سه‌شاخه‌دندان

سرده‌ای از راسوخزندگان

سه‌شاخه‌دندان یا تریناکسودون (نام علمی: Thrinaxodon) نام یک سرده منقرض‌شده از فروراسته سگ‌دندان است.

تریناکسودون
محدودهٔ زمانی: تریاس پیشین تا تریاس پسین
۲۵۱ تا ۲۲۰ میلیون سال پیش
سنگواره تریناکسودون در موزه ملی تاریخ طبیعی (آمریکا)
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
زیرشاخه: مهره‌داران
فروشاخه: آرواره‌داران
بالارده: چهاراندامان
رده: هم‌کمانان
راسته: ددکمانان
زیرراسته: گوه‌ای‌دندانان
فروراسته: سگدندان‌سانیان
سرده: سه‌شاخه‌دندان

این سرده بیشتر به خاطر گونه T. liorhinus شناخته می‌شود که در آفریقای جنوبی و جنوبگان زندگی می‌کرده‌است. زمان زیست سه‌شاخه‌دندان بین مرز پرمین-تریاس و اواسط تریاس تاریخ‌گذاری شده‌است. بقا و انقراض این جانور شاید مرتبط با عادت‌های حفر زمین آن بوده‌است.

توصیف ویرایش

 
نگاره‌ای خیالی از بدن تریناکسودون بر اساس سنگواره

سه‌شاخه‌دندان هم‌کمانی (سیناپسید) کوچک تقریباً به اندازه یک روباه بود و احتمالاً بدنش از مو پوشیده شده بود. آرایش دندان‌هایش نشان می‌دهد که گوشت‌خوار بوده‌است و رژیم غذایی خود را بیشتر بر روی حشرات، گیاه‌خواران کوچک و بی‌مهرگان متمرکز می‌کرده‌است. کام ثانویه منحصر به فرد تریناکسودون با موفقیت گذرگاه‌های بینی را از بقیه دهان جدا می‌کرد و به سه‌شاخه‌دندان اجازه می‌داد تا بدون مداخله در نفس کشیدن، به جویدن ادامه دهد، تطبیقی که برای گوارش مهم است.

دوره زندگی ویرایش

قدیمی‌ترین نمونه یافته‌شده از یک سه‌شاخه‌دندان نقب‌زن به حدود ۲۵۱ میلیون سال پیش برمی‌گردد، یک محدده زمانی مربوط به رویداد انقراض پرمین-تریاس. بخش عمده‌ای از این سنگواره‌ها در دشت‌های سیلابی آفریقای جنوبی، در حوضه کارو یافت شده‌اند. این جانور گوشت‌خواری رایج در تریاس پیشین بود و دلیل آن نابودی تعدادی زیادی از گوشت‌خواران در جریان انقراض پایان پرمین بود. تریناکسودون جانوری زمین‌کاو و نقب‌زن بود و این رفتار در آن دوره کم دیده می‌شد.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش