حیص بیص
شهابُ‌الدّین سَعد بن محمّد صَیفی، لقب‌گرفتهٔ همگانی به حیصُ بیص (به‌همان معنای فارسی: گرفتاری، تنگنا و سختیِ گریزناپذیر) (۱۰۹۸ -۱۱۷۹م) فقیه شافعی، ادیب و شاعر عراقی در سدهٔ ششم هجری بود.[۱][۲][۳] [۴] او را فقیهی دانسته‌اند که درباره اختلافِ آرایِ علما، سخن می‌گفت. گویند از نسل اکثم بن صیفی بود و صَیفی و تَمیمی نسب دارد. به حیصُ بیص لقب گرفت؛ چرا که روزی مردم را در جنب‌وجوشی تنگِ هم دید و گفت «مردم را چه می‌شود در این حیص و بیص؟»، سپس به همین عبارت، شهرت گرفت.[۱]
| حیص بیص سعد بن محمد صَیفی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۰۹۸م/ ۴۹۲ق کرخ، بغداد |
| درگذشت | ۱۶ ژانویه ۱۱۷۹م/ شبانگاه ۶ شعبان ۵۷۴ق بغداد |
| محل زندگی | عراق |
| نژاد | عرب تمیمی |
| پیشه | فقیه، ادیب، شاعر |
| شناخته‌شده برای | اختلاف‌شناس فقهی |
| آثار | دیوان اشعار. رسائل |
زندگی ویرایش
نام و نسب کاملش «سعد بن محمد بن سعد» ذکر شده که با لقب‌های «امیر»، «شهاب‌الدین» و «ابوالفوارس» شناخته می‌شده است. در ری نزد قاضی محمد بن عبدالکریم وزّان حدیث آموخت، سپس به عراق بازگشت و همان‌جا استقرار یافت.[۱] شیوهٔ رفتار او را غریب ذکر کرده‌اند، همیشه به زبان فصیح [کتابی] سخن می‌گفت، جامهٔ بَدَویان می‌پوشید و شمشیری بر کمر می‌بست؛ چیزهایی که در زندگیِ شهرنشینیِ بغداد نابهنجار بود.[۱] حیص بیص در ۱۹ ژانویه ۱۱۷۹م/ شبانگاه ۶ شعبان ۵۷۴ق در بغداد درگذشت.
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ فروخ، عمر (۱۹۸۴). تاریخ الأدب العربی (PDF). ج. سوم. بیروت: دارالعلم للملایین. صص. ۳۶۹. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ حنبلی، ابن عماد (۱۹۸۶). شذرات الذهب. ج. ۴. دمشق: دار ابن کثیر. ص. ۲۴۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ اكتبر ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در
|access-date=،|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن خلّکان، احمد (۱۹۷۲). وفیات الأعیان. ج. ۱. بیروت: دار صادر. ص. ۳۶۰-۱. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ زرکلی، خیرالدین (۲۰۰۲). الأعلام (به عربی). ج. ۳. بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۱۳۸. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)