دولت موقت سلطانعلی خان وزیر افخم
دولت موقت سلطانعلی وزیر افخم نام سومین دولت مشروطه و نخستین کابینه قانونی[۱] بود که توسط مجلس شورای ملی تأیید صلاحیت شد. این دولت پس از یک سلسله کشاکش‌ها در تاریخ ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ (۶ صفر ۱۳۲۴) ایجاد و به مجلس معرفی شد. سلطانعلی وزیر افخم عنوان وزیر داخله را در این کابینه را داشت و به‌طور رسمی عنوان ریاست وزرایی نداشت اما عملاً آن را انجام می‌داد. این دولت تنها ۴۰ روز دوام آورد و در ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ (۱۶ ربیع‌الاول ۱۳۲۴) با رأی مجلس سقوط کرد.
دولت موقت سلطانعلی افخم | |
|---|---|
.svg){kind=small} | |
| نخست‌وزیر ایران | |
| تاریخ تشکیل | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ |
| تاریخ انحلال | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ |
| افراد و سازمان‌ها | |
| رئیس کشور | محمدعلی شاه |
| رئیس دولت | سلطانعلی وزیر افخم |
| پیشینهٔ رئیس دولت | وزیر داخله کابینه مشیرالدوله |
| شمار وزیران | ۷ وزیر |
| پیشینه | |
| انتخابات(ها) | انتخابات مجلس شورای ملی (۱۲۸۵) |
| دوره(های) مجلس | مجلس اول |
| پسین | دولت میرزا علی اصغر اتابک |
تشکیل دولت ویرایش
سلطانعلی خان وزیر افخم پیش از نخست‌وزیری در دولت مشیرالدوله سمت وزیر داخله را داشت و از وزرای باتجربه قاجاریه بود. پس از ابراز تمایل مجلس و محمدعلی شاه به ریاست وزرایی میرزا علی اصغر اتابک، صدراعظم باسابقه قاجار که در اروپا بود، قرار شد سلطان علی خان تا آمدن اتابک مأمور تشکیل و اداره کابینه شود. او کابینه خود را، بدون داشتن عنوان نخست‌وزیر، در ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ به مجلس معرفی کرد.[۲]
او پس از معرفی کابینه خود اظهار کرد: غرض این بود که هیئت وزرا و کابینه تغییر کرده بود معرفی ایشان در مجلس بشود و همه ملت امروزه بدانند که دولت و ملت یکی است و باید دست به دست یکدیگر داده و کار بکنند تا مملکت معمور و آباد گردد.[۳]
مهم‌ترین کاری که دولت وزیر افخم کرد، فهرست و سازمان هر یک از هشت وزارتخانه‌ها را به اطلاع مجلس رساندن، در پنجاه و چهارمین جلسه مجلس شورای ملی، بود. عمر این کابینه بیشتر کفاف نداد و با رسیدن میرزا علی اصغر اتابک به تهران، با رای مجلس سقوط کرد.[۴][۵]
کابینه وزیرافخم را به این علت کابینه قانونی می‌خوانند که دولت پیشین، دولت میرزا نصرالله خان مشیرالدوله، زیر بار تصمیمات مجلس نمی‌رفت و کابینه خود را مسئول مجلس و ملت نمی‌دانست.[۶] اما چون کابینه وزیر افخم چون حکم کابینه موقت را داشت، میرزا علی اصغر اتابک را نخستین کابینه مشروطه می‌خوانند.
هیئت دولت ویرایش
| مقام | نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| دفتر نخست‌وزیری | |||||||||
| نخست‌وزیر | سلطانعلی وزیر افخم | ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزیران | |||||||||
| وزارت معارف | مخبرالسلطنه | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت مالیه | ابوالقاسم ناصرالملک | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت فواید عامه | نظام‌الدین مهندس‌الممالک غفاری | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزیر امور خارجه | محمدعلی علاءالسلطنه | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت تجارت | نظام‌الدین مهندس‌الممالک غفاری | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت عدلیه | عبدالحسین فرمانفرما | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت داخله | سلطانعلی وزیر افخم | ۲۹ اردیبهشت ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
| وزارت جنگ | کامران میرزا نایب السلطنه | ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ | ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ||||||
منابع ویرایش
- ↑ دولتهای ایران، از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، ص11
- ↑ دولتهای ایران از میرزا نصرالله خان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی، ص ۸
- ↑ دولتهای ایران، از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، ص ۱۱
- ↑ https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-54-مذاکرات-روز-پنجشنبه-6-شهر-صفر-1325-دارالشوراى-ملى[پیوند مرده]
- ↑ دولتهای ایران، از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، ص ۱۱
- ↑ دولتهای ایران، از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، ص8
- دولتهای ایران، از میرزا نصرالله خان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی، یعقوب آژند، ص۶
- دولتهای ایران از آغاز مشروطیت تا اولتیماتوم، عبدالحسین نوائی
| پیشین: |
نخست‌وزیر ایران ۲۹ اسفند ۱۲۸۵ – ۸ اردیبهشت ۱۲۸۶ (۴۰ روز) |
پسین: دولت علی‌اصغر اتابک |