تی-۳۴

تانک تی-۳۴ تانک متوسط ساخت شوروی در دوران جنگ جهانی دوم بود که بسیاری آن را بهترین تانک دوران خود می‌دانند. تانک تی-۳۴ که برای نخستین بار در کارخانه خارکف اوکراین ساخته شد ستون فقرات نیروهای زرهی شوروی را در جنگ دوم جهانی تشکیل می‌داد و پس از جنگ تعداد زیادی از آن‌ها به کشورهای دیگر صادر شدند و برخی تا دهه‌ها بعد مورد استفاده قرار گرفتند.

تی-۳۴
تی-۳۴–۸۵ در موزه
نوع	تانک متوسط
خاستگاه	اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمت
خدمت	از ۱۹۴۰ تا دههٔ ۱۹۶۰ در اتحاد جماهیر شوروی از دههٔ ۱۹۵۰ تا کنون در کشورهای دیگر
استفاده‌شده توسط	شوروی و ۳۹ کشور دیگر
جنگ‌ها	جنگ جهانی دوم، جنگ کره، جنگ ویتنام، حمله ترکیه به قبرس، جنگ بوسنی
تاریخچه تولید
طراح	شورای طراحی کارخانه ماشین‌سازی خارکف-موروزوف
تاریخ طراحی	۴۰–۱۹۳۷
سازنده	شوروی
قیمت واحد	هزینه تولید: ۲۷۷ هزار روبل (تی-۳۴ مدل ۱۹۴۱) ۱۶۴ هزار روبل (تی-۳۴–۸۵)
تاریخ تولید	شوروی: ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ لهستان: ۱۹۵۱–۱۹۵۵ چکسلوواکی: ۱۹۵۱–۱۹۵۸
تعداد ساخته‌شده	مجموعا ۸۴٬۰۷۰ عراده ۳۵٬۱۲۰ (مدل تی-۳۴) ۴۸٬۹۵۰ (مدل تی-۳۴–۸۵)
ویژگی‌ها
وزن	۲۶٫۵ تن (مدل ۱۹۴۱) ۳۲ تن (مدل تی-۳۴–۸۵)
طول	۶٫۶۸ متر (مدل ۱۹۴۱) ۶٫۱ متر (تی-۳۴–۸۵ بدون لوله) ۸٫۱۵ متر (تی-۳۴–۸۵ با لوله)
عرض	۳ متر
ارتفاع	۲٫۴۵ متر ۲٫۷۲ متر (تی-۳۴–۸۵)
خدمه	۴ نفر (تی-۳۴) ۵ نفر (تی-۳۴–۸۵)
زره	مدل ۱۹۴۱: جلو بدنه (فوقانی): ۴۷ م‌م زاویه ۶۰ درجه جلو بدنه (تحتانی): ۴۵ م‌م زاویه ۶۰ درجه کنار بدنه (فوقانی): ۴۰ م‌م زاویه ۴۱ درجه پشت بدنه: ۴۵ م‌م سقف بدنه: ۲۰ م‌م کف بدنه: ۱۵ م‌م جلو برجک: ۶۰ م‌م کنار برجک: ۵۲ م‌م در زاویه ۳۰ درجه پشت برجک: ۳۰ م‌م سقف برجک: ۱۶ م‌م
تسلیحات اصلی	توپ ۷۶ میلی‌متری (مدل ۱۹۴۱: ۷۷ گلوله، مدل ۱۹۴۳: ۱۰۰ گلوله) توپ ۸۵ م‌م (تی-۳۴–۸۵ با ۶۰ گلوله)
تسلیحات ثانویه	دو تیربار ۷٫۶۲ م‌م دگتیاریوف (هم‌محور و روی بدنه)
موتور	موتور دیزلی ۱۲ سیلندر وی۲ ۵۰۰ اسب بخار (۳۷۰ کیلووات)
قدرت/وزن	۱۷٫۵ اسب بخار به تن
بیشینهٔ سرعت	جاده: ۴۷ تا ۵۵ کیلومتر در ساعت (تی۳۴–۸۵) ۸ تا ۳۵ کیلومتر در ساعت: خارج از جاده (تی۳۴–۸۵)

توصیف

طراحی تانک تی-۳۴ بین سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰ برای جایگزینی تانک‌های سریع کلاس بی‌تی و تانک پیاده‌نظام تی-۲۶ در ارتش سرخ صورت گرفت. تی-۳۴ در زمان ورود خود به خدمت نظامی؛ تعادل بسیار خوبی میان قدرت آتش، قدرت تحرک، قدرت حفاظتی و مقاومت برقرار کرده بود اما وضعیت نامناسب سرنشینان، فقدان دستگاه‌های رادیویی و بی‌سیم و اشتباهات تاکتیکی در نحوه استفاده از آن باعث شد تا در سال‌های آغازین نمایش ضعیفی داشته باشد.

در طول جنگ جهانی دوم طرح این تانک چندین بار تغییر کرده که هدف اصلی از این تغییرات سهولت بیشتر تولید انبوه، کاهش قیمت و همچنین رفع برخی از ایرادات تکنیکی بود که در جنگ مشخص شد. مدل اصلی تی-۳۴ از یک توپ ۷۶ میلی‌متری استفاده کرده و برجک آن فقط برای دو نفر (فرمانده و گلوله‌گذار توپ) جا داشت. در پی افزایش قدرت زره تانک‌های آلمانی و مشخص شدن ایرادات برجک دوسرنشینه مدل تی-۳۴–۸۵ با برجک بزرگتری حامل سه سرنشین (افزودن یک توپچی) و یک توپ پرقدرت‌تر ۸۵ میلی‌متری ساخته شد. سادگی تولید، استفاده و تعمیر امتیاز مهم این تانک به خصوص در مقایسه با تانک‌های آلمانی بود که هرچند کیفیت بسیار بالایی داشتند اما تولید انبوه آن‌ها نیاز به وقت بیشتر و نیروی کار حرفه‌ای‌تر داشت.

این تانک همچنین دومین تانک پرتیراژ تاریخ بعد از تانک تی-۵۴ است که آن هم بر اساس طرح تی-۳۴ در شوروی ساخته شد. از سال ۱۹۴۱ تا پایان سال ۱۹۴۵ بیش از ۵۷ هزار دستگاه تی-۳۴ ساخته شد که شامل ۳۴٬۷۸۰ دستگاه از مدل اولیه تی-۳۴ بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۴ و ۲۲٬۵۵۹ دستگاه مدل پیشرفته تر تی-۳۴–۸۵ در سال‌های ۴۵–۱۹۴۴ بود. در سال ۱۹۴۶ هم با ساخت ۲۷۰۰ دستگاه دیگر تولید انبوه این تانک پایان یافت. البته لهستان (۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵) و چکسلواکی (۱۹۵۱ تا ۱۹۵۸) به تولید داخلی این تانک در کشور خود اقدام کردند و تا سال ۱۹۵۶ به ترتیب ۱٬۳۸۰ تانک در لهستان و ۳٬۱۸۵ تانک در چکسلواکی ساخته شد. در مجموع بیش از ۸۴ هزار دستگاه تی-۳۴ ساخته شده که می‌توان ۱۳۱۷۰ توپ خودکششی تولید شده بر پایه بدنه تی-۳۴ را هم به آن افزود.

تی-۳۴–۸۵ می‌توانست از آب‌هایی به عمق ۱٫۳ متر، خندقی به عمق ۲٫۵ متر و موانع عمودی به ارتفاع ۷۳ سانتی‌متر بگذرد.

ویژگی‌ها

وزن تانک مدل سال ۱۹۴۱ تی-۳۴ حدود ۲۶٫۵ تن، ظرفیت حمل مهمات آن ۷۷ گلوله ۷۶ میلی‌متری، برد عملیاتی آن ۴۰۰ کیلومتر، ظرفیت سوخت آن ۶۱۰ لیتر و ضخامت زره آن در بخش‌های مختلف بین ۲۰ تا ۵۲ میلی‌متر و هزینه تولید آن ۲۷۷ هزار روبل بود. در مدل تی-۳۴–۸۵ وزن تانک ۳۲ تن، ظرفیت حمل مهمات آن ۶۰ گلوله ۸۵ میلی‌متری، برد عملیاتی آن ۳۶۰ کیلومتر، ظرفیت سوخت آن ۸۱۰ لیتر و ضخامت زره آن در بخش‌های مختلف بین ۲۰ تا ۹۰ میلی‌متر بود، در حالی که هزینه تولید به ۱۶۴ هزار روبل کاهش یافته بود.

از بین خدمه تی-۳۴ راننده/مکانیک بیشترین شانس بقا را داشت. راننده در جایگاهی نسبتاً پایین‌تر می‌نشست و ناهمواری‌های زمینی تا حدودی او را در مقابل گلوله‌های دشمن پوشش می‌داد. از طرفی صفحه ۴۵ میلی‌متری جلوی راننده با زاویه عمودی ۶۰ درجه که برابر با زره ۹۰ میلی‌متری بود، محافظت خوبی برای تو تأمین می‌نمود. دریچه خروج راننده نقطه ضعف رزه پیشین به حساب می‌آمد اما به او اجازه می‌داد به سرعت از تانک خارج شود. بیسیم‌چی و بارگذار دریچه مخصوص خود را نداشتند؛ از این رو مجبور بودند حتی در شرایط بسیار خطرناک و مرگبار برای خروج در نوبت بمانند. باز کردن دریچه اضطراری کف تانک کاری بسیار زمان‌بر بود و با شل و باز شدن چند پیچ و مهره، به صورت میانگین دو و نیم دقیقه به طول می‌انجامید. حدود یک دقیقه دیگر نیز لازم تا چهار خدمه آموزش‌دیده از طریق آن از تانک خارج شوند. در طول چنین مدت نسبتاً طولانی به سختی کسی می‌توانست درون یک تانک در حال سوختن طاقت بیاورد. به علاوه پخش شدن سوخت مشتعل در کف تانک مکرراً چنین عملی را غیرممکن می‌کرد.

منابع

• Soviet Union's T-34/85 Ob 1943 medium tank WWII Vehicles