, warns Kurdish YPG".
  45. ↑ One year in, will Syria become a guerrilla war? بایگانی‌شده در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine David Enders and Jonathan S. Landay, McClatchy Newspapers
  46. ↑ «اعلان تشکیل ارتش آزاد سوریه». یوتیوب. ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۱.
  47. ↑ "سرهنگ جداشدهٔ ارتش سوریه ارتش آزاد را شکل داد" (به انگلیسی). الشرق الاوسط. ۱ اوت ۲۰۱۱. Archived from the original on 29 September 2011. Retrieved 27 January 2012.
  48. ↑ "حسین هرموش، از نخستین جداشدگان و کسی که هنوزه رمز و راز سرنوشتش را احاطه کرده‌است" (به انگلیسی). الشرق الاوسط. ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲. Archived from the original on 31 January 2012. Retrieved 31 January 2012.
  49. ↑ ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ «اعدام فرمانده "افسران آزاد سوریه" به جای مبادله وی با دستگیرشدگان ایرانی». العربیه پارسی. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲.
  50. ↑ سلیم ادریس فرمانده شورای واحد نظامی مخالفان اسد شد، دویچه وله فارسی
  51. ↑ «تفرجگاه پیشین سوری‌ها، زبدانی اکنون مقری برای شورشیان است». هافینگتون پست. ۱۶ دسامبر ۲۰۱۱.
  52. ↑ «ارتش سوریه 'حومه پایتخت را از مخالفان مسلح پس گرفت'». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۳۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
  53. ↑ «انتشار ویدیوی 'اعترافات' پنج ایرانی ربوده شده در حمص». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
  54. ↑ «ویدیوی ایرانیان گروگان گرفته شده نزد ارتش آزاد، گردان فاروق». یوتیوب. ۲۶ ژانویه ۲۰۱۲.
  55. ↑ «انتشار اسامی و تصویر ایرانی‌های ربوده شده در سوریه». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ دسامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
  56. ↑ «ارتش آزاد سوریه یازده ایرانی ربوده شده را آزاد کرد». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۷ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۷.
  57. ↑ «لیبی مخالفان سوریه را تجهیز می‌کند». سیدنی هرالد تریبون. ۲۷ نوامبر ۲۰۱۱.
  58. ↑ «مخالفان سوری از لیبی پول و داوطلب برای جنگ با اسد می‌گیرند». العربیه انگلیسی. ۲۶ نوامبر ۲۰۱۱.
  59. ↑ «نظرسنجی شگفت‌انگیز: نظر مردم سوریه». ۲۰ اکتبر ۲۰۱۵.

پیوند به بیرون ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ارتش_آزاد_سوریه&oldid=38963962»