ویکی‌پدیا

سان مارینو

کشوری کوچک در جنوب اروپا
(تغییرمسیر از سن مارینو)

سان مارینو، (به ایتالیایی: San Marino) با نام رسمی جمهوری سان مارینو[۵] (به ایتالیایی: Repubblica di San Marino) کشوری مستقل در جنوب اروپا است که در بخش شمال شرقی کوهستان آپنینی واقع شده‌است. سان مارینو با مساحت ۶۱ کیلومتر مربع، پنجمین کشور کوچک[۶] و با جمعیت ۳۳,۸۴۷ پنجمین کشور کم جمعیت جهان است.[۷]

Repubblica di San Marino
سان مارینو
شعار: Libertas (آزادی)
سرود: بخش سوم
«Inno Nazionale della Repubblica»
موقعیت سان مارینو
موقعیت سان مارینو
پایتختسان مارینو
۴۳°۵۶′ شمالی ۱۲°۲′ شرقی / ۴۳٫۹۳۳°شمالی ۱۲٫۰۳۳°شرقی / 43.933; 12.033
بزرگترین شهردوگانا
زبان(های) رسمیزبان ایتالیایی
دین(ها)
مسیحیت
حکومتجمهوری پارلمانی
فدریکو پدینی آماتی
روزا زافرانی (CDU)
بنیان‌گذاری۳ سپتامبر ۳۰۱
مساحت
• کل
۶۱٫۲[۱] کیلومتر مربع (۲۳٫۶ مایل مربع) (۱۹۱م)
• آبها (٪)
جزئی
جمعیت
• سرشماری
۳۳٬۶۰۰[۲] (۱۹۱م)
• تراکم
۵۲۰ بر کیلومتر مربع (۱٬۳۴۶٫۸ بر مایل مربع) (۲۳م)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)برآورد ۲۰۲۲ 
• کل
۲٫۴۵ میلیارد دلار[۳] (۱۹۴م)
• سرانه
۷۲٬۰۷۰ دلار[۳] (۱۰م)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)برآورد ۲۰۲۲ 
• کل
۱٫۶۲ میلیارد دلار[۳] (۱۹۲م)
• سرانه
۴۷٬۷۰۰ دلار[۳] (۲۰م)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۲۱)افزایش ۰٫۸۵۳ [۴]
۴۴م(بسیار بالا)
واحد پولیورو (€) (EUR)
منطقه زمانییوتی‌سی+۱ (CET)
• تابستان (ساعت تابستانی)
یوتی‌سی+۲ (CEST)
جهت رانندگیراست
پیش‌شماره تلفنی۳۷۸
کد ایزو ۳۱۶۶SM
دامنه سطح‌بالا.sm

شهرت سان مارینو به قانون اساسی این کشور است. قانون اساسی سان مارینو که در سال ۱۶۰۰ میلادی تدوین شده، قدیمی‌ترین قانون اساسی ملی در جهان است و هنوز اجرا می‌شود. این کشور اولین کشور با حکومت جمهوری در جهان می‌باشد.

سرگذشت ویرایش

 
نگاره‌ای از مارینوس قدیس، بنیان‌گذار جمهوری سان مارینو

برپایهٔ افسانهٔ محلی، سنگ‌تراشی به‌نام مارینوس پیرامون سال ۳۰۰ پس‌ازمیلاد جزیره زادگاهش آربا در دالماسی را ترک گفت تا در شهر ریمینی به بنایی مشغول شود. پیش‌از آغاز سیل آزار و اذیت مسیحیان به‌فرمان امپراتور دیوکلتیانوس در سال ۳۰۳ پس‌ازمیلاد، مارینوس پارسا گریخت و در کوه تیتانو پناه گرفت. شمار فزاینده‌ای از آزاردیدگان به او پیوستند و بدین ترتیب بر فراز کوه تیتانو جامعه‌ای مسیحی بنیان گذاشتند.[۸] تاریخ رسمی پیدایش این جامعه در قانون اساسی کنونی ۳ سپتامبر ۳۰۱ پس‌از میلاد تعریف شده‌است.[۹]

سال ۱۳۲۰، دولت کیسانوووا به این کشور پیوست.[۱۰] سال ۱۴۶۳، سان مارینو گسترش یافت و فائتانو، فیورنتینو، مونته‌جاردینو و سرواله را دربر گرفت؛ از آن زمان تا به امروز، مرزهای این کشور دیگر تغییری نکردند.[۱۱]

سال ۱۵۰۳، چزاره بورجا — پسر پاپ الکساندر ششم — سان مارینو را شش ماه اشغال کرد؛ تا اینکه پاپ ژولیوس دوم — جانشین پدرش — پا در میان گذاشت و استقلال این جمهوری را بازگرداند.[۱۲]

در ۴ ژوئن ۱۵۴۳، فابیانو دی مونته‌سان‌ساوینو — برادرزادهٔ ژولیوس سوم که بعدتر پاپ شد — کوشید جمهوری سان مارینو را فتح کند؛ ولی پیاده‌نظام و سواره‌نظام او در مه غلیظی گم شدند و شکست خوردند. سان‌مارینویی‌ها این رویداد را به کوئیرینوس قدیس نسبت دادند (که جشن یادبودش در آن روز بود).[۱۳]

پس از اینکه دوک‌نشین اوربینو در سال ۱۶۲۵ به ایالات پاپی پیوسته شد، سان مارینو به کشوری محصور درون ایالات پاپی تبدیل شد؛ بنابراین این کشور در سال ۱۶۳۱ می‌خواست پشتیبانی رسمی ایالات پاپی را به‌دست‌آورد، ولی این هرگز باعث نشد که ایالات پاپی عملاً کنترل این جمهوری را در دست بگیرند.[۱۴]

سان مارینو در ۱۷ اکتبر ۱۷۳۹ به‌دست کاردینال جولیو آلبرونی — نمایندهٔ (فرماندار ایالات پاپی) راونا — اشغال شد؛ ولی پاپ کلمنت دوازدهم در ۵ فوریه ۱۷۴۰ استقلال آن را بازگرداند. آن روز، جشن بزرگداشت آگاتای قدیسه بود؛ بنابرین از آن زمان، او قدیسهٔ نگهبان جمهوری سان مارینو شد.[۱۵]

پیشروی ارتش ناپلئون به‌سال ۱۷۹۷، تهدیدی کوتاه‌مدت برای استقلال سان مارینو بود؛ ولی یکی از نایب‌سلطنه‌های آن به‌نام آنتونیو اونوفری توانست با ناپلئون دوست شود و کشورش را از این خطر برهاند. به‌دلیل پادرمیانی اونوفری، ناپلئون در نامه‌ای به گاسپار مونژ — دانشمند و کمیسر حکومت فرانسه در دانش و هنر — قول داد که استقلال جمهوری سان مارینو را ضمانت کرده و پاس بدارد؛ حتی پیشنهاد کرد پهنهٔ آن را برمبنای نیازهایش بگستراند. نایب السلطنه‌ها این پیشنهاد را رد کردند، زیرا از کین‌خواهی سایر ایالت‌ها در آینده می‌ترسیدند.[۱۶][۱۷]

در فرایند یکپارچگی ایتالیا در سدهٔ نوزدهم، سان مارینو پناهگاهی شد برای افراد بسیاری که به‌دلیل پشتیبانی از یکپارچگی مورد آزار و اذیت قرار گرفتند، ازجمله جوزپه گاریبالدی و همسرش آنیتا. گاریبالدی اجازه داد سان مارینو مستقل بماند. سال ۱۸۶۲، سان مارینو و پادشاهی ایتالیا پیمان دوستی امضا کردند.[۱۸]

دولت سن مارینو به آبراهام لینکلن — رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده — شهروندی افتخاری داد. لینکلن در پاسخ نوشت که این جمهوری ثابت کرد «دولتی که بر اصول جمهوریت بنا شود، می‌تواند چنان اداره شود تا امن و پایدار باشد.»[۱۹][۲۰]

سیاست ویرایش

پارلمان سان مارینو (که شورای بزرگ و عمومی Consiglio Grande e Generale نامیده می‌شود)، با رأی مستقیم مردم و برای یک دورهٔ پنج‌ساله تشکیل می‌گردد.

دو نفر از اعضای پارلمان، برای یک دوره شش‌ماهه به ریاست حکومت برگزیده می‌شوند. این دو نفر (که در سان مارینو کاپیتانی رِجنتی (Capitani Reggenti) نامیده می‌شوند) به همراه اعضای کابینه، قوای اجرایی کشور را در دست می‌گیرند.

پارلمان در هر پنج سال فعالیت خود، اعضای هیئت قوه قضائیه به نام شورای دوازده نفره (Consiglio dei XII) را انتخاب می‌کند، که دوره فعالیت پنج‌ساله این هیئت با دوره فعالیت پارلمان هم‌زمان است.

قانون اساسی سان مارینو ویرایش

قدیمی‌ترین قانون اساسی ملی که هنوز اجرا می‌شود، در سال ۱۶۰۰ میلادی نوشته شده و متعلق به این کشور است.[۲۱] قانون اساسی سان مارینو (Leges Statutae Republicae Sancti Marini) با زبان لاتین نوشته شده و شامل ۶ دفتر است. نخستین دفتر آن شامل ۶۲ بخش است که شوراها، دادگاه‌ها و ادارات اجرایی دولت و شرح کار آن‌ها را تعریف می‌کند. سایر دفترها قوانین مدنی، جنایی و دادگستری و سلسله مراتب اداری را شرح می‌دهند.

تقسیمات کشوری ویرایش

کشور سان مارینو به نه استان (که در سان مارینو Castello نامیده می‌شوند) بخش می‌شود

که بزرگ‌ترین شهر سان مارینو به نام دوگانا در استان سراواله قرار دارد.

استان‌های کشور سان مارینو عبارت‌اند از:

 
تقسیمات کشوری سان مارینو.

جغرافیا ویرایش

 
نمایی از سان مارینو بر فراز کوه تیتانو.

سان مارینو سومین کشور کوچک اروپاست. (پس از واتیکان و موناکو.) این کشور کاملاً در درون ایتالیا قرار گرفته، و در میان دو استان امیلیا رومانیا و مارکه محصور شده‌است. کوه تیتانو با بلندای ۷۴۹ متر، بلندترین مکان این کشور است. سان مارینو آب و هوای مدیترانه‌ای، تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل دارد.

اقتصاد ویرایش

سان مارینو کشوری توسعه‌یافته است.[۲۲] این کشور عضو اتحادیهٔ اروپا نیست؛ ولی از ۱ ژانویه ۲۰۰۲، در پِی توافقی با این اتحادیه، یورو را به‌عنوان پول رسمی به‌کار می‌بَرَد و مجوز دارد که مسکوکات خود را با یک روی ملی بزند؛ درست همانند دیگر کشورهای عضو منطقهٔ یورو.[۲۳]

تمبرهای پستی سان مارینو، که برای پُست در داخل کشور معتبر هستند، بیشتر به تمبرشناسان فروخته می‌شوند و منبع درآمد قابل‌توجهی هستند.[۲۴] سان مارینو دیگر در سپاک عضو نیست.[۲۵]

جهانگردی ویرایش

هر ساله جهانگردان زیادی از ایتالیا، آلبانی، بوسنی و کشورهای دیگر اروپایی به سان مارینو سفر می‌کنند، نکته جالب توجه دربارهٔ سان مارینو این است که تعداد جهانگردانی که به این کشور سفر می‌کنند از جمعیت این کشور بیشتر است!

مردم ویرایش

جمعیت‌نگاری ویرایش

سان مارینو در فوریه ۲۰۱۵ بالغ‌بر ۳۲٬۷۹۳ نفر جمعیت داشت. نزدیک‌به ۱۳٬۰۰۰ نفر از اهالی این کشور نیز در بیرون از مرزهای آن زندگی می‌کنند.[۲۶] سان مارینو چون مساحت کوچکی دارد، تراکم جمعیتش زیاد و نزدیک‌به ۵۴۹ نفر/km2 است.

پایتخت این کشور، شهر سان مارینو، تنها ۴٬۰۷۹ نفر جمعیت دارد. بیشتر جمعیت این کشور در دو ارگ سرواله با ۱۰٬۷۳۳ نفر و بورگو ماجیوره با ۶٬۷۴۱ نفر متمرکز شده‌است. پس از پایتخت، به‌ترتیب دومانیانو ۳٬۳۹۳ نفر، فیورنتینو ۲٬۵۳۰ نفر، آکووا ویوا ۲٬۱۱۹ نفر و فائتانو ۱٬۱۷۶ نفر جمعیت دارند. دیگر ارگ‌ها بیشتر فضای روستایی دارند تا شهری، مانند کیسانوووا ۱٬۱۱۲ نفر و مونته‌جاردینو ۹۱۵ نفر.[۲۷]

تا پیش‌از همه‌پرسی ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۱، سقط جنین در این کشور ممنوع بود.[۲۸]

برپایهٔ گزارش مؤسسهٔ منابع جهانی، کشور سان مارینو کمبود آب شدید دارد.[۲۹]

زبان ویرایش

زبان ایتالیایی، زبان رسمی سان مارینو است.

دین ویرایش

برپایهٔ آمار سال ۲۰۱۳، کاتولیک‌ها ۸۸٬۹٪ و دیگر مسیحیان ۱۱٬۱٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند.[۳۰]

آنگونه که میکائل گاسپرونی ذکر می‌کند، یهودیان سان مارینو نیز، به ویژه از سدهٔ سیزدهم تا هفدهم میلادی، در سرنوشت این کشور مشارکت بسیاری داشته‌اند.[۳۱]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ↑ "San Marino". The World Factbook (به انگلیسی). Central Intelligence Agency. Retrieved 1 May 2023.
  2. ↑ "San Marino – Population – Upeceds" (به انگلیسی). Archived from the original on 2020-03-26. Retrieved 2020-04-27.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ "World Economic Outlook Database, October 2022" (به انگلیسی). International Monetary Fund. Retrieved 2022-10-11.
  4. ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (به انگلیسی). United Nations Development Programme. 2022-09-08. Retrieved 2022-09-08.
  5. ↑ «ضبط استاندارد کمیته تخصصی نام‌نگاری و یکسان‌سازی نام‌های جغرافیایی ایران» (PDF). ص. ۱۰۳. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۷-۰۱-۱۶.
  6. ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_dependencies_by_area
  7. ↑ https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_dependencies_by_population
  8. ↑ "Histoire de Saint-Marin" (به فرانسوی). Archived from the original on 28 November 2018. Retrieved 1 May 2023.
  9. ↑ M. A., Geography; B. A., Geography. "Have You Ever Wondered What the Oldest Country in the World Is?". ThoughtCo (به انگلیسی). Retrieved 11 September 2021.
  10. ↑ «SanMarinoSite. Chiesanuova». ۱۰ اکتبر ۲۰۱۴.
  11. ↑ San Marino. Countries and their Cultures.
  12. ↑ Paul Joseph The Sage Encyclopedia of War: Social Science Perspectives: Volume IV, 2017, p. 1511.
  13. ↑ Nevio and Annio Maria Matteimi The Republic of San Marino: Historical and Artistic Guide to the City and the Castles, 2011, p. 20.
  14. ↑ Nevio and Annio Maria Matteimi The Republic of San Marino: Historical and Artistic Guide to the City and the Castles, 2011, p. 21.
  15. ↑ Nevio and Annio Maria Matteimi The Republic of San Marino: Historical and Artistic Guide to the City and the Castles, 2011, p. 23.
  16. ↑ "From 1500 to beginning 1800, Napoleon in San Marino" (به انگلیسی). Sanmarinosite.com. Archived from the original on 18 May 2009. Retrieved 24 October 2009.
  17. ↑ Histoire abrégée des traités de paix entre les puissances de l'Europe depuis la Paix de Westphalie, Christophe-Guillaume Koch, ed. , Paris, 1817, vol. V, p. 19.
  18. ↑ «Convention of Good Neighbourship between Italy and San Marino, signed at Turin, 22 March 1862». Oxford Public International Law. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲.
  19. ↑ «San Marino». United States Diplomatic History. U.S. Department of State. دریافت‌شده در ۲۹ مه ۲۰۱۱.
  20. ↑ Irving Wallace, The Book of Lists 3
  21. ↑ «San Marino Guide». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۵ مارس ۲۰۰۸.
  22. ↑ «World Economic Outlook Database, April 2019». IMF.org. International Monetary Fund. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۲۹.
  23. ↑ Les huit motifs des pièces de Saint Marin
  24. ↑ "Vendita Francobolii - San Marino" (به ایتالیایی). Retrieved 2022-01-22.
  25. ↑ «SEPAC Stamps | Small European Postal Administration Cooperations» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۰۷.
  26. ↑ (PDF) https://www.statistica.sm/contents/instance15/files/document/14119490SammarinesiResid.pdf. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  27. ↑ "Popolazione Residente per Castello" (PDF) (به ایتالیایی). Ufficio Informatica, Tecnologia, Dati e Statistica della Repubblica di San Marino. Retrieved 2015-04-03..
  28. ↑ Zani; Postma, Wiegertje (2019-08-05). "Ce que signifie diriger un micro-État quand on a 27 ans". Vice (به فرانسوی).
  29. ↑ "Près d'un quart de la population mondiale menacée par une pénurie en eau" (به فرانسوی). HuffPost. 2019-08-07. Retrieved 2020-09-25..
  30. ↑ Calendario Atlante De Agostini 2013
  31. ↑ La Communauté juive de la République de Saint-Marin, XVIe – XVIIe siècles (به فرانسوی). Publibook / Société des écrivains. 2011. Rôle de la petite communauté juive du Monte Titano dans l’essor de la République de Saint-Marin

پیوند به بیرون ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سان_مارینو&oldid=39208174»