جنرال اتمیکس ام‌کیو-۱ پرداتور

خانواده‌ای از پهپادهای نظامی
(تغییرمسیر از ام کیو-۱ پرداتور)

جنرال اتمیکس ام‌کیو-۱ پرداتور (به انگلیسی: General Atomics MQ-1 Predator) یک هواپیمای بدون سرنشین ساخت آمریکا است که توسط آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و نیروی هوایی این کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت. از سال ۱۹۹۵ این پهپاد که مجهز به دوربین و انواع حسگرها بوده و قابلیت حمل موشک را داراست در عملیات شناسایی و رزم به‌طور گسترده در کشورهای عراق، پاکستان، یمن، لیبی و بوسنی به کار گرفته شده‌است.[۱]

RQ-1 / MQ-1 Predator
یک فروند پهپاد اِم کیو-۱ پرداتورِ مسلح به موشک ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر متعلق به نیروی هوایی آمریکا
کاربری هواگرد کنترل از راه دور/پهپاد رزمی
کشور سازنده آمریکا
تولیدکننده جنرال اتمیکس اروناتیکال سیستمز
نخستین پرواز ۳ ژوئیه ۱۹۹۴؛ ۲۹ سال پیش (۱۹۹۴-03}})
معرفی‌شده در ۱ ژوئیه ۱۹۹۵؛ ۲۸ سال پیش (۱۹۹۵-01}})
بازنشستگی ۹ مارس ۲۰۱۸ از نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا
وضعیت استفاده محدود
کاربر اصلی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا (پیشین)
ساخته‌شده ۱۹۹۵–۲۰۱۸
تعداد ساخته‌شده ۳۸۰ (۲۸۵ RQ-1و ۷۵ MQ-1)
توسعه‌یافته از جنرال اتمیکس جی‌ان‌ای‌تی
گونه‌ها جنرال اتمیکس ام‌کیو-۱سی گری ایگل
توسعه‌یافته به جنرال اتمیکس ام‌کیو ۹ ریپر
اپراتورهای پرداتور در کمپ آناکوندا، عراق، اوت ۲۰۰۷

تاریخچه ویرایش

 
ام کیو-۱ پرداتور

آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و پنتاگون به دنبال یک پهپاد سبک، کوچک و از طرفی مفید و قدرتمند نیز باشد، بودند. از همین رو آزمایش‌هایی را در ابتدای سال ۱۹۸۰ شروع کردند. مدل اولیهٔ این پهپاد صرفاً به منظور عملیات جاسوسی و شناسایی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما با طی روند تکامل، قابلیت حمل دو عدد موشک ای‌جی‌ام-۱۱۴ هلفایر و مهمات دیگر به آن افزوده شد و در ماه ژوئیه سال ۱۹۹۴ برای اولین بار مورد استفادهٔ رزمی قرار گرفت.
از سال ۲۰۰۹ نیروی هوایی آمریکا ۱۹۵ عدد از این نوع پهپاد و ۲۸ فروند ام کیو-۹ را در حال استفاده داشته‌است. طبق گزارشی که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد، نیروی هوایی آمریکا ۷۰ فروند از این نوع هواپیماهای بی سرنشین را در اثر سقوط، ۵۵ فروند را در اثر خطای انسانی، شرایط جوی و خرابی، ۴ فروند را در اثر برخورد گلوله و موشک در کوزوو، بوسنی و عراق و ۱۱ فروند را در اثر بروز حوادث دیگر از دست داده‌است.[۱]

 
یک فروند پرداتور نیروی دریایی آمریکا، پرواز شناسایی هوایی در سواحل جنوبی کالیفرنیا در ۵ دسامبر ۱۹۹۵

پیشینهٔ عملیاتی ویرایش

ایران ویرایش

در تاریخ پنجشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۱ دو فروند هواپیمای سوخو-۲۵ متعلق به نیروی هوایی سپاه پاسداران بر فراز خلیج فارس به یک فروند پهپاد ام‌کیو-۱ پرداتور غیر مسلح شلیک کردند که به این هواپیما آسیبی نرسید و به سلامت به پایگاه خود بازگشت.[۲] در این رابطه پنتاگون مدعی شد که این هواپیمای بدون سرنشین بر فراز آب‌های بین‌المللی پرواز می‌کرده‌است.[۳][۴] ایران با رد اظهارات مقامات آمریکایی ادعا کرد که این هواپیما وارد حریم هوایی ایران شده و شلیک به سمت آن با هدف وادار نمودن آن به ترک حریم هوایی کشور بوده‌است.[۵]

در ۱۲ مارس ۲۰۱۳ یک فروند اف-۴ فانتوم ایرانی یک ام‌کیو-۱ را که بر فراز خلیج فارس پرواز می‌کرد تعقیب کرد. فانتوم به این پهپاد شناسایی غیرمسلح تا فاصلهٔ ۱۶ مایلی نزدیک شد. دو جنگندهٔ آمریکایی در حال اسکورت هواپیمای پرداتور بودند و به جت هشدار شفاهی دادند که باعث شد اف-۴ ایرانی از منطقه خارج شود. نیروی هوایی ایالات متحده بعداً فاش کرد که جت آمریکایی که فانتوم ایرانی را مجبور به ترک منطقه کرد، یک اف-۲۲ بوده‌است.[۶][۷]

 
ام کیو-۱ پرداتور در حال شلیک موشک ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر

یمن ویرایش

در ۳ نوامبر ۲۰۰۲، یک موشک هلفایر به‌سمت خودرویی در یمن شلیک شد و قائد سلیم سنان الحارثی، یکی از رهبران القاعده که گمان می‌رود مسئول بمب‌گذاری یواس‌اس کول بود، کشته شد. این نخستین حملهٔ مستقیم ایالات متحده در جنگ علیه تروریسم در خارج از افغانستان بود.[۸][۹]

در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ ارتش یمن و انصارالله یک فروند از این هواپیما را سرنگون کردند.[۱۰]

سومالی ویرایش

در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۱، یک پرداتور ایالات متحده به اردوگاه آموزشی الشباب در جنوب کیسمایو حمله کردند. شایعه شده‌است که ابراهیم الافغانی، یکی از رهبران ارشد الشباب در این حمله کشته شده‌است.[۱۱] چهار جنگجوی الشباب، از جمله یک کنیایی، در یک حملهٔ پهپادی در اواخر فوریهٔ ۲۰۱۲ کشته شدند.[۱۲]

کاربران ویرایش

 
کشورهای به‌کاربرندهٔ پرداتور
 
یک فروند اِم کیو-۱ پرداتور نیروی هوایی آمریکا مستقر در یکی از پایگاه‌های هوایی در عراق در سال ۲۰۰۶
 
یک فروند آر کیو-۱ پرداتور متعلق به نیروی هوایی ایتالیا

مشخصات فنی ویرایش

  • طول: ۸٫۲۲ متر
  • طول بال: ۱۴٫۸ متر
  • ارتفاع: ۲٫۱ متر
  • وزن بدون بار: ۵۱۲ کیلوگرم
  • وزن با بار (تسلیحات و غیره): ۱۰۲۰ کیلوگرم
  • حد اکثر سرعت: ۱۱۷ ناتیکال مایل (۲۱۷ کیلومتر در ساعت)
  • برد: ۶۷۵ ناتیکال مایل (۱۲۵۰ کیلومتر)

تسلیحات ویرایش

  1. موشک هل‌فایر
  2. موشک استینگر
  3. موشک گریفین

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ * مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «MQ-1_Predator General Atomics MQ-1 Predator». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در دوم دسامبر ۲۰۱۲.
  2. Behnegarsoft.com (۲۰۱۲-۱۱-۱۳). «پهپاد پیشرفته آمریکا چگونه تسلیم مدافعان خارک شد +عکس». جهان نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  3. Iranian fighters fire on U.S. drone over international waters[پیوند مرده]
  4. Ackerman، Spencer. «Iranian Pilots Tried (and Failed) to Shoot Down a U.S. Drone» (به انگلیسی). Wired. شاپا 1059-1028. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  5. «هفته گذشته یک فروند هواپیمای ناشناس به فضای فوقانی دریایی سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس وارد شذ که با اقدام به هنگام و هوشمندانه و قاطع نیروهای مسلح ایران مجبور به فرار شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۱۲.
  6. «U.S. fighters warn Iranian jet trailing UAV | Military Times | militarytimes.com». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۹-۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  7. «Welsh: F-22 Flew to Drone's Rescue off Iran Coast | Military.com». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۴-۲۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  8. «Exclusive: CIA Aircraft Kills Terrorist - ABC News». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۴-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  9. «U.S. Citizen Among Those Killed In Yemen Predator Missile Strike - The Tech». web.archive.org. ۲۰۱۳-۱۲-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  10. https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/25/2011743/پدافند-هوایی-یمن-پهپاد-آمریکایی-را-منهدم-کرد
  11. «Senior Shabaab commander rumored to have been killed in recent Predator strike - The Long War Journal». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۹-۲۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.
  12. «US drone strike kills 4 in Somalia | Fox News». web.archive.org. ۲۰۱۴-۰۳-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۳۱.