ارمنیه
امارت ارمنیه (به عربی: إمارة أرمينية) ؛ نامی بود که اعراب مسلمان بر مناطق ارمنستان ، ایبری قفقاز و اران( آلبانی قفقاز) پس از تصرف آنها در جنگ با امپراتوری های ساسانی و روم شرقی در قرن هفتم میلادی اطلاق می کردند. اگرچه خلفا در ابتدا به یک بزرگ زاده ارمنی اجازه دادند در ازای خراج و وفاداری ارمنیان در هنگام جنگ، در ارمنستان فرمانداری کند، خلیفه عبدالملک بن مروان حاکمیت مستقیم اعراب را در منطقه به ریاست یک امیر به مرکزیت شهر دوین برپا ساخت. ارمنیه نامی است که در کتاب‌های تاریخی مسلمانان برای منطقه‌ای بین کورا و دریای خزر، در کنار آران و آذربایجان آمده‌است.[۲][۳] این منطقه اکنون بخشی از جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان است.
امارت ارمنیه Արմինիա ոստիկանություն إمارة أرمينية | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۶۵۴میلادی–۸۸۴میلادی | |||||||||||||||||||||
 نقشه قفقاز و ارمینیه ح. ۷۴۰ | |||||||||||||||||||||
| وضعیت | امارت خودمختار تابع خلافت اموی و عباسی | ||||||||||||||||||||
| پایتخت | دوین ۴۰°۰′۱۶٫۸۷۰″ شمالی ۴۴°۳۴′۴۵٫۰۱۲″ شرقی / ۴۰٫۰۰۴۶۸۶۱۱°شمالی ۴۴٫۵۷۹۱۷۰۰۰°شرقی | ||||||||||||||||||||
| زبان(های) رایج | ارمنی ؛ عربی | ||||||||||||||||||||
| دین(ها) | مسیحیت (کلیسای حواری ارمنی, پولس‌گرایی) اسلام (رسمی) | ||||||||||||||||||||
| دوره تاریخی | اوایل سده های میانه | ||||||||||||||||||||
• بنیان‌گذاری | ۶۵۴میلادی | ||||||||||||||||||||
• فروپاشی | ۸۸۴میلادی | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
مرز ارمنیه در منابع گوناگون به‌طور مختلف آمده‌است. برای نمونه المقدسی البشاری در کتاب «أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم» این شهرها را جزو ارمنیه گفته‌است: «خلاط، ارچیش، برکری، خوی، سلماس، أرمیة، آذرشهر (داخرقان)، مراغه، اهر، مرند، سنجان، قالیقلا، قندریة، قلعة یونس، نورین»[۴]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ در کتاب ترجمه دکتر جعفر شعار از کتاب صورت الارض ، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، سال ۱۳۴۵
- ↑ M. Canard, "Arminiyia", Encyclopaedia of Islam, New Ed. , vol. 1:633-649
- ↑ دانشنامه اسلام - چاپ لیدن- چاپ قدیم-صفحه 443: But in contrast to the Armenians who are followed by the Romans and the Byzantines, the Arabs use the term Arminiya in a wider sense so as to include under it the whole district situated between the Kur and the Caspian Sea [۱]
- ↑ (اصل عربی): «فأما الران فإنها تکون نحو الثلث من الإقلیم فی مثل جزیرة بین البحیرة ونهر الرس ونهر الملک یشمقها طولاً، قصبتها برذعة ومن مدنها: تفلیس، القلعة، خنان، شمکور، جنزة، یردیج، الشما خیة، شروان، باکوه، الشا بران، باب الأبواب، الأبخان، قبلة، شکی، ملازکرد، تبلا. وأما أرمینیة فإنها کورة جلیلة رسمها أرمینی بن کنظر بن یافث بن نوح ومنها ترتفع الستور والزلالی الرفیعة کثیرة الخصائص قصبتها دبیل ومن مدنها: بدلیس، خلاط، أرجیش، برکری، خوی، سلماس، أرمیة، داخرقان، مراغة، أهر، مرند، سنجان، قالیقلا، قندریة، قلعة یونس، نورین. وأما آذربیجان فإنها کورة اختطها اذرباذ بن بیوراسف بن الأسود بن سام بن نوح علیه السلام قصبتها وهی مصر الإقلیم أردبیل بها جبل مساحته مائة وأربعون فرسخاً کله قری ومزارع یقال أن به سبعین لساناً کثرة خیرات أردبیل منه. أکثر بیوتهم تحت الأرض ومن مدنها: رسبة، تبریز، جابروان، خونج، المیا نج، السراة، بروی، ورثان، موقان، میمذ، برزند. فإن زعم زاعم أن بدلیس من إقلیم أقور واستدل بأنها کانت فی ولایات بنی حمدان أجیب بأنه لما ادعاها أهل الإقلیمین جعلناها من هذا لانا وجدنا لها نظیراً فی الاسم وهی تفلیس، وأما الولایات فلیست حجة فی هذا الباب الا تری أن سیف الدولة کانت له قنسرین والرقة ولم یقل أحد أن الرقة من الشام» منبع: الکتاب: أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم المؤلف: المقدسی البشاری