زبان کهواری

(تغییرمسیر از زبان کهوار)

زبان کهُواری یکی از زبان‌های داردی-از شاخهٔ زبان‌های هندوایرانی- است که پیرامون ۴۰۰هزار گویشور آن در افغانستان و پاکستان می‌زیند. شمار قابل توجهی از کهوارزبانان به شهرهای بزرگ پاکستان چون پیشاور، اسلام‌آباد، لاهور و کراچی کوچیده‌اند.

کهُواری
کھواری
زبان بومی درپاکستان، سین‌کیانگ چین ، افغانستان
شمار گویشوران
۴۰۰۰۰۰  (بدون تاریخ)
الفبای کهوار (خط نستعلیق)
وضعیت رسمی
زبان رسمی در
 پاکستان
تنظیم‌شده توسطآکادمی کهوار
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹khw
زبان‌شناسی59-AAB-aa

کهوار در میان زبان‌های داردی بیشترین تأثیر را از زبان‌های ایرانی گرفته‌است. همچنین به نسبت برخی از زبان‌های داردی -مانند زبان شینا- کمترین تأثیر ممکن را از سانسکریت گرفته‌است. گئورگ مورگنستیرنه زبان‌شناس نروژی کهوار را برجسته‌ترین و چیره‌ترین زبان در منطقهٔ چیترال و در میان انبوه زبان‌های گوناگون آنجا دانسته‌است. برای نگارش این زبان از الفبای زبان اردو بهره‌می‌برند.

الفبا و آوانگاری ویرایش

واج آوا (در IPA) نویسه‌واره لاتین نمونه و ترجمه
/p/ [p] پ p /pakistan/   پاکستان
/b/ [b] ب b /brar/   برار   (فارسی: برادر)
/t/ [t] ت , ط t /pat:/   پت   (فارسی: تا)
/d/ [d] د d /du:st/   دوست
/k/ [k] ک k /kahak/   کهاک   (فارسی: ماکیان)
/ɡ/ [ɡ] گ g /gordogh/   گوردوغ (خر)
/ʔ/ [ʔ] ع , ء ', ʔ /mæʔˈnɒ:/   معنا
/ch/ [t͡ʃ] چ ch, č /chhor/   چهور   (چهار)
/j/ [d͡ʒ] ج j /dʒæˈvɒ:n/   جوان
/f/ [f] ف f /fil/   فل   (فیل)
/v/ [v] و v /vezo dukaan/   ویزو دوکان   (فروشگاه پزشکی)
/s/ [s] س , ص , ث s /saal/   سال
/z/ [z] ز , ذ , ض , ظ z /ɒ:ˈzɒ:d/   آزاد
/ʃ/ [ʃ] ش sh, š /ʃɒ:h abdul aziz/   شاه عبدالعزیز
/ʒ/ [ʒ] ژ zh, ž /ʒɒ:raap/   ژاراپ   (جوراب)
/x/ [x] خ kh, x /xɒ:ˈne zaad/   خانه زاد   'برده (خانه‌زاد)'
/ɣ/ [ɣ] ق , غ gh, q /ɣulaam/   غلام
/ɢ/ [ɢ] ق , غ q, gh /qæˈlæm/   قلم
/h/ [h] ه , ح h /hindu/   هندو   (هندی)
/m/ [m] م m /mosh/   موش   (مرد)
/n/ [n] ن n /nɒ:n/   نان   (مادر)
/ŋ/ [ŋ] ن ng, ŋ /rænɡ/   رنگ  
/l/ [l] ل l /læket/   لاکٹ   (قوطی کوچک)
/ɾ/ [ɾ] ر r /Rahmat Aziz/   رحمت عزیز  
/j/ [j] ی y /jɒ:/   یا   (یا)

سنجش واژگانی روزهای هفته ویرایش

فارسی شینا سانسکریت کهوار
یکشنبه Adit Aditya var yak shambey
دوشنبه Tsunduro Som var du shambey
سه‌شنبه Ungaroo Mangal var sey shambey
چهارشنبه Bodo Budh var char shambey
پنجشنبه Bressput Brihaspati var panch shambey
آدینه Shooker Shukra var Adina
شنبه Shimshere Sanisch var shambey

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

Wikipedia contributors, "Khowar language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Khowar_language&oldid=519759314 (accessed November 7, 2012).