تاریخ آمریکای جنوبی
تاریخ آمریکای جنوبی (انگلیسی: History of South America) مطالعه گذشته است، به‌ویژه آنچه از گذشته مکتوب شده، تاریخ شفاهی یا سنت‌هایی که از نسلی به نسل دیگر در قاره آمریکای جنوبی منتقل شده است. این قاره همین حالا نیز محل سکونت مردمان بومی است که برخی از آنها قبل از ورود اروپایی‌ها، در اواخر دهه ۱۴ و اوایل قرن ۱۵ میلادی، تمدن‌های عالی خود را ساختند. تاریخ آمریکای جنوبی طیف گسترده‌ای از فرهنگ‌های انسانی و اشکال مختلف تمدن را در بر می‌گیرد. تمدن کارال سوپه، که همچنین به عنوان تمدن نورته چیکو در پرو شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین تمدن در قاره آمریکا و یکی از شش تمدن مستقل اول در جهان است و معاصر با اهرام مصر بوده است. قدمت این تمدن نزدیک به دو هزار سال قبل از اولمک آمریکای میانه بوده است.[۱][۲]
ماقبل تاریخ ویرایش
در دوران دیرینه‌زیستی و اوایل میانه‌زیستی، آمریکای جنوبی و آفریقا در یک خشکی به نام گوندوانا، به عنوان بخشی از ابرقاره پانگه‌آ به هم متصل شدند. در آلبین، حدود ۱۱۰ میلیون سال پیش، آمریکای جنوبی و آفریقا شروع به واگرایی در امتداد خط الراس میانه اقیانوس اطلس جنوبی کردند که باعث ایجاد خشکی از قطب جنوب و آمریکای جنوبی شد. در اواخر ائوسن، حدود ۳۵ میلیون سال، قطب جنوب و آمریکای جنوبی از هم جدا شدند و آمریکای جنوبی به یک جزیره ـ قاره عظیم و بیولوژیکی غنی تبدیل شد. در طی تقریباً ۳۰ میلیون سال، تنوع زیستی آمریکای جنوبی از بقیه جهان جدا شد و منجر به تکامل گونه‌ها در این قاره شد.[۳]
دوران پیشاکلمبی ویرایش
ساکنان اولیه ویرایش
تصور می‌شود که اولین ساکنان قاره آمریکا مردمی از شرق آسیا بودند که از پل برینگیا عبور کرده و به سرزمین امروزی آلاسکا وارد شدند، سرزمین و قاره هایی که توسط تنگه برینگ جدا و تقسیم می شوند. در طول هزاره‌ها، سه موج مهاجرت به تمام نقاط قاره آمریکا گسترش یافت. شواهد ژنتیکی و زبانی نشان داده است که آخرین موج مهاجران در سراسر مناطق شمالی ساکن شدند و به آمریکای جنوبی نرسیدند.[۴]
کشاورزی و اهلی کردن حیوانات ویرایش
اولین شواهد مبنی بر وجود شیوه‌های کشاورزی در آمریکای جنوبی به حدود ۶۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. در آن زمان سیب‌زمینی، فلفل تند و لوبیا برای غذا در حوضه آمازون کشت می‌شده است. آثار سفالی باقی مانده نشان می‌دهد که مانیوک، که امروزه به عنوان یک منبع اصلی غذا باقی مانده است، در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد کشت می‌شده است.[۵]
کارل سوپ / نورته چیکو ویرایش
در سواحل شمال مرکزی پرو امروزی، تمدن کارل سوپ، که به تمدن نورته چیکو نیز شناخته می‌شود، یکی از شش تمدنی بود که به‌طور مستقل در جهان پدیدار شده و توسعه یافتند، که تقریباً همزمان با اهرام مصر بود. این تمدن دو هزار سال قبل از تمدن آمریکای میانه بود. اعتقاد بر این است که این تنها تمدنی بوده است که برای مصارف جمعیت خود به جای کشاورزی به ماهیگیری وابسته بوده است.[۶]
سرزمین کارل سوپ یکی از مکان‌های بزرگتر نورته چیکو است و قدمت آن به قرن ۲۷ قبل از میلاد می‌رسد. قابل ذکر است که در این تمدن مطلقاً هیچ نشانه‌ای از جنگ وجود ندارد. این معاصر با ظهور شهرنشینی در بین‌النهرین بود.[۷]
استعمار اروپا ویرایش
قبل از ورود اروپایی‌ها ۲۰ تا ۳۰ میلیون نفر در آمریکای جنوبی زندگی می‌کردند.[۸]
بین سال‌های ۱۴۵۲ و ۱۴۹۳، مجموعه‌ای از فتواهای پاپ (دام دیورساس، رومانوس پونتیفکس و اینتر کایترا) راه را برای استعمار اروپا و هیئت‌های کاتولیک در جهان جدید هموار کردند. این فتواها به کشورهای مسیحی اروپایی اجازه می‌دادند تا سرزمین‌های غیرمسیحی را به «تصرف» درآورند و مردم غیر مسیحی آفریقا و قاره آمریکا را تحت سلطه و تغییر مذهب درآورند.[۹][۱۰]
در سال ۱۴۹۴، پرتغال و اسپانیا، دو قدرت بزرگ دریایی آن زمان، پیمان توردسییاس را به امید کشف سرزمین‌های جدید در غرب امضا کردند. از طریق این معاهده، آنها توافق کردند که تمام سرزمین‌های خارج از اروپا باید دو قطبی انحصاری بین دو کشور باشد. از آنجایی که اندازه‌گیری دقیق طول جغرافیایی در آن زمان ممکن نبود، این خط به‌طور دقیق اجرا نشد، که منجر به گسترش برزیل پرتغالی در سراسر نصف النهار شد.[۱۱][۱۲]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «The Olmecs : America's First Civilization».
- ↑ Haas, Jonathan; Creamer, Winifred; Ruiz, Alvaro (2004-12-23). "Dating the Late Archaic occupation of the Norte Chico region in Peru". Nature. 432 (7020): 1020–1023. doi:10.1038/nature03146. ISSN 1476-4687. PMID 15616561.
- ↑ «Land Mammals and the Great American Interchange» (PDF).
- ↑ User، Legacy. «Native Americans migrated to the New World in three waves, Harvard-led DNA analysis shows | Boston.com». www.boston.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۱۰.
- ↑ «Atlas of World History».
- ↑ Solis, Ruth Shady; Haas, Jonathan; Creamer, Winifred (2001-04-27). "Dating Caral, a Preceramic Site in the Supe Valley on the Central Coast of Peru". Science (به انگلیسی). 292 (5517): 723–726. doi:10.1126/science.1059519. ISSN 0036-8075.
- ↑ «Oldest evidence of city life in the Americas reported in Science, early urban planners emerge as power players».
- ↑ Butzer, Karl W. (1992). "The Americas before and after 1492: An Introduction to Current Geographical Research". Annals of the Association of American Geographers. 82 (3): 345–368. ISSN 0004-5608.
- ↑ «Tribes - Native Voices». www.nlm.nih.gov. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۱.
- ↑ «The Vatican repudiates 'Doctrine of Discovery,' which was used to justify colonialism».
- ↑ Mark, Joshua J. "Doctrine of Discovery". World History Encyclopedia (به انگلیسی). Retrieved 2024-05-21.
- ↑ Cartwright, Mark. "Treaty of Tordesillas". World History Encyclopedia (به انگلیسی). Retrieved 2024-05-21.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «History of South America». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ مه ۲۰۲۴.
پیوند به بیرون ویرایش
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ تاریخ آمریکای جنوبی موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |