طوفان شن

باد شدیدی که به سبب بلند کردن گردوخاک به هوا، سبب کاهش دید افقی تا کمتر از 1000 متر شود
(تغییرمسیر از طوفان‌شن)

توفان شن، توفان گرد و غبار یا توفان خاک[۱] پدیده‌ای جوی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک رخ می‌دهد. در این پدیده بادی نیرومند ذرات ماسه را از سطح خشک زمین به هوا بلند می‌کند.[۲] این ذرات بسته به اندازه آنها تا مسافت‌های زیادی در هوا حرکت می‌کنند و در آخر به زمین فرو می‌افتند.[۳]

طوفان گرد و غبار بر فراز فرودگاه قندهار، اوت ۲۰۰۸.

در طوفان گرد و غبار، یا به‌طور عامیانه طوفان شن، بادهای قوی گرد و غبار را از زمین بلند کرده و میدان دید به کمتر از یک کیلومتر می‌رسد. عوامل مختلفی اعم از عوامل جوی، وجود بادهای شدید، خاک لخت و بدون پوشش گیاهی، ساختارهای زمین‌شناسی، بارندگی کم، کاهش رطوبت خاک و آب و هوای خشک سبب تشکیل این‌گونه طوفان‌ها می‌گردد. در سال‌های اخیر به‌دلیل تغییرات اقلیمی و آب و هوای کره زمین، وقوع طوفان‌های گرد و غبار افزایش یافته‌است.[۴][۵]

طوفان شن و راهکارهای مقابله با آن ویرایش

تاکنون به مناطق کویری سفر رفته‌اید؟ ناگهان بادی تند شروع به وزیدن بگیرد و شن‌ها به هوا بلند شوند، چشم‌هایتان شروع به سوزش کند و نفس کشیدن سخت شود! اگر درون وسیله نقلیه خود هستید، بیرون آمدن از ماشین برایتان دشوار شود. در این مواقع باید گفت که شما دچار طوفان شن شده‌اید. طوفان شن در طول قرن‌ها معضل همیشگی کشورهایی بوده‌است که در آن نقاط کویری و صحرایی وجود دارد. هر جایی که آب و هوا خشک باشد امکان بروز طوفان شن وجود دارد و در هر کشوری و فرهنگی، راهکارهای مقابله با آن متفاوت است. در مجله الی گشت به گرد و غبار و طوفان شن پرداخته و اگر به مناطقی رفتید که با چنین پدیده ای مواجه شدید، می‌توانید راهکارهای مقابله با طوفان شن را به خاطر آورده و از آن‌ها استفاده کنید.

گرد و غبار در ایران ویرایش

در سال‌های اخیر گرد و خاک وارد شده به ایران از همسایه‌های غربی، شامل کشورهای عراق، سوریه، اردن، عربستان و خود کشور ایران نشأت گرفته‌است. سهم هر کدام از کشورهای مزبور در تولید گرد و خاک متفاوت بوده و بیشترین نقش در تولید آن را به ترتیب کشورهای عراق، سوریه و عربستان بر عهده دارند.[۶][۷]

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. «توفان خاک» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «dust storm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ توفان خاک)
  2. «Sand and Dust Storms: Impact Mitigation».
  3. "Sand and Dust Storms". public.wmo.int (به انگلیسی). 2017-02-08. Archived from the original on 6 January 2023. Retrieved 2023-01-06.
  4. «طوفان گرد و غبار». سازمان فضایی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۱۷.
  5. Eshghizadeh, Masoud (2021-08-01). "Determining the critical geographical directions of sand and dust storms in urban areas by remote sensing". Remote Sensing Applications: Society and Environment (به انگلیسی). 23: 100561. doi:10.1016/j.rsase.2021.100561. ISSN 2352-9385.
  6. «پدیده گرد وغبار». سازمان هواشناسی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۱۷.
  7. "Dust Storm in Iran". earthobservatory.nasa.gov (به انگلیسی). 2013-01-14. Retrieved 2023-01-06.