جیمز ملارت (انگلیسی: James Mellaart; ۱۴ نوامبر ۱۹۲۵ – ۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲) باستان‌شناسی و نویسندهٔ اهل بریتانیا بود. او غالباً به خاطر کشف سکونت‌گاه نوسنگی چتل‌هویوک در آناتولی (ترکیهٔ امروزی) شناخته می‌شود. دولت ترکیه او را در دههٔ ۱۹۶۰ به ظن شرکت در بازار سیاه اجناس عتیقه از کشور اخراج کرد.[۱] ملارت در چندین جنجال دیگر هم نقش داشت و پس از مرگش مشخص شد برخی از اکتشافاتش به‌ویژه حکاکی‌ها و نقاشی‌های کاوش شده از محوطهٔ چتل‌هویوک در ترکیه جعلی بوده‌اند.[۲]

جیمز ملار
ملار در چتلهویوک
زادهٔ۱۴ نوامبر ۱۹۲۵
لندن
درگذشت۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲ (۸۶ سال)
لندن
ملیتبریتانیا
دیگر نام‌هاJimmy Mellaart
پیشهباستان‌شناسی، جعل اسناد
سال‌های فعالیت۱۹۵۱–۹۱

کاوش چتل‌هویوک ویرایش

ملارت محوطهٔ چتل‌هویوک را در ۱۹۶۱ کاوش کرد. ملارت و تیمش بیش از ۱۵۰ بنا و اتاق در چتل‌هویوک یافتند که با نقاشی، حکاکی، و مجسمه تزئین شده بودند. این کشفیات تأثیر مهمی در ادبیات باستان‌شناسی و به ویژه در زمینهٔ مطالعهٔ سازوکار پیدایش ساختارهای فرهنگی و اجتماعی در خاور نزدیک نوسنگی داشتند.

بنابر آرای ملارت، چتل‌هویوک مکان گردهم‌آیی مهمی برای پرستش الهه مادر بوده‌است. بسیاری از باستان‌شناسان با نظریات او مخالفت کردند. با اخراج ملارت از ترکیه، محوطهٔ چتل‌هویوک برای ۳۰ سال تعطیل ماند تا این که کاوش‌ها در دههٔ ۱۹۹۰ از سر گرفته شد.

ماجرای دوراک ویرایش

در ۱۹۶۵ ملارت گزارشی برای انیستیتوی بریتانیا نوشت و در آن بیان کرد که گنجینهٔ تاریخی عظیمی را در خانهٔ زنی جوان به نام آنا پاپاستراتی (Anna Papastrati) در ازمیر دیده‌است و درخواست کرد که این گزارش چاپ شود، ولی انیستیتوی بریتانیا پاسخ داد که نمی‌تواند گزارش را بدون وجود شواهد چاپ کند. ملارت گزارش را برای چاپ به مجلهٔ ایلاستریتد لاندن نیوز داد. این گزارش منجر به جنجالی در ترکیه شد و مقامات ترکیه از ملارت در مورد ماجرا و اینکه چرا او ماجرا را به دولت ترکیه اطلاع نداده بازپرسی کردند. در تحقیقات معلوم شد زنی به نام آنا پاپاستراتی وجود ندارد و حتی پلاک خانه‌ای که ملارت به مقامات ترک داده بود در ازمیر نیست.[۳] در نهایت دولت ترکیه ملارت را به علت مظنون بودن در قاچاق عتیقه‌جات از کشور اخراج کرد.

بازنشستگی ویرایش

ملارت در سال ۲۰۰۵ از تدریس بازنشسته شد. او در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۲ درگذشت.

جعلیات ویرایش

در سال ۲۰۱۸ زمین-باستان‌شناس سوئیسی-آلمانی ابرهارد زانگر با کمک پسر ملارت گزارشی منتشر کرد که بنا بر آن ملارت برای پشتیبانی از نظریاتش دست به مجموعه‌ای گسترده از جعلیات زده‌است.[۴][۵] در بازرسی از خانهٔ ملارت معلوم شد که بسیاری از کشفیات چتل‌هویوک جعلی بوده‌اند و او به نوعی یک «کارگاه جعل شواهد» داشته‌است.[۲]

منابع ویرایش

  1. Mallett, Maria. "The Goddess from Anatolia". Archived from the original on 19 March 2016. Retrieved 18 July 2019.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ cowie, ashley. "The Posthumous Disgrace of the Dark Master of Archaeological Hoaxes". Ancient Origins (به انگلیسی). Retrieved 2018-05-13.
  3. Mazur, Suzan (4 October 2005). "Dorak Diggers Weigh In On Anna & Royal Treasure". Scoop. Retrieved 9 July 2012.
  4. Famed Archaeologist 'Discovered' His Own Fakes at 9,000-Year-Old Settlement
  5. Famous Archaeologist Faked Ancient Discoveries at 9,000-Year-Old Site in Europe and Elsewhere

پیوند به بیرون ویرایش