زیست‌محوری یا زیست‌مرکزی (به انگلیسی: Biocentrism) نام یک نظریه کیهان شناختی است.[۱] این نظریه در سال ۲۰۰۷ توسط رابرت لنزا مطرح گردید.[۲]

بر طبق این دیدگاه، زیست‌شناسی و بالاخص حیات بیولوژیکی، پایه و اساس جهان هستی معرفی می‌گردد، و حیات و زندگانی است که جهان هستی را خلق می‌کند، و نه بالعکس. برطبق این نظریه، تئوری‌های کنونی علمی تا زمانی که به چشم‌پوشی از خودآگاهی و مسائل پیرامون آن ادامه می‌دهند، هرگز قادر به ارائهٔ توصیفی درست از جهان هستی نخواهند بود.

نظریه زیست‌مرکزی لانزا بر پایهٔ مفاهیم مکانیک کوانتمی استوار شده‌است.[۳][۴] این دیدگاه با اینکه جایگاه فیزیک کلاسیک و شیمی را واجب و لازم می‌داند، اما علم زیست‌شناسی را ارجح‌تر از باقی علوم قرار می‌دهد.

منتقدین اذعان می‌دارند که مهم‌ترین ایراد این نظریه غیرقابل بودن آزمایش آن است[۵]، اما لانزا معتقد است که آزمایش‌های برهمنهش کوانتمی در رد یا ادعای آن تاییدی خواهد بود.

منابع ویرایش

  1. The Biocentric Universe Theory: Life Creates Time, Space, and the Cosmos Itself | Cosmology | DISCOVER Magazine
  2. Lanza, Robert and Berman, Bob (2009). Biocentrism: How Life and Consciousness are the Keys to Understanding the True Nature of the Universe. BenBella. ISBN 978-1-933771-69-4.
  3. A New Theory of the Universe: an article by Robert Lanza about biocentrism building on quantum physics by putting life into the equation | The American Scholar
  4. «Theory of every-living-thing - Cosmic Log - msnbc.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۱۰.
  5. Exclusive: Response to Robert Lanza's essay - USATODAY.com

جستارهای وابسته ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش