شیرخان‌بندر

بندرگاهی میان افغانستان و تاجیکستان

شیرخان‌بندر در شمال افغانستان میان مرز تاجیکستان و افغانستان قرار دارد. میان شیرخان‌بندر و تاجیکستان رود بزرگ آمودریا قرار دارد که توسط پل پنج با هم ارتباط یافته‌است. یکی از نام‌های پیشین آن قزل قلعه بوده‌است.

شیرخان‌بندر
مبادی ورود و خروج در شیرخان‌بندر، ولایت کندز افغانستان، تاجیکستان
شیرخان‌بندر در افغانستان واقع شده
شیرخان‌بندر
شیرخان‌بندر
Location in Afghanistan
مختصات: ۳۷°۱۱′۰″ شمالی ۶۸°۲۵′۰۱″ شرقی / ۳۷٫۱۸۳۳۳°شمالی ۶۸٫۴۱۶۹۴°شرقی / 37.18333; 68.41694
کشور افغانستان
استانولایت کندز
منطقهولسوالی امام‌صاحب
منطقه زمانی+ ۴٫۳۰

نام ویرایش

در زمان امان‌الله‌شاه یکی از افراد او به نام وزیر محمدگل مهمند نایب‌الحکومهٔ ولایت قطغن شد. وی سیاست پشتون‌سازی را در این ولایت پیشه کرد و نام بسیاری از مناطق آن را را تغییر داد. محمدگل مهمند نام این شهر را از قزل قلعه که نام تاریخی آن بود به شیرخان که یک نام پشتو است، تغییر داد.[۱]

تاریخچه ویرایش

شیر محمد ناشر از قبیلهٔ خروتی قوم غلجایی یکی از بزرگان و خان‌های مشهور این قوم بود که در تاریخ افغانستان به نام شیرخان مشهور است. پس از آن‌که حبیب‌الله کلکانی از نادرشاه شکست خورد، قوای شیرخان به قصد سرکوب یاغیان و نافرمانان به‌طرف شمال افغانستان پیش می‌رود و شیرخان تا مرز افغانستان و تاجیکستان را به تصرف خود درمی‌آورد. نادرشاه به منظور استقرار اوضاع، فرمان می‌دهد تا شیرخان و افراد او در ولایت قندوز مقر دائمی اختیار نمایند. شیرخان در سال ۱۳۰۹ خورشیدی به منصب والی قندوز مقرر می‌گردد. او پس از چند سال یکی از زمین‌داران بزرگ و پرقدرت قندوز می‌گردد. غلام سرور ناشر یکی از فرزندان شیرخان در شهر کندز مراکزی چون شیرخان بندر، شرکت تولید روغن پنبه‌دانه یا «سپین زر»، هتل سپین زر، موزه را بنیان‌گذاری می‌نماید. شیرخان توسط هاشم‌خان کاکا محمد ظاهرشاه به قتل می‌رسد.

این بندر در ۱ تیر ۱۴۰۰ تحت حملهٔ طالبان سقوط کرد.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. کوشان، غلام‌حضرت، سرگذشت ملت مظلوم افغانستان در مسیر سدهٔ بیستم، افغان امریکن اسوسیسن، ۱۹۹۹، صص ۱۴۸ تا ۱۸۷.