تپه حاجی فیروز

اثر ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران

تپه حاجی فیروز مربوط به ۵۵۰۰ قبل از میلاد است و در شهرستان نقده، بخش محمدیار، دهستان حسنلو، واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۹۰۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]

تپه حاجی فیروز
ماکتی از خانه‌های باستانی سکونتگاه تپه حاجی فیروز-نگهداری شده در موزه ایران باستان
Map
نامتپه حاجی فیروز
کشورایران
استاناستان آذربایجان غربی
شهرستانشهرستان نقده
بخشمحمدیار
اطلاعات اثر
نوع بناتپه باستانی
کاربریسکونتگاه
کاربری کنونیآثار باستانی قبل میلاد
دیرینگی۵۵۰۰ پیش از میلاد
دورهٔ ساخت اثردوره پیش از تاریخ
مالک فعلی اثروزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۲۹۰۸
تاریخ ثبت ملی۷ خرداد ۱۳۸۷
تپه حاجی فیروز بر ایران واقع شده‌است
تپه حاجی فیروز
روی نقشه ایران
۳۶°۵۹′۴۰″شمالی ۴۵°۲۸′۲۸″شرقی / ۳۶٫۹۹۴۴°شمالی ۴۵٫۴۷۴۴°شرقی / 36.9944; 45.4744

ظرف شراب متعلق به حدود ۴٬۵۰۰ سال پیش از میلاد در تپه حسلنو نقده به عنوان نخستین وسیله شراب سازی موجود در دوران نوسنگی کشف گردید. از مهمترین آثار این تپه باستانی جام طلای حسنلو می‌باشد که از آثار باستانی ارزشمند ایران است.[۲]

تپه حاجی فیروز محوطهٔ کلیدی دوران نوسنگی در درهٔ اشنویه-نقده است که با فرهنگ حسونا در میانرودان همزمان بوده‌است.[۳] مانند دیگر محوطه‌های معاصر در ایران، حاجی فیروز روستایی کوچک با خانه‌های تک‌خانواده‌ای (خانوادهٔ هسته‌ای) بوده‌است و ساکنان آن مردگانشان را در زیر کف همان خانه‌ها دفن می‌کرده‌اند.[۴] در کل ۱۸ بنای چهارضلعی، هر یک به مساحت بین ۲۷ تا ۳۸ مترمربع، در حاجی فیروز یافت شده‌است. تیغه‌ای کوتاه این خانه‌ها را به دو بخش تقسیم می‌کرده که یکی (که جزئیات تمیزتر و تزئینات داشته) برای زندگی و دیگری برای کار و فعالیت به کار می‌رفته‌است. دیوارها از خشت‌های نامنظم به ضخامت ۴۰ سانتی‌متر ساخته شده‌اند و در ضلع شرقی ساختمان‌ها (جهت وزش بادِ غالب)، دیواره‌ای کوتاه و بدون سقف قرار دارد. جهت درهای ورودی نیز برای دوری از باد غربی به سمت شرق بوده‌است.[۵] سقف بناهای حاجی فیروز احتمالاً مسطح و از لایه‌های نی و گل بر روی تیرهای چوبی کوچک بوده‌است.[۵][۶]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  2. CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
  3. ادیب‌زاده و دیگران ۱۳۸۴، ص. ۶۷.
  4. NEOLITHIC AGE IN IRAN – Encyclopaedia Iranica 1997.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ادیب‌زاده و دیگران ۱۳۸۴، صص. ۶۸–۷۳.
  6. Meyers & American Schools of Oriental Research 1997, جلد 2 ص. 459.