شب زفاف

شب زَِفاف اصطلاحی است که یا به اولین شب پس از ازدواج، (به‌ویژه در صورتی‌که آن شب، عروس و داماد با یکدیگر هم‌بستر شوند) یا نخستین تجربهٔ آمیزش جنسی گفته می‌شود.

کنده‌کاری روی چوب مربوط به قرن ۱۵ میلادی از آلمان، که مراسم شب زفاف را با تبریک اسقف در بستر عروس و داماد (Reymont و Melusina) نشان می‌دهد.

پیرامون واژه

واژهٔ «زفاف» در عربی به معنای هدیه دادن است. اصطلاحاً شب زفاف به شبی می‌گویند که عروس را به خانهٔ شوهر می‌برند. لغتنامهٔ دهخدا در سرواژهٔ «زفاف» چنین آورده‌است:

عروس به خانهٔ شوهر فرستادن. (تاج المصادر بیهقی) (دهار). فرستادن عروس به خانهٔ شوهر و عروس و داماد را همبستر کردن. (غیاث اللغات) (آنندراج). زف. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). عروس را به خانهٔ شوهر فرستادن. (فرهنگ فارسی معین)

در عربی آن را «لیلةالزفاف» می‌خوانند و در انگلیسی "Wedlock" برابر این واژه می‌باشد. شکل انگلیسی این واژه به قرن ۱۳ میلادی باز می‌گردد، که در انگلیسی میانه به شکل wedlok و در انگلیسی قدیم به شکل wedlāc بوده‌است.

منظور از «جشن زفاف» همان جشن عروسی است، چنان‌که در لغتنامهٔ دهخدا در سرواژهٔ «جشن زفاف» آمده‌است:

جشن عروسی. جشن زناشوئی. جشن ازدواج. جشنی که برای زفاف و زناشویی بر پا می‌کنند. جشنی که در شب عروسی بر پا می‌کنند. مجلس سور و شادمانی که برای زناشویی ترتیب می‌دهند.

«عقد زفاف» نیز واژهٔ دیگری از مشتقات زفاف است که به معنای «نکاح» می‌باشد. زفاف همچنین در معنی «درخشیدن» نیز آمده‌است.

آداب شب زفاف

در ایران

بعد از رفتن میهمان‌ها و خلوت‌شدن خانهٔ عروس، پدر داماد که مَحرمِ عروس است دست داماد را می‌گیرد و به حجله می‌برد و عروس و داماد را دست‌به‌دست هم می‌دهد و با مبارک باد گفتن از در بیرون می‌رود. با ورود عروس و داماد به اتاق حجله، شب زفاف رسماً آغاز می‌شود. از قرن سیزدهم و تا پنجاه‌سال گذشته در تهران و بسیاری از شهرهای ایران، رسم بر این بود که عروس و داماد تا سه روز، در اتاق تنها باشند و فقط برای حوائج ضروری از اتاق خارج شوند. رفع پرده بکارت عروس توسط داماد در این شب اتفاق می‌افتاد. در گذشته اگر داماد نمی‌توانست در این شب موفق به رفع پرده بکارت دختر شود، اقوام عروس و حتی خود داماد، اصطلاحاً او را پشت درمانده می‌خواندند و سرزنشش می‌کردند. در شکل سنتی این رسم، یکی از کسان عروس، موظف بود در شب زفاف نزدیک حجله بماند و پس از نزدیکی مدرک بکارت که دستمالی خونی بود را جمع‌آوری و به برخی زنان، همچون مادر داماد نشان دهد.

به‌طور کلی پزشکان توصیه می‌کنند در هفته‌های اول ازدواج برای آمیزش جنسی پافشاری نشود، مگر آن‌که ابراز تمایل عروس وجود داشته باشد. به‌ویژه در شب اول ازدواج که هر دو خسته و پر استرس هستند اجباری به این کار نیست. همچنین توصیه می‌شود کسی پشت در اتاق عروس و داماد نرود.

در ادب فارسی

در داستان‌های فلکلوریک هزار و یک شب، ملانصرالدین و حتی ادبیات معاصر فارسی، چون بوف کور، نوشتهٔ صادق هدایت نیز به این شب و مراسم آن اشاره شده‌است. شاعران و نویسندگان کلاسیک از جمله خاقانی، نظامی جلال‌الدین بلخی و عبید زاکانی هم به مناسبت‌های مختلف به شب زفاف اشاره کرده‌اند.

جستارهای وابسته

• سیسمونی
• ازدواج
• عروس
• عروسی
• داماد
• ویار

سکس

منابع

• جمشیدی، علی، شب زفاف چه کن‍یم، قم: جمشیدی، ۱۳۸۰. شابک: ۹۶۴-۳۵۰-۱۳۲-۹
• رضوانی، جابر، دانستنیهای زفاف، تهران: مبین اندیشه، ۱۳۸۷. شابک: ۹۷۸-۶۰۰-۵۱۳۳-۱۴-۱
• مجله اینترنتی پاپلی دسته رابطه زناشویی مطلب آمیزش شب زفافاین شب بهترین شب زوجین است