ارنست پلاتنر

ارنست پلاتنر (‎/ˈplɑːtnər/‎ ; آلمانی: [ˈplatnɐ] ۱۱ ژوئن ۱۷۴۴ – ۲۷ دسامبر ۱۸۱۸) انسان‌شناس، پزشک و فیلسوف خردگرا^[۱] آلمانی، متولد لایپزیگ بود. او پدر نقاش ارنست زاخاریاس پلاتنر (۱۸۵۵–۱۷۷۳) بود.

زندگی ویرایش

پس از مرگ پدرش در سال ۱۷۴۷، لغت‌شناس یوهان آگوست ارنستی پدر رضاعی او شد. او تحصیلات اولیه خود را در ژیمناسیوم در آلتنبورگ، توماسکوله در لایپزیگ و در ژیمنازیم در گرا دریافت کرد.^[۲] پس از آن، او در دانشگاه لایپزیگ تحصیل کرد، جایی که در سال ۱۷۷۰ دانشیار پزشکی شد. بعداً در لایپزیک به عنوان استاد تمام فیزیولوژی (۱۷۸۰) و فلسفه (۱۸۱۱) منصوب شد. در ۱۷۸۳/۸۴ و ۱۷۸۹/۹۰به عنوان رئیس دانشگاه خدمت کرد.^[۲]

کارها ویرایش

پلاتنر از پیروان آموزه‌های لایبنیتس بود. او نویسنده انسان‌شناسی برای پزشکان و خردمندان جهان، یکی از مهم‌ترین آثار انسان‌شناسی Spätaufklärung (دوره‌ای از ادبیات آلمان) بود. این اثر بر دانشمندانی از جمله یوهان گوتفرید هردر، فردریش شیلر و کارل فیلیپ موریتز تأثیرگذار بود. او انسان‌شناسی مدرن را به عنوان یک علم پزشکی-فلسفی برای کل فرد تلقی می‌کرد — دیدگاهی که می‌توان آن را پیش درآمد طب روان تنی در نظر گرفت.^[۳]

پلاتنر در اصل واژه Unbewußtseyn (ناخودآگاه) را ابداع کرد.^[۴] او همچنین به دلیل ابداع عبارت «تاریخ عمل‌گرایانه قوه شناخت انسان»(pragmatische Geschichte des menschlichen Erkentnißvermogens) شناخته می‌شود،^[۵] که بعداً توسط یوهان گوتلیب فیشته به عنوان «تاریخ عمل‌گرایانه روح انسان» (pragmatische Geschichtes des) شناخته شد.^[۶]

انتشارات برگزیده ویرایش

Anthropologie für Aerzte und Weltweise (انسان‌شناسی برای پزشکان و خردمندان جهان)، ۱۷۷۲
Neue Anthropologie für Aerzte und Weltweise (انسان‌شناسی جدید برای پزشکان و خردمندان جهان)، ۱۷۹۰
Über den Atheismus. Ein Gespräch (دربارهٔ الحاد، یک مکالمه)، ۱۷۸۳
اصطلاحات فلسفی با برخی اصول برای تاریخ فلسفه، جلد. ۱: ۱۷۷۶، جلد. ۲: ۱۷۸۲
Questiones physiologicae (سوالات فیزیولوژی)، ۱۷۹۴
Quaestiones medicinae forensis (سوالات پزشکی قانونی)، ۱۸۱۷–۱۷۹۷

منابع ویرایش

↑ Frederick Beiser, The Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte, Harvard University Press, 2009, p. 214.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ Prof. Dr. med. Ernst Platner Professorenkatalog der Universität Leipzig
↑ Plat(t)ner, Ernst at NDB/ADB Deutsche Biographie.
↑ Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 86; Angus Nicholls and Martin Liebscher, Thinking the Unconscious: Nineteenth-Century German Thought (2010), Cambridge University Press, 2010, p. 9.
↑ Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 9.
↑ Gesamtausgabe I/2: 364–65; Daniel Breazeale, "Fichte's Conception of Philosophy as a "Pragmatic History of the Human Mind" and the Contributions of Kant, Platner, and Maimon," Journal of the History of Ideas, 62(4), Oct. 2001, pp. 685–703; Günter Zöller, Fichte's Transcendental Philosophy: The Original Duplicity of Intelligence and Will, Cambridge: Cambridge University Press, 1998, p. 130 n. 30; Sally Sedgwick, The Reception of Kant's Critical Philosophy: Fichte, Schelling, and Hegel, Cambridge: Cambridge University Press, 2007, p. 144 n. 33; Daniel Breazeale and Tom Rockmore (eds.), Fichte, German Idealism, and Early Romanticism, Rodopi, 2010, p. 50 n. 27: "Α»history of the human mind" is a genetic account of the self-constitution of the I in the form of an ordered description of the various acts of thinking that are presupposed by the act of thinking the I"; Ezequiel L. Posesorski, Between Reinhold and Fichte: August Ludwig Hülsen's Contribution to the Emergence of German Idealism. Karlsruhe: Karlsruher Institut Für Technologie, 2012, p. 81: "Pragmatische Geschichte des menschlichen Geistes designates reason's timeless course of production of the different levels of the a priori system of all knowledge, which are exclusively uncovered and portrayed genetically by personal self-conscious reflection"; Daniel Breazeale, Thinking Through the Wissenschaftslehre: Themes from Fichte's Early Philosophy, Oxford: Oxford UP, 2013, p. 72.

[Beiser-1] Frederick Beiser, The Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte, Harvard University Press, 2009, p. 214.

[LE-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ Prof. Dr. med. Ernst Platner Professorenkatalog der Universität Leipzig

[3] Plat(t)ner, Ernst at NDB/ADB Deutsche Biographie.

[4] Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 86; Angus Nicholls and Martin Liebscher, Thinking the Unconscious: Nineteenth-Century German Thought (2010), Cambridge University Press, 2010, p. 9.

[5] Ernst Platner, Philosophische Aphorismen nebst einigen Anleitungen zur philosophischen Geschichte, Vol. 1 (Leipzig: Schwickertscher Verlag, 1793 [1776]), p. 9.

[6] Gesamtausgabe I/2: 364–65; Daniel Breazeale, "Fichte's Conception of Philosophy as a "Pragmatic History of the Human Mind" and the Contributions of Kant, Platner, and Maimon," Journal of the History of Ideas, 62(4), Oct. 2001, pp. 685–703; Günter Zöller, Fichte's Transcendental Philosophy: The Original Duplicity of Intelligence and Will, Cambridge: Cambridge University Press, 1998, p. 130 n. 30; Sally Sedgwick, The Reception of Kant's Critical Philosophy: Fichte, Schelling, and Hegel, Cambridge: Cambridge University Press, 2007, p. 144 n. 33; Daniel Breazeale and Tom Rockmore (eds.), Fichte, German Idealism, and Early Romanticism, Rodopi, 2010, p. 50 n. 27: "Α»history of the human mind" is a genetic account of the self-constitution of the I in the form of an ordered description of the various acts of thinking that are presupposed by the act of thinking the I"; Ezequiel L. Posesorski, Between Reinhold and Fichte: August Ludwig Hülsen's Contribution to the Emergence of German Idealism. Karlsruhe: Karlsruher Institut Für Technologie, 2012, p. 81: "Pragmatische Geschichte des menschlichen Geistes designates reason's timeless course of production of the different levels of the a priori system of all knowledge, which are exclusively uncovered and portrayed genetically by personal self-conscious reflection"; Daniel Breazeale, Thinking Through the Wissenschaftslehre: Themes from Fichte's Early Philosophy, Oxford: Oxford UP, 2013, p. 72.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]