اشیره
اشیره، اشره[۲] (عبری: אֲשֵׁרָה ʾăšērâ؛ اوگاریتی: 𐎀𐎘𐎗𐎚 'Aṯirat) الهه مادر در ادیان باستانی سامی بود و در چند منبع باستانی از او نام برده شده‌است. اشیره را در نوشته‌های اکدی «اشیراتو(م)»، در هیتی «اسردو(س)» یا «اسرتو(س)» می‌نامیدند. او معمولاً با ایزدبانوی اوگاریتی، اثیراتو یکسان دانسته می‌شود.
| اشیره אֲשֵׁרָה | |
|---|---|
ایزدبانوی مادری و باروری بانوی دریا | |
 | |
| مرکز فرهنگی غالب | خاورمیانه اورشلیم (در گذشته) |
| همسر | ال بعل الکونیرسا یهوه عمورو آنو عمم آشور |
| زادگان | ۷۰ پسر (دین اوگاریتی) ۷۷ یا ۸۸ پسر (دین هیتی) |
| همتای یونانی | رئا[۱] |
اشیره در اسرائیل باستان در کنار یهوه نیز پرستیده می‌شده‌است. باستان‌شناسان کتیبه‌ای از قرن هشتم قبل از میلاد یافته‌اند که اشیره همسر یهوه محسوب شده‌است. بعد از اینکه یکتاپرستی در دوره اسارت یهودیان در بابل در قرن ششم قبل از میلاد میان آنان شکل گرفت، اشیره نیز جایگاهش را در اسرائیل از دست داد.[۳]
رافائل پاتای، انسان‌شناس و پژوهش‌گر کتاب مقدس، در کتاب الهه عبری می‌نویسد که دین یهود، به دور از یکتاپرستی ناب، از قدیم الایام حاوی عناصر قوی شرک‌آمیز بود، که اصلی‌ترین آن فرقه اشره، الهه مادر بود. داستانی در کتاب داوران کتاب مقدس، پرستش اشره را در قرن دوازدهم قبل از میلاد نشان می‌دهد. اشره در اصل الهه کنعانی بود، پرستش او توسط عبرانیانی که با کنعانیان ازدواج کردند پذیرفته شد. او در ملاء عام پرستش می‌شد و با مجسمه‌های چوبی کنده‌کاری شده نشان داده می‌شد. مجسمه‌های زن برهنه کوچک متعددی از گل رس در سرتاسر فلسطین باستان یافت شده‌است و یک متن عبری قرن هفتمی کمک او را برای زایمان زنی می‌خواند.[۴]
در سال ۱۹۶۷، رافائل پاتای اولین مورخی بود که اشاره کرد که بنی اسرائیل باستان هم یهوه و هم اشره را می‌پرستیدند. این نظریه به دلیل تحقیقات فرانچسکا استاوراکوپولو، که کار خود را در آکسفورد آغاز کرد و سپس مدرس ارشد بخش الهیات و دین در دانشگاه اکستر شد، شهرت جدیدی پیدا کرده‌است. استاوراکوپولو در بیانیه‌ای می‌نویسد: «پس از سال‌ها تحقیق تخصصی در تاریخ و دین اسرائیل، به نتیجه‌ای رنگارنگ و به نظر برخی ناخوشایند رسیدم که یهوه یک همسر داشت.» استاوراکوپولو نظریه خود را بر اساس متون باستانی، طلسم‌ها و مجسمه‌هایی است که عمدتاً در شهر ساحلی کنعانیان باستانی به نام اوگاریت، سوریه امروزی کشف شده‌است. همه این مصنوعات نشان می‌دهد که اشیره یک الهه قدرتمند باروری بود. به گفته استاوراکوپولو، ارتباط اشیره با یهوه، هم در کتاب مقدس و هم در یک کتیبه قرن هشتم قبل از میلاد بر روی سفال‌هایی که در صحرای سینا در مکانی به نام کونتیلت آجرود یافت شده‌است، بیان شده‌است. او می‌گوید: «کتیبه درخواستی برای برکت است». مهم این است که این کتیبه از «یَهُوَه و اشره او» برکت می‌خواهد. «در اینجا شواهدی وجود داشت که یهوه و اشره را به عنوان یک جفت الهی معرفی می‌کرد. اکنون تعداد انگشت‌شماری کتیبه مشابه از آن زمان پیدا شده‌است که همگی به تقویت این ادعا کمک می‌کنند که خدای کتاب مقدس زمانی یک همسر داشته‌است.»[۵]
جی. ادوارد رایت، رئیس مرکز مطالعات یهودی آریزونا و مؤسسه تحقیقات باستان‌شناسی آلبرایت، به دیسکاوری نیوز گفت که موافق است که چندین کتیبه عبری به «یَهُوَه و اشره» اشاره می‌کند. رایت گفت: «بسیاری از ترجمه‌های انگلیسی ترجیح می‌دهند «اشره» را به «درخت مقدس» ترجمه کنند.» «به نظر می‌رسد که این امر تا حدی ناشی از یک تمایل مدرن است که آشکارا از روایت‌های کتاب مقدس الهام گرفته شده‌است تا یک بار دیگر اشیره را پشت پرده پنهان کند.» آرون برودی، مدیر موزه باد و دانشیار انجیل و باستان‌شناسی در مدرسه مذهبی اقیانوس آرام عقیده دارد که اسرائیلی‌های باستان چندخداپرست بودند و فقط اقلیتی کوچک بودند که پیش از رویدادهای تاریخی سال ۵۸۶ قبل از میلاد فقط یهوه را می‌پرستیدند. در آن سال، یک جامعه نخبه در یهودیه به بابل تبعید شد و معبد در اورشلیم ویران شد. برودی می‌گوید که این منجر به دیدگاه جهانی تر از یکتاپرستی سخت‌گیرانه شد: یک خدا نه تنها برای یهودا، بلکه برای همه ملت‌ها بود.[۵]
در کتاب‌های پادشاهان به پرستش چندخداپرستی اشاره شده‌است: سلیمان برای خدایان بسیاری معابد می‌سازد و یوشیا در هیکل سلیمان که معبدی بود که سلیمان برای یهوه ساخته بود، مجسمه‌های اشره را از بین برد (دوم پادشاهان ۲۳:۱۴). مناسه (پادشاه یهودا)، پدربزرگ یوشیا، یکی از این مجسمه‌ها را برپا کرده بود (دوم پادشاهان 21:7).[۶]
بر روی یکی از کتیبه‌های کونتیلت عجرود حک شده‌است: مبارک یهوه و اشیره‌اش (که به یهوه و همسرش اشیره نیز ترجمه شده‌است). این تقدیم ساده که به زبان عبری به وضوح توسط یک اسرائیلی نوشته شده‌است، مستلزم تلاشی خام برای تعریف و تمجید از یهوه با پیوند دادن او با الهه محبوب اشره است؛ یعنی پرستنده‌ای که آن را برای خدای عبری ترک کرده بود، برخلاف میل کاهنان اورشلیم، تلاش می‌کرد تا همسر ال خدای اصلی کنعانی را غصب کند و او را به خدای خود یهوه بسپارد - که نشان می‌دهد که تکامل توحید در اسرائیل هر چیزی جز یک مسیر ساده یا سرراست را دنبال کرده‌است.[۷]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- Patai, Raphael (1990). The Hebrew Goddess (3rd ed.). Detroit: Wayne State University Press.
- ↑ Miller, Patrick D. (1967). "El the Warrior". The Harvard Theological Review. 60 (4): 411–431. doi:10.1017/S0017816000003886. JSTOR 1509250.
- ↑ «تثنیه 16:21 شما نباید ستون چوبی الههٔ اشره را در کنار قربانگاه خداوند خدایتان قرار دهید - مژده برای عصر جدید (TPV)». Download The Bible App Now (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۰۷.
- ↑ Van Seters, The Biblical World, 199.
- ↑ Patai (1990), pp. 38–39
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Viegas, Jennifer (2011-03-18). "God's Wife Edited Out of the Bible -- Almost". NBC News (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-20.
- ↑ ?Criteria=Asherah&t=NKJV#s=s_primary_0_1 "Genesis Chapter 1 (NKJV)". Blue Letter Bible. Retrieved 14 August 2016.
{{cite web}}:|archive-url=is malformed: timestamp (help); Check|url=value (help)نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ "1320: Section 11: The Old Testament and Its Authors". Utah State University (به انگلیسی). Retrieved 2023-12-20.