ولایت سرخان‌دریا

جنوبی‌ترین ولایت ازبکستان
(تغییرمسیر از استان سرخان‌دریا)

ولایت سُرخان‌دَریا (به ازبکی: Surxondaryo viloyati) , (به روسی: Сурхондарё вилояти) یکی از ولایت‌های کشور ازبکستان است.
این ولایت یکی از مهم‌ترین مناطق تاجیک‌نشین و از مناطق فارسی‌زبان ازبکستان محسوب می‌شود. ولایت سُرخان‌دَریا طبق عهدنامهٔ آخال از کشور ایران جدا شد.

سرخان‌دریا
Surxondaryo
Сурхондарё
سلطان سعادت
ولایت سرخان‌دریا بر روی نقشهٔ ازبکستان
ولایت سرخان‌دریا بر روی نقشهٔ ازبکستان
مختصات: ۳۸°۰′ شمالی ۶۷°۳۰′ شرقی / ۳۸٫۰۰۰°شمالی ۶۷٫۵۰۰°شرقی / 38.000; 67.500
کشور ازبکستان
مرکزترمذ
مساحت
 • کل۲۰٬۱۰۰ کیلومتر مربع (۷۸۰۰ مایل مربع)
جمعیت
 • کل۱٬۹۲۵٬۱۰۰
کد ایزو ۳۱۶۶UZ-SU
وبگاه
{{URL|example.com|optional display text}}

جغرافیا ویرایش

وسعت آن ۲۰٬۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱٬۸۸۲٬۵۰۰ تن است. نام تاریخی این منطقه چَغانیان می‌باشد.

تاریخچه ویرایش

ولایت سرخان‌دریا در کنار سمرقند و بخارا از مناطق مورد مناقشه میان ازبکستان و تاجیکستان در دورهٔ شوروی بود. مسکو به عنوان داور کل به همهٔ ادعاها و ضدادعاهای هر دو سو گوش داد و روز سوم فوریهٔ سال ۱۹۳۰ حکم خود را صادر کرد. این حکم پیوستن سمرقند و بخارا به تاجیکستان را مردود می‌دانست و چرایی آن را توضیح نمی‌داد. اما قرار بود انتقال ولایت سرخان‌دریای ازبکستان به تاجیکستان در عرض دو ماه انجام بگیرد.
ازبکستان حاضر نبود این باخت خود را بپذیرد. تاشکند بی‌درنگ به این تصمیم مسکو اعتراض کرد. بابشکو و کلاینر، از رهبران ازبکستان (با اصالت اسلاوی و آلمانی) از مسکو خواستند که در نهایی‌کردن قطعنامهٔ خود شتاب نکند و مدعی شدند که هنگام اتخاذ تصمیم به «داده‌ها دربارهٔ ترکیب ملی و سمت‌گیری اقتصادی حوزهٔ سرخان‌دریا» توجه لازم مبذول نشده‌است.
مسکو از خود انعطافی فوق‌العاده بروز داد و روز ۱۳ فوریهٔ سال ۱۹۳۰ روی تصمیم ده روز پیش خود خط بطلان کشید و سرخان‌دریا را در قلمرو ازبکستان حفظ کرد.[۱]

شهرها ویرایش

شهرستان‌ها ویرایش

شهرستان‌های استان سمرقند:

  1. شهرستان انگور
  2. شهرستان بندیخان
  3. شهرستان بایسون
  4. شهرستان دینوف
  5. شهرستان جرقرگان
  6. شهرستان قزیریق
  7. شهرستان قوم‌قورغان
  8. شهرستان مُزرآباد
  1. شهرستان آلتین‌سای
  2. شهرستان ساری‌آسیا
  3. شهرستان شیرآباد
  4. شهرستان شورچی
  5. شهرستان ترمذ
  6. شهرستان شرگون
  7. شهرستان پخته‌چی
 

منابع ویرایش

  1. «تاجیکستان درون ازبکستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۵.

پانویس ویرایش

^ ۱. توضیح: در زبان‌های ازبکی و تاجیکی حروف متناظر با آ و اَ فارسی به‌صورت اُ و اَ تلفظ می‌شوند و در آوانویسی آن به حروف لاتین به ترتیب به صورت o و a نوشته می‌شوند؛ بنابراین نام ازبکی دشت‌آباد مطابق این روش Dashtobod نوشته می‌شود.