روابط اسرائیل و ترکیه
روابط ترکیه و اسرائیل به روابط دوجانبه رسمی ترکیه و اسرائیل گفته می‌شود. ترکیه نخستین کشور در جهان اسلام بود[۱] که کشور تازه‌تاسیس اسرائیل را در تاریخ ۲۸ مارس ۱۹۴۹ میلادی، به رسمیت شناخت.[۲]
 | |
 اسرائیل |
 ترکیه |
|---|---|
در طول ۶۰ سال گذشته، روابط گستردهٔ سیاسی، علمی، نظامی، اطلاعاتی و تجاری بین دو کشور برقرار بوده‌است. در دهه ۱۹۹۰ میلادی، دو کشور «متحدان استراتژیک منطقه‌ای» بودند.[۳] در سال‌های اخیر و پس از روی کار آمدن دولت اسلام‌گرای رجب طیب اردوغان در ترکیه[۴] و دولت راست‌گرای بنیامین نتانیاهو در اسرائیل، روابط دیپلماتیک دو کشور دچار بحران‌ها و تنش‌هایی قابل توجه شده‌است.[۵]
وابسته‌های دیپلماتیک اسرائیل در آنکارا و استانبول و وابسته‌های دیپلماتیک ترکیه در تل‌آویو[۶] و اورشلیم[۷] مستقر هستند.
همکاری دستگاه‌های اطلاعاتی ویرایش
در تابستان ۱۹۵۸ میلادی، همکاری دستگاه‌های اطلاعاتی ترکیه و اسرائیل در دیدار محرمانه داوید بن گوریون و عدنان مندرس نخست‌وزیران اسرائیل و ترکیه شکل گرفت.[۸] «نتیجه عینی این دیدار توافقی فوق‌محرمانه برای همکاری همه‌جانبه» بین موساد و سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه بود.[۹]
اسرائیل همچنین برای دستگیری عبدالله اوجالان رهبر حزب کارگران کردستان در سال ۱۹۹۹ میلادی با سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه (میت) همکاری اطلاعاتی گسترده‌ای کرده و موساد در عملیاتی مشترک به همراه سیای آمریکا و میت ترکیه طرح دستگیری اوجالان را با موفقیت به انجام رساند.[۱۰][۱۱]
بحران روابط بر سر حمله به کاروان کمک‌رسانی غزه ویرایش
حمله کماندوهای یگان شایِتِت ۱۳ نیروی دریایی اسرائیل در آب‌های آزاد دریای مدیترانه به یک کاروان دریایی حامل فعالان تُرک که از بندر آنتالیا در ترکیه، جهت شکستن محاصره نوار غزه توسط ارتش اسرائیل، راهی غزه شده بودند، منجر به کشته‌شدن ۹ فعال تُرک شد.[۴] این اقدام اسرائیل خشم دولت ترکیه را برانگیخت و روابط ترکیه و اسرائیل در نتیجه آن به شدت آسیب دید.[۱۲] در ادامه درگیری های لفظی اردوغان و مقامات اسرائیل، وزارت بازرگانی ترکیه با بیانیه‌ای از محدودیت های جدید برای صادرات کالا به‌اسرائیل خبر داد.[۱۳]
جنگ لفظی اردوغان و نتانیاهو ویرایش
۳۰ مارس ۲۰۱۸ تجمع هزاران فلسطینی در مرز نوار غزه و اسرائیل به درگیری میان فلسطینیان و نظامیان اسرائیل انجامید که موجب کشته شدن دسته کم ۱۲ فلسطینی شد.[۱۴]
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در واکنش به سکوت غرب در قبال کشتار مردم فلسطین توسط اسرائیل روز ۳۰ مارس و طی سخنرانی در کنگره حزب عدالت و توسعه ترکیه گفت آیا آن‌هایی که از عملیات ترکیه در عفرین انتقاد می‌کنند کشتار فلسطینیان بیگناه که در خاک خودشان تظاهرات می‌کنند توسط اسرائیل را نمی‌بینند؟[۱۵] او همچنین افزود من به صراحت این اقدام اسرائیل را غیرانسانی می‌خوانم و اعلام می‌کنم ما همچنان از خواهران و برادران فلسطینی خود تا زمان پیروزیشان حمایت می‌کنیم.[۱۶]
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل نیز در واکنش به سخنان اردوغان با اخلاقی‌ترین ارتش دنیا خواندن ارتش اسرائیل گفت: اخلاقی‌ترین ارتش دنیا حاضر به شنیدن موعظه از کسانی نیست که سال‌ها مردم بیگناه (کردها) را بمباران می‌کنند.[۱۷]
اردوغان نیز باردیگر با تروریست[۱۸] و اشغالگر خواندن نتانیاهو گفت تاریخ کشتار فلسطینیان به دست تو را به خاطر خواهد سپرد.[۱۹]آه مظلومان تو را خواهد گرفت. در دنیا جایی برای رفتن نخواهی یافت. از دشمنی با ما دست بردار و صادق باش. وگرنه هرگز سخن مثبتی از جانب ما نخواهی شنید.[۲۰]
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ «گفتگوهای مخفیانه ترکیه و اسرائیل برای بهبود روابط»، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Turkey-Israel: A Fluctuating Alliance بایگانی‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, SETA
- ↑ ترکیه و اسرائیل: آیا روابط عادی خواهد شد؟، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ انتقاد از سخنان اردوغان درباره صهیونیسم، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Turkey blows Israel’s cover for Iranian spy ring, Washington Post
- ↑ Security forces surround Turkish embassy in Tel Aviv after shots fired, The Guardian
- ↑ Turkish Consulate General in Jerusalem, Ministry of Foreign Affairs
- ↑ واشینگتن‌پست: ترکیه شبکه جاسوسی اسرائیل را به ایران لو داد، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ کتاب جاسوسان علیه آرماگدون به قلم دن راویو و یوسی مِلمَن
- ↑ واشینگتن ریپورت: دستگیری رهبر شورشی کردها رابطه اسرائیل با ترکیه و کردها را یادآوری می‌کند، نوشتۀ ویکتور اوستروفسکی (به انگلیسی)؛ بازدید در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴.
- ↑ یازده سال پیش: چگونه موساد رهبر فراری کردها، اوجالان را به دام انداخت؟ نوشتۀ موریتی موتیگا (به انگلیسی)؛ بازدید در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴.
- ↑ فاش کردن اسامی جاسوسهای ایرانی موساد توسط دولت ترکیه، ایران‌وایر
- ↑ ترکیه، عصر (۲۰۲۴-۰۴-۱۶). «بیانیه وزارت بازرگانی ترکیه درباره محدودیت صادرات به اسرائیل». عصر ترکیه. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۴-۱۶.
- ↑ «دستکم ۱۲ فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی در تظاهراتی کشته شدند». دویچه وله. ۳۰ مارس ۲۰۱۸.
- ↑ «واکنش اردوغان به سکوت غرب در قبال کشتار مردم فلسطین توسط اسرائیل». خبرگزاری آناتولی. ۳۱ مارس ۲۰۱۸.
- ↑ "Erdogan accuses Israel of 'inhumane attack' in Gaza". تایمز اسرائیل (به انگلیسی). ۳۱ مارس ۲۰۱۸.
- ↑ "NETANYAHU CALLS APRIL FOOLS ON ERDOGAN STATEMENT CONDEMNING ISRAEL". اورشلیم پست (به انگلیسی). ۱ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ "Erdogan calls Netanyahu 'terrorist' as insults fly after Gaza deaths". رویترز (به انگلیسی). ۱ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ «جنگ لفظی اردوغان و نتانیاهو در پی کشته شدن فلسطینی‌ها در مرز غزه». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ «اردوغان خطاب به نتانیاهو: آه مظلومان تو را خواهد گرفت». خبرگزاری آناتولی. ۱ آوریل ۲۰۱۸.