خواب چندمرحله‌ای

خواب چند مرحله(Polyphasic Sleep)این اصطلاح توسط روانشناسی به نام J.S Szymanski ابداع شد و اشاره دارد به خوابی که در طول ۲۴ ساعت چند بار تکرار شود و معمولاً بیشتر از ۲ بار است.این نوع خواب لزوماً دارای برنامه نیست. خواب چند مرحله توسط انجمنهای اینترنتی که این نوع خواب را که دارای چرتهای کوتاه می‌باشد نیز با این نام می‌شناسند.از دیگر نامهای آن Uberman's Sleep و Da Vinci Sleep(خواب داوینچی) است.

خوابهای چند مرحله‌ای معمولاً در بیماران با الگوی خواب نامنظم، اختلال ریتم ساعت بدن که در اثر آسیبهای سر و دیوانگی به وجود می‌آید دیده می‌شود.از این گونه خواب می‌توان به الگوی خواب نوزاد انسان و بسیاری از حیوانات اشاره کرد.افراد مسن نیز دارای خوابهای بی نظم و چند مرحله‌ای هستند.

خوابهای چند مرحلهای تنها در بیماران دیده نمی‌شود.عده زیادی برای به دست آوردن زمان بیشتر دست به تقلید از چنین خوابی زده‌اند.

خواب کوتاه(چرت زدن) در موقعیت‌های خاص

در مواقع بحران یا دیگر وضعیت‌ها، ممکن است افراد قادر نباشند ۸ ساعت خواب توصیه شده را داشته باشند.در این موقعیت‌ها چرت زدن منظم در نظر گرفته می‌شودDr. Claudio Stampi به دلیل علاقه زیاد Stampi به قایق سوار انفرادی وی تحقیقات زیادی در مورد زمان بندی چرتهای منظم برای به دست آوردن کارآمدی در موقعیتهایی که محرومیت از خواب اجتناب ناپذیر است انجام داده‌است. ایشان این نوع خواب را در زندگی روزمره توصیه نمی‌کند.برنامه تلویزیونی Scientific American Frontiers گزارشی در مورد آزمایش ۴۹ روزهٔ Stampi بر روی یک مرد جوان که در روز ۳ ساعت میخوابید تهیه کرد.این گزارش نشان می‌دهد که تمام مراحل چند گانه خواب در این فرد جوان وجود داشته.Stampi در مورد تحقیقات خود در کتاب Why We Nap: Evolution، Chronobiology، and Functions of Polyphasic and Ultrashort Sleep توضیح داده‌است. او در سال ۱۹۸۹ نتایج یک بررسی میدانی را در مجله Work and Stress به چاپ رسانید چنین نتیجه می‌گیرد «استراتژی خوابهای چند مرحله‌ای بر روی کارهایی که احتیاج به تداوم پیوسته دارند اثر مثبت دارد.»

ارتش آمریکا

ارتش بر روی روشهای مقابله با خستگی مطالعاتی انجام داده‌است.در یک گزارش از نیروی هوایی داریم: «هر چرت باید به اندازهٔ حداقل ۴۵ دقیقه و پیوسته باشد، اگرچه که چرتهای طولانی تر(۲ ساعت) بهتر است.به طور کلی هر چقدر که طول چرت کوتاه تر باشد، تعداد آن باید به نسبت بیشتر باشد.(هدف به دست آوردن ۸ ساعت خواب در طول یک روز بوده‌است)»

خلبانان نیروی دریایی کانادا

به‌طور مشابه در کتاب راهنمای خلبانان نیروی دریایی کانادا به این گزارش اشاره می‌شود که: «در موقعیتهای خاص که نمی‌توان خواب متصل داشت، تحقیقات نشان می‌دهد که چرتهای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه‌ای در فواصل منظم در طول روز می‌تواند مقداری از کمبود خواب را رفع کند و فرد را برای کار در سطح عملکرد کمینه تا چند روز نگه دارد.اگرچه، محققان اخطار می‌کنند که سطح عملکرد با چرتهای کوتاه همیشه کمتر از سطح عملکردی است که فرد در حالت عادی به کار می‌پردازد.»