رایبوسیکلیب

رایبوسیکلیب
داده‌های بالینی
نام‌های تجاری	Kisqali
نام‌های دیگر	LEE 011
AHFS/Drugs.com	entry
مدلاین پلاس	a617008
روش مصرف دارو	خوراکی (قرص)
کد ATC	L01XE42 ;
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی	US: فقط ℞ ;
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی	نامعلوم
پیوند پروتئینی	تقریباً ۷۰٪
متابولیسم	کبد (آنزیم CYP3A4)
نیمه‌عمر حذف	۳۲٫۰ (۲۹٫۷–۵۴٫۷) ساعت
دفع	۶۹٪ مدفوع، ۲۳٪ ادرار
شناسه‌ها
	نام آیوپاک 7-Cyclopentyl-N,N-dimethyl-2-{[5-(1-piperazinyl)-2-pyridinyl]amino}-7H-pyrrolo[2,3-d]pyrimidine-6-carboxamide;
شمارهٔ سی‌ای‌اس	۱۲۱۱۴۴۱-۹۸-۳;
پاب‌کم CID	44631912;
دراگ‌بنک	DB11730;
کم‌اسپایدر	30798107;
UNII	TK8ERE8P56;
KEGG	D10883;
ChEMBL	ChEMBL3545110;
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID201021027 ;
ECHA InfoCard	100.234.566
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیایی	C23H30N8O
جرم مولی	۴۳۴٫۵۴۸ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)	Interactive image;
	SMILES CN(C)C(=O)c1cc2cnc(nc2n1C3CCCC3)Nc4ccc(cn4)N5CCNCC5;
	InChI InChI=1S/C23H30N8O/c1-29(2)22(32)19-13-16-14-26-23(28-21(16)31(19)17-5-3-4-6-17)27-20-8-7-18(15-25-20)30-11-9-24-10-12-30/h7-8,13-15,17,24H,3-6,9-12H2,1-2H3,(H,25,26,27,28); Key:RHXHGRAEPCAFML-UHFFFAOYSA-N;

رایبوسیکلیب (انگلیسی: Ribociclib) با نام تجاری Kisqali،^[۱] یک داروی بازدارندهٔ سایکلین دی۱/CDK4 و CDK6 است که برای درمان برخی از انواع سرطان پستان به‌کار می‌رود.^[۲] این دارو برای استفاده در برخی از سرطان‌های دیگر مقاوم‌به‌دارو در دست بررسی است.^[۳] رایبوسیکلیب توسط شرکت‌های نوارتیس و آستکس ساخته شده‌است.^[۴]

استفادهٔ پزشکی ویرایش

رایبوسیکلیب در مارس ۲۰۱۷ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا و در اوت ۲۰۱۷ توسط آژانس دارویی اروپا به‌منظور درمان سرطان‌های پیشرفتهٔ پستان از نوع «HR مثبت و HER2 منفی» در ترکیب با یک داروی مهارکنندهٔ آروماتاز (همچون لتروزول) تأیید شد.^[۱]^[۵]

در کارآزمایی‌های بالینی پیش از تأیید، رایبوسیکلیب به میزان قابل توجه و زیادی «بقای بدون بیماری» (PFS) را افزایش داد. بیمارانی که پلاسیبو به همراه لتروزول دریافت‌داشته بودن، ۱۶ ماه و آنهایی که ترکیب رایبوسیکلیب و لتروزول را دریافت کردند ۲۵ ماه «بقای بدون بیماری» (PFS) داشتند. این آمار دربرگیرندهٔ اطلاعات به‌دست آمده تا ژانویهٔ ۲۰۱۷ است^[۵] و این مطالعه تا سپتامبر ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت.^[۵]^[۶]

عوارض جانبی ویرایش

شایع‌ترین عارضهٔ جانبی که در مطالعات اولیه مشاهده شد، کاهش یاخته‌های خونی، به‌ویژه نوتروپنی بود (۷۵٪ در مقابل ۵٪ در دریافت‌کنندگان پلاسیبو). کم‌خونی یک دیگر از عوارض شایع گزارش شده‌است (۱۸٪ در مقابل ۵٪). سایر عوارض شایع شامل عوارض گوارشی همچون تهوع (۵۲٪ در مقابل ۲۹٪) و اسهال (۳۵٪ در مقابل ۲۲٪) و ریزش مو (۳۳٪ در مقابل ۱۶٪) است. رایبوسیکلیب احتمال بروز سندرم کیوتی را افزایش می‌دهد و سطح آنزیم‌های کبدی آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات ترانس‌آمیناز را بالا می‌برد.^[۲]^[۵]

تداخل‌های دارویی ویرایش

از آنجایی که رایبوسیکلیب بیشتر توسط آنزیم کبدی CYP3A4 شکسته و تجزیه می‌شود، هر ماده‌ای که این آنزیم را مهار کند، سبب خواهد تا سطح دارویی رایبوسیکلیب در بدن بالا برود و احتمال بروز عوارض جانبی و سمی آن بیشتر شود. مثال‌هایی از این مهارکننده‌های CYP3A4 عبارتند از: کتوکونازول و داروهای ضد قارچِ مشابه، ریتوناویر، کلاریترومایسین، گریپ‌فروت. بالعکس داروهایی همچون ریفامپین و گل راعی که موجب القا و تشدید فعالیت CYP3A4 می‌گردند، باعث افت سطح خونی رایبوسیکلیب می‌شوند.^[۲]^[۵]

رایبوسیکلیب خودش یک بازدارندهٔ متوسط تا شدید آنزیم کبدی CYP3A4 است و موجب افزایش سطح داروهایی گردد که توسط این آنزیم تجزیه می‌شوند، مثل میدازولام. رایبوسیکلیب همچنین تعدادی از پروتئین‌های حامل دارو را نیز مهار می‌کند و در نتیجه، به‌لحاظ تئوریک حمل‌ونقل برخی داروها را مختل می‌کند. رایبوسیکلیب اثرات تشدیدکنندهٔ برخی داروهای ضدآریتمی، کلاریتروماسین و هالوپریدول بر روی زمان QT در چرخهٔ الکتریکی قلب را تقویت می‌کند.^[۲]^[۵]

پژوهش ویرایش

تا ماه سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی، رایبوسیکلیب در فاز ۲ کارآزمایی بالینی برای استفاده در سرطان‌های لیپوسارکوما،^[۷] سرطان مخاط رحم^[۸] و تومورهای نوروآندوکرین از دهان تا دوازدهه است.^[۹]

شیمی ویرایش

رایبوسیکلیب به‌صورت نمک تارترات استفاده می‌شود و یک پودر زرد متمایل به قهوه‌ای و اندکی نم‌بین است که در اسیدهای آبی قابل حل است.^[۱۰]

منابع ویرایش

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ FDA Clears Novartis Kisqali for Combination Breast Cancer Therapy. March 2017
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ FDA Professional Drug Information on Kisqali. Accessed 2017-09-08.
↑ Samson, Kurt (2014). "LEE011 CDK Inhibitor Showing Early Promise in Drug-Resistant Cancers". Oncology Times. 36 (3): 39–40. doi:10.1097/01.COT.0000444043.33304.c1.
↑ "Novartis LEE011 (ribociclib) granted FDA Priority Review for first-line treatment of HR+/HER2- advanced breast cancer". Novartis. 2016-11-01. Archived from the original on 25 September 2018. Retrieved 2 June 2019.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ ^۵٫۳ ^۵٫۴ ^۵٫۵ "Kisqali: EPAR – Product Information" (PDF). European Medicines Agency. 2017-08-31. Archived from the original (PDF) on 18 June 2018. Retrieved 2 June 2019.
↑ ClinicalTrials.gov NCT01958021 Study of Efficacy and Safety of LEE011 in Postmenopausal Women With Advanced Breast Cancer.(MONALEESA-2)
↑ ClinicalTrials.gov NCT03096912 A Study Assessing Efficacy & Safety of Ribociclib in Patients With Advanced Well/Dedifferentiated Liposarcoma
↑ ClinicalTrials.gov NCT03008408 Study of Ribociclib (LEE011), Everolimus, and Letrozole, in Patients With Advanced or Recurrent Endometrial Carcinoma
↑ ClinicalTrials.gov NCT02420691 LEE011 in Neuroendocrine Tumors of Foregut Origin
↑ "Kisqali: EPAR – Public assessment report" (PDF). European Medicines Agency. 2017-08-31. Archived from the original (PDF) on 18 June 2018. Retrieved 2 June 2019.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ribociclib». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۹.

[kf-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ FDA Clears Novartis Kisqali for Combination Breast Cancer Therapy. March 2017

[Drugs.com-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ FDA Professional Drug Information on Kisqali. Accessed 2017-09-08.

[Samson2014-3] Samson, Kurt (2014). "LEE011 CDK Inhibitor Showing Early Promise in Drug-Resistant Cancers". Oncology Times. 36 (3): 39–40. doi:10.1097/01.COT.0000444043.33304.c1.

[4] "Novartis LEE011 (ribociclib) granted FDA Priority Review for first-line treatment of HR+/HER2- advanced breast cancer". Novartis. 2016-11-01. Archived from the original on 25 September 2018. Retrieved 2 June 2019.

[EPAR-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ ^۵٫۳ ^۵٫۴ ^۵٫۵ "Kisqali: EPAR – Product Information" (PDF). European Medicines Agency. 2017-08-31. Archived from the original (PDF) on 18 June 2018. Retrieved 2 June 2019.

[6] ClinicalTrials.gov NCT01958021 Study of Efficacy and Safety of LEE011 in Postmenopausal Women With Advanced Breast Cancer.(MONALEESA-2)

[7] ClinicalTrials.gov NCT03096912 A Study Assessing Efficacy & Safety of Ribociclib in Patients With Advanced Well/Dedifferentiated Liposarcoma

[8] ClinicalTrials.gov NCT03008408 Study of Ribociclib (LEE011), Everolimus, and Letrozole, in Patients With Advanced or Recurrent Endometrial Carcinoma

[9] ClinicalTrials.gov NCT02420691 LEE011 in Neuroendocrine Tumors of Foregut Origin

[AssessmentReport-10] "Kisqali: EPAR – Public assessment report" (PDF). European Medicines Agency. 2017-08-31. Archived from the original (PDF) on 18 June 2018. Retrieved 2 June 2019.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]