اولفینی‌کردن تاکای

اولفینی‌کردن تاکای
نامگذاری شده پس از	Kazuhiko Takai
نوع واکنش	واکنش تشکیل پیوند کربن-کربن

اولفینی‌کردن یا اولفیناسیون تاکای(به انگلیسی: Takai olefination) در شیمی آلی، واکنش آلی بین یک آلدهید و یک ترکیب دی‌ارگانوکروم برای تشکیل یک آلکن است. این نام واکنش که به نام شیمیدان ژاپنی کازوهیکو تاکای نامگذاری شده‌است، اولین بار در سال ۱۹۸۶ توسط وی توصیف شد.^[۱] در واکنش اصلی، گونه ارگانوکروم از یدوفرم یا بروموفرم و مقدار اضافی کروم(II) کلرید تولید می‌شود و محصول یک وینیل هالید است. یکی از مزایای اصلی این واکنش، پیکربندی E پیوند دوگانه‌ای است که تشکیل می‌شود. روش‌های جایگزین موجود مانند واکنش ویتیگ تنها مخلوط‌هایی از ایزومرهای مختلف به وجود می‌آورند.

در سازوکار واکنش ارائه شده توسط تاکای، کروم(II) به کروم(III)، اکسید می‌شود و دو اکی‌والانِ یک هالید را از بین می‌برد. کمپلکس کربودی‌آنیون ژمینال که به این ترتیب تشکیل می‌شود (به شکل [Cr₂Cl₄(CHI)(THF)₄] گزارش می‌شود)^[۲]^[۳] با آلدهید در یک واکنش افزایشی-۲٬۱ در امتداد یکی از پیوندهای کربن به کروم واکنش می‌دهد و در مرحله بعد هر دو گروه کروم‌دار در یک واکنش حذفی شرکت می‌کنند. در طرح نیومن می‌توان دید که چگونه توده‌های فضایی گروه‌های کروم و توده‌های فضایی گروه‌های آلکیل و هالوژن این واکنش را به سمت ضدحذف سوق می‌دهند.^[۴]

اولفینی‌کردن تاکای–اوتیموتو ویرایش

در ویرایش دوم این واکنش، دامنه واکنش به واسطه‌های دی‌ارگانوکروم حاوی گروه‌های آلکیل به جای هالوژن گسترش یافت:^[۵]

واکنش تاکای ۱۹۸۷

منابع ویرایش

↑ Takai, K.; Nitta, K.; Utimoto, K. (1986). "Simple and selective method for RCHO → (E)-RCH=CHX conversion by means of a CHX₃–CrCL₂ system". Journal of the American Chemical Society. 108 (23): 7408–7410. doi:10.1021/ja00283a046.
↑ Werner, Daniel; Anwander, Reiner (2018-09-28). "Unveiling the Takai Olefination Reagent via Tris(tert-butoxy)siloxy Variants". Journal of the American Chemical Society (به انگلیسی). 140 (43): 14334–14341. doi:10.1021/jacs.8b08739. ISSN 0002-7863. PMID 30213182.
↑ Murai, Masahito; Taniguchi, Ryuji; Hosokawa, Naoki; Nishida, Yusuke; Mimachi, Hiroko; Oshiki, Toshiyuki; Takai, Kazuhiko (2017). "Structural Characterization and Unique Catalytic Performance of Silyl-Group-Substituted Geminal Dichromiomethane Complexes Stabilized with a Diamine Ligand". Journal of the American Chemical Society. 139 (37): 13184–13192. doi:10.1021/jacs.7b07487. PMID 28814078.
↑ Kürti, László; Czakó, Barbara (2005). Strategic Applications of Named Reactions in Organic Synthesis. Burlington; San Diego; London: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-12-369483-6.
↑ Okazoe, T.; Takai, Kazuhiko; Utimoto, K. (1987). "(E)-Selective olefination of aldehydes by means of gem-dichromium reagents derived by reduction of gem-diiodoalkanes with chromium(II) chloride". Journal of the American Chemical Society. 109 (3): 951–953. doi:10.1021/ja00237a081.

[:0-1] Takai, K.; Nitta, K.; Utimoto, K. (1986). "Simple and selective method for RCHO → (E)-RCH=CHX conversion by means of a CHX₃–CrCL₂ system". Journal of the American Chemical Society. 108 (23): 7408–7410. doi:10.1021/ja00283a046.

[2] Werner, Daniel; Anwander, Reiner (2018-09-28). "Unveiling the Takai Olefination Reagent via Tris(tert-butoxy)siloxy Variants". Journal of the American Chemical Society (به انگلیسی). 140 (43): 14334–14341. doi:10.1021/jacs.8b08739. ISSN 0002-7863. PMID 30213182.

[ReferenceA-3] Murai, Masahito; Taniguchi, Ryuji; Hosokawa, Naoki; Nishida, Yusuke; Mimachi, Hiroko; Oshiki, Toshiyuki; Takai, Kazuhiko (2017). "Structural Characterization and Unique Catalytic Performance of Silyl-Group-Substituted Geminal Dichromiomethane Complexes Stabilized with a Diamine Ligand". Journal of the American Chemical Society. 139 (37): 13184–13192. doi:10.1021/jacs.7b07487. PMID 28814078.

[4] Kürti, László; Czakó, Barbara (2005). Strategic Applications of Named Reactions in Organic Synthesis. Burlington; San Diego; London: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-12-369483-6.

[5] Okazoe, T.; Takai, Kazuhiko; Utimoto, K. (1987). "(E)-Selective olefination of aldehydes by means of gem-dichromium reagents derived by reduction of gem-diiodoalkanes with chromium(II) chloride". Journal of the American Chemical Society. 109 (3): 951–953. doi:10.1021/ja00237a081.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]