شاخص آسیب‌پذیری کشورها

شاخص آسیب‌پذیری کشورها (انگلیسی: Fragile States Index)، یک گزارش سالانه دربارهٔ آسیب‌پذیری کشورها است که از سال ۲۰۰۵ توسط اندیشکده صندوق صلح و مجله فارن پالیسی منتشر می‌شود. اهداف این صندوق، خلق ابزارهای عملی و رهیافت‌های نظری برای کاهش خصومت‌ها عنوان شده‌است.

شاخص آسیب‌پذیری کشورها از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳
  خطر
  هشدار
  باثبات
  پایدار
  بدون اطلاعات/ قلمرو مستقل

این شاخص‌ها عبارتند از: فشارهای جمعیتی، پناهندگان و جمعیت جابجا شده داخلی، نارضایتی گروهی، فرار جمعیت، توسعه غیرمتوازن اقتصادی، نزول اقتصادی، مشروعیت حکومت، خدمات عمومی، حقوق بشر و حاکمیت قانون، دستگاه امنیتی، دسته‌بندی جناحی نخبگان و دخالت خارجی.[۱]

البته شاخص آسیب‌پذیری کشورها معمولاً به ارزیابی سطح آمادگی یک کشور در مقابل ریسک‌ها و تهدیدهای مختلف اشاره دارد. این شاخص‌ها ممکن است از دیدگاه‌های مختلفی نظیر اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست‌محیطی و فناوری تشکیل شده باشند. تعدادی از این شاخص‌ها عبارتند از:

  1. **شاخص آمادگی به بحران (CRI - Crisis Readiness Index):** این شاخص نشان‌دهنده آمادگی یک کشور در مقابل وقوع حوادث طبیعی و بحران‌های امنیتی می‌باشد.
  2. **شاخص توسعه پایدار (SDI - Sustainable Development Index):** این شاخص علاوه بر رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست را نیز در نظر می‌گیرد.
  3. **شاخص آمادگی سایبری (Cyber Readiness Index):** این شاخص نشان‌دهنده آمادگی یک کشور در مقابل تهدیدها و حملات سایبری است.
  4. **شاخص آسیب‌پذیری اقتصادی (EVI - Economic Vulnerability Index):** این شاخص نشان‌دهنده آسیب‌پذیری اقتصادی یک کشور در مقابل تغییرات اقتصادی و مالی است.
  5. **شاخص آسیب‌پذیری به تغییرات اقلیمی (CVI - Climate Vulnerability Index):** این شاخص نشان‌دهنده میزان آمادگی یک کشور در مقابل تغییرات اقلیمی و حوادث طبیعی مرتبط با آن است.
  6. **شاخص آمادگی به بحران زیست‌محیطی (ERI - Environmental Readiness Index):** این شاخص به آمادگی یک کشور در مواجهه با بحران‌های زیست‌محیطی می‌پردازد.

هر کدام از این شاخص‌ها دارای معیارها و فاکتورهای مختلفی هستند که در ارزیابی آسیب‌پذیری کشورها نقش دارند. این شاخص‌ها به دستگاه‌های مسئول، محققان و تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کنند تا راهبردها و سیاست‌های مناسبی را برای افزایش آمادگی و کاهش آسیب‌پذیری کشورها در برابر چالش‌های مختلف تدوین کنند.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «رتبه ۴۴ برای ایران در جدول «آسیب‌پذیری» کشورها». رادیو فردا. ۲۰ دی ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۹ مارس ۲۰۱۸.