خط جهانی
جهان‌خط (در فیزیک) یک‌جسم، مسیر یکتای آن جسم هنگام سفر در فضازمان چهاربعدی است. مفهوم جهان‌خط با مفاهیم مدار یا مسیر متفاوت است و دارای یک بعد بیشتر به نام زمان است. ایدهٔ فضازمان ابتدا در فیزیک و توسط هرمان مینکوفسکی مطرح شد. این واژه امروزه معمولاً در نظریات نسبیت (نسبیت خاص و نسبیت عام) به کار می‌رود.
با این حال، جهان‌خط راهی برای نمایش ترتیب و روند رویدادهاست و استفاده از آن به نظریه‌ای خاص مربوط نمی‌شود؛ بنابراین ٬به بیان عام، یک جهان‌خط ، زنجیره‌ای به هم پیوسته از رویدادها (که هم مکان و هم‌زمان رخداد را در نظر می‌گیرد) است. در صورت داشتن متریک برای محاسبهٔ ، می‌توان سرعت جسم را نیز با داشتن جهان‌خط به دست آورد.
استفاده در فیزیک ویرایش
این بخش مقاله نیازمند گسترش است. |
در فیزیک ٬جهان‌خط نوعی خم در فضازمان است. هر نقطه از این خم نشان‌دهندهٔ موقعیت جسم در فضا در یک زمان خاص است. برای نمونه٬با اینکه مدار زمین در فضا ، یک بیضی و در نتیجه شکلی بسته‌است ، جهان‌خط زمین در فضازمان ، شبیه به شکل مارپیچ خواهد بود.
به بیان دقیق‌تر ، فضازمان مجموعه‌ای از نقاط (که رویداد نامیده می‌شوند) به همراه دستگاه مختصاتی پیوسته و هموار برای شناسایی رویدادها است. هر رویداد با چهار مختصه قابل نمایش است. فضازمان در حقیقت یک خمینه‌ی چهاربعدی است و جهان‌خط ، یک خم در این خمینه ، با داشتن شرایطی خاص است.
در چارچوب نسبیت خاص محدودیت‌هایی برای جهان خط‌های ممکن، وجود دارد.
نوشتارهای مرتبط ویرایش
منابع ویرایش
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «World line». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ اسفند ۱۳۹۱.