طایفه بزّی یکی از طوایف سیستانی در استان سیستان و بلوچستان میباشد.

در زمان نادرشاه افشار وقتی نادرشاه ب هند حمله کرد سرداران سپاه نادر از سیستان بودند یکی از سرداران سپاه نادرشاه از طایفه بزی بود به نام ممدادشاه بزرگ

مردم این طایفه در روستاهای اله ری، دشتی زاده، بزی علیا، بزی خالصی زندگی می کنند. بعد از خشکسالی سیستان جمعیت زیادی از این طایفه به شهرهای زاهدان، اصفهان، گرگان، خاش، گنبد کاووس و علی آباد کتول مهاجرت کردند. در حاضر بزرگ این طایفه سردار حسین بزّی پسر محمدشریف خان بزی می باشد. این طایفه شهدای بسیاری در جنگ تحمیلی و همچنین دفاع از امنیت کشور پس از جنگ تقدیم انقلاب نموده است.[۱]

وجه تسمیه(دلیل نامگذاری) ویرایش

گرچه حدس و گمان در مورد دلیل نامگذاری این طایفه بسیار زیاد هست و بنابر کتاب تاریخ سیاسی بین النهرین که از مکانی بنام بَز در عراق نام میبرد و گروهی بنام بَزی که مدتی بر بابِل فرمانروایی کردند.و شخصی بنام ابوالحسن البَزَی نیز در قرون اوایل اسلامی در مکه زندگی میکرده که در تاریخ به عنوان قاری قرآن و راوی حدیث شناخته شده و همچنین طایفه ایی دقیقا با نام بَزَی در بنت جبیل لبنان زندگی میکند. ولی بنابر نقل از کتاب واژه نامه سگزی نویسنده محقق شهیر سیستانی جواد محمدی خمک که به استناد لغت نامه دهخدا و برهان قاطع محل زندگی این طایفه را منطقه بش دلبر سیستان معرفی کرده و عنوان میکند:بزی نام طایفه ای معروفی از سگزی یا سیستانی است که هم در سیستان ایران بود و باش دارند و هم در سیستان افغان،بزی دو شاخه دارد: بزی دشتی که بیشتر کشاورز است و بزی غیر دشتی که گاودار است و در قدیم بهترین گاوهای سیستانی از آن این شاخه از قبیله بزی بوده است. در باب وجه تسمیه آن میگویند شاید مشتاق از بَزّه سیستانی به معنی ندار باشد.آقای دشتی زاده یکی از افراد طایفه بزی میگوید بزی شاخه ایی از قبیله ای رییسی سیستان هست که اینک به بلوچستان رفته اند. بزی ها در آنجا بُزهای سور داشته اند از این رو به آنها سوربُزی گفته اند بعدها سوربُزی به بُزی و بَزی تبدیل شده(این تفکر به دلیل ورود گروهی از ایلات تیموری به سیستان هست در حال حاضر تمام ایل تیموری در سرخس و تایباد هستن و ایل سوربزی هم با همین نام در تایباد زندگی میکند دلیل این اشتباه ورود برخی از ایلات تیموری به سیستان در عهد صفوی به سیستان هست که این دو طایفه جدا را یکی فرض کرده اند) این طایفه طبق متن واژه نامه سگزی از منطقه بش سیستان بوده این منطقه در گذشته نامهای دیگری چون پژ و بز و بس داشته.از اعتقادات این طایفه که نسل به نسل بین آنها چرخیده منسوب دانستن خود به حضرت حمزه عموی پیامبر هست که در مورد فرزند دار بودن و یا نبودن حضرت حمزه شبهات زیادی در تاریخ وجود دارد و غلامعلی رئیس الذاکرین هم به این اعتقاد بزی ها در زمینه انتساب خود به حضرت حمزه مطالبی را بیان نموده. در مجموع کارشناسان تاریخ امروزه این اعتقاد را غلط شمرده و حدس میزدن که طوایفی که در سیستان خود را از نسل حضرت حمزه دارند در اصل از نسل حمزه آذرک سیستانی میباشند.[۲][۳][۴][۵]

نامداران ویرایش

ممدادشاه بزرگ و کوثر خان و زرین خان در زمان های دور از افراد قدرتمند در سیستان بودند سردار محمد شریف خان بزی پس از شهریور ۱۳۲۰ یکی از سه مالک سیستان بود[۶]

منابع ویرایش

بزی (ابهام زدایی)

  1. رئیس‌الذاکرین (دهبانی)، غلامعلی (۱۳۷۰)، زادسروان سیستان (شرح منثور و منظوم احوال طوایف سیستان)، مشهد‌.
  2. عنوان =تاریخ و تمدن بین النهرین، تاریخ سیاسی,مؤلف= یوسف مجیدزاده,ناشر= مرکز نشر دانشگاهی,چاپ= ۱۳۹۲
  3. عنوان =التمهید فی علوم القرآن ,مؤلف= الشیخ محمد الهادی ,صفخه۱۹۲,ناشر= موسسخ فرهنگی انتشاراتی التمهید,جلد ۲
  4. عنوان = فرهنگ منظوم دهبانی به گویش سیستانی,مؤلف= غلامعلی رئیس‌الذاکرین دهبانی,صفخه30,ناشر= مولف,چاپ اول = 1386
  5. عنوان = واژه نامه سکزی,مؤلف= جواد محمدی خمک,صفحه=۷۰،۷۱,ناشر= انتشارات سروش(صدا و سیما),چاپ دوم = ۱۳۹۰
  6. عنوان = فرهنگ منظوم دهبانی به گویش سیستانی,مؤلف= غلامعلی رئیس‌الذاکرین دهبانی,صفخه30,ناشر= مولف,چاپ اول = 1386