سَنا گونه‌ای بزرگ از گیاهان گلدار از تیره باقلاسانان و زیرتیره ارغوانیان است. گونه‌های متنوع بومی سراسر منطقه گرمسیری و تعداد کمی از گونه‌ها بومی مناطق معتدل هستند. تعداد گونه‌های این گیاه ۲۶۰[۱] تا ۳۵۰[۲] گونه تخمین زده می‌شود. گونه شاخص آن گونه سنای اسکندریه است که حدود ۵۰ گونه در باغبانی علمی شناخته شده هستند.[۳]

سنا
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): رزیدها
راسته: باقلاسانان
تیره: باقلاییان
زیرخانواده: ارغوانیان
تبار: ارغوانیان
زیرتبار: Cassiinae
سرده: سنا
میلر
گونه نماد
سنای اسکندریه
میل
Species

بیش از ۳۰۰، به متن مراجعه کنید

مترادف
  • Cathartocarpus (partim)
  • Chamaefistula
  • Diallobus
  • Earleocassia
  • Herpetica
  • Isandrina
  • Palmerocassia
  • Pseudocassia

توصیف ویرایش

سنا شامل بوته، درختچه و درخت است. برگها به شکل پر با برگچه‌های جفت و روبروی هم هستند. گل‌آذین آن گل‌آذین خوشه‌ای در انتهای شاخه‌ها است یا در حال بیرون آمدن از محور برگ هستند. گل پنج گلبرگ و معمولاً پنج کاسبرگ زرد و ده پرچم مستقیم دارد. پرچم‌ها معمولاً اندازه‌های متفاوتی دارند و بعضی از آنها بی‌بساک هستند. میوه غلاف حبوبات است که چندین دانه داخل آن وجود دارد.[۴]

استفاده ویرایش

 
سنا (گیاه)

از بعضی از گونه‌های سنا به عنوان گیاه زینتی در معماری منظر استفاده می‌شود. گونه‌های سنا با بسیاری از انواع اقلیم سازگار شده‌اند.

برگها و گلهای سنای سیامی در آشپزی جنوب شرقی آسیا، مثل تائی و لائو استفاده می‌شود. در تائی به آنها khi-lek گفته و در کاری از آنها استفاده می‌کنند.[۵]

مسهل ویرایش

در گذشته، سنای مصری (سنای اسکندریه) در غلاف خود یا به صورت دم‌نوشی که از برگها ساخته شده بود به عنوان مسهل مورد استفاده قرار می‌گرفت.[۶] سنا به عنوان یک مسهل تحریک‌کننده شبکه میانتریک کولون شناخته می‌شود که حرکت‌های پریستالتیک کولون را شروع و باعث کاهش جذب آب از روده می‌شود و با این مکانیسم باعث بهبود یبوست می‌گردد.[۷] مصرف مزمن مسهل‌ها می‌تواند منجر به ملانوزیز کولی گردد.[۸]

نکته مهمی که در خصوص استفاده از گیاه سنا وجود دارد این است که باید در درمان یبوست حاد استفاده شود، مدت حداکثر استفاده از این گیاه نباید بیشتر از ۲ دوهفته شود، چون باعث از دست رفتن مواد ضروری بدن ازجمله یون پتاسیم می‌شود، که خود این عامل باعث ایجاد خیلی اختلالات سیستمی بدن می‌شود.

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. Marazzi, B.; et al. (2006). "Phylogenetic relationships within Senna (Leguminosae, Cassiinae) based on three chloroplast DNA regions: patterns in the evolution of floral symmetry and extrafloral nectaries". American Journal of Botany. 93 (2): 288–303. doi:10.3732/ajb.93.2.288.
  2. Randell, B. R. and B. A. Barlow. 1998. Senna. pp 89-138. In: A. S. George (executive editor). Flora of Australia volume 12. Australian Government Publishing Service: Canberra, Australia.
  3. Huxley, A. , et al. (1992). The New Royal Horticultural Society Dictionary of Gardening. The Macmillan Press, Limited: London. The Stockton Press: New York. ISBN 978-0-333-47494-5 (set).
  4. Senna. Flora of China.
  5. Teangpook, C. , et al. (2011). Production and nutrition of Khi Lek (Siamese cassia) curry from central Thailand. بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine Kasetsart. J. (Nat. Sci.) 45, 510-20.
  6. Hietala, P; Marvola, M; Parviainen, T; Lainonen, H (Aug 1987), "Laxative potency and acute toxicity of some anthraquinone derivatives, senna extracts and fractions of senna extracts", Pharmacology & toxicology, 61 (2): 153–6, doi:10.1111/j.1600-0773.1987.tb01794.x, ISSN 0901-9928, PMID 3671329
  7. Leung, Lawrence; Riutta, Taylor; Kotecha, Jyoti; Rosser, Walter (2011-7). "Chronic constipation: an evidence-based review". Journal of the American Board of Family Medicine: JABFM. 24 (4): 436–451. doi:10.3122/jabfm.2011.04.100272. ISSN 1558-7118. PMID 21737769. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  8. Hung, Chien–Yuan; Shyung, Li–Rung; Chen, Ming–Jen (2012-03). "Pigmentation Sparing on Melanosis Coli". Gastroenterology. 142 (3): e10–e11. doi:10.1053/j.gastro.2011.07.032. ISSN 0016-5085. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

پیوند به بیرون ویرایش