تراورتن
تراورتن، نوعی سنگ از دسته سنگ‌های رسوبی و تزیینی به‌شمار می‌رود. این سنگ به جا مانده از رسوبات چشمه‌های آب گرم هستند.[۱] حفرات موجود در این سنگ به دلیل فضای اشغال شده توسط گازهای موجود در آبهای گرم منبع رسوب‌گذاری است. هرچه عناصر محلول در آب این منابع کمتر باشد، رنگ سنگ روشن‌تر خواهد بود.[۲][۳]
میزان گرما و ارتفاع منطقه نیز بر کیفیت تراورتن تأثیر می‌گذارد. در ایران معادن تراوتن بزرگی وجود دارند که از آنها می‌توان معدن تراورتن آق دره، معادن تراورتن زنجان، تکاب، اردبیل و مرکزی و ابیانه را نام برد.[۴][۵]
شکل ظاهری ویرایش
تراورتن دارای بافتی متخلخل و رنگ‌های متنوع و نواری شکل است که تنوع رنگی آن به علت اختلاف در ترکیباتی است که در زمان رسوب‌گذاری در عناصر سنگ وجود دارند و خود را به صورت رگه‌های مختلف نشان می‌دهند.[۶] قابل ذکر است که چون این رگه‌ها دارای ترکیب شیمیایی متفاوت از زمینه سنگ می‌باشند در سنگ ایجاد شده دارای استحکام کمتری بوده و نقطه حساس یک سنگ را تشکیل می‌دهند که کمترین مقاومت را در برابر ضربه یا فشار از خود نشان می‌دهند و هر چه سنگ دارای رگه‌ها و ناخالصی‌های کمتری باشد استحکام بالاتری را دارا می‌باشد.[۷][۸]
اکثر سنگ‌های تراورتن مقاومت سایشی پایینی دارند بنابراین به راحتی فرآوری می‌شوند اما مقاومت فشاری مناسبی دارند (مقاومت فشاری آنها از مرمر بیشتر و از گرانیت کمتر است) اما استحکام و تخلخل پذیری بالای آن شرایط کار در محیط اشباع و ارتفاع را فراهم می‌سازد.[۹] مقادیر حداکثر و حداقل الزامات فیزیکی تراورتن در استاندارد ASTM C1527 یا ۱۳۲۴۷ ملی ایران موجود می‌باشد.[۱۰]
مزایا و معایب ویرایش
تراورتن به علت داشتن تخلخل، خاصیت عایق حرارتی و صوتی دارد و حفره‌های موجود در سنگ تراورتن باعث افزایش مقاومت آن در برابر آتش‌سوزی می‌شود. سنگ تراورتن از مقاومت قابل قبولی برخوردار می‌باشد. این سنگ را می‌توان به ۲ شکل موج دار و بدون موج برش داد. تراورتن دارای سوراخ‌ها و حفره‌هایی است که بایستی در هنگام فراوری سطح آن پر شود. وجود حفره در تراورتن باعث می‌شود در هنگام نصب سنگ، ملات سیمانی داخل این حفرات نفوذ کرده و از سقوط سنگ جلوگیری کند. وزن مخصوص کمتر این سنگ در مقایسه با برخی از انواع دیگر در جهت کمک به وزن کمتر ساختمان و بارهای وارده به اسکلت آن قابل توجه است.
سنگ تراورتن خاصیت صیقل پذیری بالایی دارد (به خصوص تراورتن عباس‌آباد و حاجی‌آباد) بنابراین درخشندگی بالایی به وجود می‌آورد همچنین برای استفاده در نماهای حجمی قابلیت بیشتری دارد. از سنگ تراورتن در نماهای رومی استفاده می‌شود که می‌تواند انواع حجم‌های لازم را به دست آورد.
از معایب این سنگ جذب آب نسبتاً بالای آن می‌باشد. این نقیصه با پیشرفت تکنولوژی فرآوری تقریباً پوشش داده شد. مواد پوششی و به اصطلاح رزین در زمان فرآوری و پولیش سنگ، باعث کمتر شدن جذب آب آن شده و از تأثیرات آن این است که سنگ دیر تر کثیف می‌شود و کمتر در معرض هوازدگی قرار می‌گیرد؛ بنابراین کیفیت ساب و رزین در ماندگاری و زیبایی آن برای دراز مدت قابل توجه است. در زمان‌های قدیم به علت ظاهر متخلخل آن بین مصرف‌کنندگان تمایلی به استفاده از سنگ تراورتن نبود و سنگ تراورتن جزء ارزانترین سنگ‌ها محسوب می‌شد تا اینکه با رشد تکنولوژی و به‌کارگیری مواد پرکننده رزین باعث شد که حاصل فرآوری سطحی یک دست و براق با ظاهری زیبا و خواص مناسب مکانیکی و شیمیایی شود. اضافه شدن مرحله رزین کاری باعث ایجاد جهشی بزرگ در میزان حجم استخراج و فرآوری سنگ تراورتن شد.
موارد استفاده ویرایش
تراورتن‌ها به خاطر خاصیت تخلخل بسیار بالای آن مناسب برای نماهای داخلی و بیرونی ساختمان می‌باشد. این تخلخل باعث می‌شود که دوغاب سیمان در این فضاها نفوذ پیدا کند و به عنوان یک اسکوپ طبیعی عمل کند.[۱۱][۱۲]
تراورتن‌ها را می‌توان حتی در مناطق بسیار سرد و با بارندگی زیاد نیز در نمای ساختمان کارکرد بدون آنکه نگران رها کردن سنگ باشیم.[۱۳]
در نمای داخلی نیز می‌توان از این سنگ برای کاربرهای زیر استفاده کرد:
- نمای بیرونی ساختمان
- قرنیز دیواری
- سنگ بغل پله
جستارهای وابسته ویرایش
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ تراورتن موجود است. |
منابع ویرایش
- ↑ "Travertine – Definition for English-Language Learners from Merriam-Webster's Learner's Dictionary". learnersdictionary.com. Archived from the original on 6 March 2019. Retrieved 4 March 2019.
- ↑ Dictionary of Geological Terms, 1962. A Dolphin Reference Book
- ↑ A Glossary of Karst Terminology, 1970. Geol. Surv. Water-Supply Paper 1899-K, U. S. Gov. Print. Off. , Washington.
- ↑ Jackson, Julia A., ed. (1997). "travertine". Glossary of geology (Fourth ed.). Alexandria, Virginia: American Geological Institute. ISBN 0-922152-34-9.
- ↑ Monroe, W.H. (1970). "A glossary of Karst terminology". U.S. Geological Survey Water-Supply Paper. 1899-K. doi:10.3133/wsp1899K.
- ↑ Bey, Lee (Fall 2020). "The Past, Present, and Future of Farnsworth House". Preservation Magazine. National Trust for Historic Preservation. Retrieved 16 July 2021.
- ↑ Folk, Robert L.; Chafetz, Henry S.; Tiezzi, Pamela A. (1985). "Bizarre Forms of Depositional and Diagenetic Calcite in Hot-Spring Travertines, Central Italy". Carbonate Cements. pp. 349–369. doi:10.2110/pec.85.36.0349. ISBN 0-918985-37-4.
- ↑ Faccenna, Claudio; Soligo, Michele; Billi, Andrea; De Filippis, Luigi; Funiciello, Renato; Rossetti, Claudio; Tuccimei, Paola (October 2008). "Late Pleistocene depositional cycles of the Lapis Tiburtinus travertine (Tivoli, Central Italy): Possible influence of climate and fault activity". Global and Planetary Change. 63 (4): 299–308. Bibcode:2008GPC....63..299F. doi:10.1016/j.gloplacha.2008.06.006.
- ↑ شکل ظاهری و مقاومت. «سنگ تراورتن». دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۱۵.
- ↑ Dabkowski, Julie (February 2020). "The late-Holocene tufa decline in Europe: Myth or reality?" (PDF). Quaternary Science Reviews. 230: 106141. Bibcode:2020QSRv..23006141D. doi:10.1016/j.quascirev.2019.106141. S2CID 213881621.
- ↑ Korkanç, Mustafa (February 2018). "Characterization of building stones from the ancient Tyana aqueducts, Central Anatolia, Turkey: implications on the factors of deterioration processes". Bulletin of Engineering Geology and the Environment. 77 (1): 237–252. doi:10.1007/s10064-016-0930-2. S2CID 133259664.
- ↑ Jackson, M. D.; Marra, F.; Hay, R. L.; Cawood, C.; Winkler, E. M. (August 2005). "The Judicious Selection and Preservation of Tuff and Travertine Building Stone in Ancient Rome". Archaeometry. 47 (3): 485–510. doi:10.1111/j.1475-4754.2005.00215.x.
- ↑ "The Trevi Fountain – The most beautiful fountain in the world". Archived from the original on 23 February 2014. Retrieved 23 February 2014.