خانوک

خانوک شهری در استان کرمان است. شهر خانوک در بخش مرکزی شهرستان زرند قرار دارد. شهر خانوک با آب و هوای سردسیری در جنوب شهرستان زرند قرار دارد و فاصله آن تا مرکز استان ۶۰ کیلومتر است. مساحت حریم خانوک بالغ بر ۱۶۰۶۰۰۰ متر مربع است که از سمت شمال به ریحان شهر، از جنوب به توابع چترود، از شرق به رشته کوه معروف به حاشیه کویر لوت و از غرب به جلگه حاصلخیز شهرستان زرند منتهی می‌شود.

خانوک خانوک
کشور	ایران
استان	کرمان
شهرستان	زرند
بخش	مرکزی
نام(های) پیشین	خانوک
مردم
جمعیت	۴٬۰۰۰ نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت	۱۶۰۰۰۰۰۰
ارتفاع	۱۵۵۵ متر
میانگین دمای سالانه	۱۳ درجه سلسیوس
میانگین بارش سالانه	۱۶ میلی‌متر
اطلاعات شهری
شهردار	مهدی زعیم باشی
تأسیس شهرداری	۱۳۷۴
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۴۲۴۳۲۰۲۶۶–۰۳۴۲۴۳۲۰۲۳۷
وبگاه	شهرداری خانوک
شناسهٔ ملی خودرو	ایران ۶۵ - ط
خانوک روی نقشه ایران ۳۰٫۷۱۷۵۲۷۳۳°شمالی ۵۶٫۷۷۱۵۰۲۳۳°شرقی / 30.71752733; 56.77150233

شهر خانوک دارای ۹ آبادی تحت حوزه نفوذ است که بزرگ‌ترین آن حمیدیه (ملک‌آباد سابق) با جمعیتی بیش از ۱۰۰۰ نفر در غرب شهر واقع است.

قدمت خانوک

با توجه به سنگ‌های قبوری که رو به بیت‌المقدس در شهر خانوک یافت می‌شود، می‌توان گفت: قدمت تاریخی این شهر به قبل از اسلام بازمی‌گردد. همچنین برخی از بقایا و آثار ساختمان‌های قدیمی مانند تکیه‌ها و مسجد جامع شهر و… نشان‌دهندهٔ قدمت بلند تاریخی این شهر است. در برخی منابع تاریخی اینچنین آمده: وجود قبرستان‌های قدیمی که به قبرستانهای (گبری) معروف است وکشف سنگ نوشته‌های قدیمی، موید قدمت تاریخی خانوک است و حتی بر اساس نبشته‌های بعضی از سنگ‌ها که نشانگر عمران و آبادانی شهر بوده، قدمت خانوک را به قبل از اسلام می‌رساند. از آثار تاریخی خانوک می‌توان به باقی‌مانده آثار قلعه‌ها در بالای کوهی در جوار قنات اشاره نمود حمام قدیمی و آسیاب آبی گواه عمران و آبادانی شهر خانوک در قدیم است.

خانوک در لغت‌نامه دهخدا

خانوک (اِخ) دهی است از دهستان حتکن بخش زرند شهرستان کرمان. واقع در۲۵ هزارگزی خاوری زرند و ۱۸ هزارگزی شمال راه فرعی زرند - کرمان، ناحیه‌ای است کوهستانی و سردسیر. دارای ۸۷۴ تن سکنه که شیعی مذهب و فارسی زبانند. این ده از قنات و چشمه مشروب می‌شود؛ و محصولاتش غلات و میوه جات است. اهالی به کشاورزی گذران می‌کنند. صنایع دستی آن‌ها قالی بافی با نقشه‌است. راه آنجا فرعی می‌باشد. این ده مولد برق کوچکی دارد. (فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۸).

نام و نشان و طوایف خانوک

درمورد وجه تسمیه شهر خانوک براساس مدارکی که وجود دارد و آنچه در ذهن‌ها و گفتار مردم گفته می‌شود، می‌توان گفت: واژهٔ خانوک به معنای «چشمه سار» یا جایی که چشمه آب زیاد دارد، آمده‌است و از ترکیب دو عبارت «خان» به معنی چشمه وصفت «وک» به عنوان پسوند-نسبت-که به دنبال آن آمده، می‌باشد. از طوایف و قبایل خانوک می‌توان به حاج حسنی ها و کل موسایی ها و خلیلی ها و... نام برد در خانوک اکثر فامیل ها متشکل شده اند از اسدی ، عرب نژاد ، مهدوی ،زادخوش ،انصاری و مرادعلیزاده

هنرها وصنایع دستی

از هنرهای دستی شهر خانوک که در گذشته رایج بوده، می‌توان به صنعت کفش و گیوه و تخت کفش اشاره نمود. بهترین کفشی که در خانوک تولید می‌شده به نام اجیده‌ای معروف بوده و همچنین پارچه بافی پنبه پاک کنی و نخ ریسی و بافت پارچه‌ای به نام کرباس و چادرشب نیز از هنرهای دستی قدیم خانوک به‌شمار می‌رفت. قالی بافی یکی دیگر از هنرهای مردمان این منطقه بوده که هنوز هم برخی از خانواده‌ها به این امر مبادرت می‌ورزند.

موقعیت جوی، جغرافیایی و کشاورزی خانوک

خانوک شهری کوهستانی با آب و هوای سردسیری و ارتفاع ۱۵۵۵متر از سطح دریا در فاصله ۶۵ کیلومتری استان کرمان قرار دارد. مساحت حریم شهر خانوک شانزده میلیون ششصد و شش هزار متر مربع است که جمعیتی بیش از ۴۰۰۰ نفر را در خود جای داده‌است. فرآورده‌های عمدهٔ کشاورزی در گذشته گندم وصیفی‌جات بوده‌است، امروزه علاوه بر پسته، انار نیز از محصولات عمدهٔ این منطقه‌است. قلعه‌ای که آثار آن بربالای کوهی در جوار قنات خانوک وجود دارد و به استناد گفته هایی-که سینه به سینه از نیاکان به ارث رسیده-راهی امن نیز برای دسترسی به آب قنات در زیر زمین و در دل کوه حفر و به درون قلعه راه داشته‌است. این قنات موجب سرسبزی و منبع آبرسانی به باغات و صحرای بزرگ خانوک است. عمدهٔ کشاورزی مردمان این شهر از ناحیهٔ آب این قنات اداره می‌شود.

منابع

• بختیاری، سعید (۱۳۸۳ خورشیدی)، اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، شابک شابک: &#۸۲۰۶;ISBN ۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱&#۸۲۰۷;
• شهرداری خانوک

پیوند به بیرون

• ماجرای عجیب شناسایی دو شهید گمنام دفاع مقدس/ آزمایش DNA همه چیز را اثبات کرد فرهنگ نیوز