فسفرو اسید

ترکیب شیمیایی
(تغییرمسیر از فوسفورو اسید)

فسفرو اسید (به انگلیسی: Phosphorous acid) با فرمول شیمیایی H3PO3 یک ترکیب شیمیایی است که جرم مولی آن 82.00 g/mol می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، جامد سفید آب شونده است.

فسفرو اسید
Wireframe model of phosphorous acid Ball and stick model of phosphorous acid
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس 13598-36-2 ✔Y
کم‌اسپایدر 10449259 ✔Y, 10459438 (17O3✔Y
KEGG C06701 ✔Y
ChEBI CHEBI:44976 ✔Y
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس SZ6400000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • OP(=O)O

  • InChI=1S/H3O3P/c1-4(2)3/h4H,(H2,1,2,3) ✔Y
    Key: ABLZXFCXXLZCGV-UHFFFAOYSA-N ✔Y


    InChI=1/H3O3P/c1-4(2)3/h4H,(H2,1,2,3)
    Key: ABLZXFCXXLZCGV-UHFFFAOYAF

خصوصیات
فرمول مولکولی H3PO3
جرم مولی 82.00 g/mol
شکل ظاهری white solid
deliquescent
چگالی 1.651 g/cm3 (21 °C)
دمای ذوب ۷۳٫۶ درجه سلسیوس (۱۶۴٫۵ درجه فارنهایت؛ ۳۴۶٫۸ کلوین)
دمای جوش 200 °C (decomp)
انحلال‌پذیری در آب 310 g/100 mL
انحلال‌پذیری soluble in الکل
ساختار
شکل مولکولی tetrahedral
خطرات
کدهای ایمنی 22-35
شماره‌های نگهداری 26-36/37/39-45
خطرات اصلی skin irritant
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondFlammability code 0: Will not burn. E.g., waterHealth code 2: Intense or continued but not chronic exposure could cause temporary incapacitation or possible residual injury. E.g., chloroformReactivity code 1: Normally stable, but can become unstable at elevated temperatures and pressures. E.g., calciumSpecial hazards (white): no code
0
2
1
ترکیبات مرتبط
ترکیبات مرتبط فسفریک اسید (i.e. PO(OH)3)
هیپو فسفرو اسید (i.e. H2PO(OH))
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 ✔Y (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

ساختار ویرایش

فسفرو اسید یک ترکیب مولکولی است، یعنی بین اتمهای سازندهٔ آن پیوند کووالانسی برقرار است. در این ساختار، فسفر اتم مرکزی است و دو گروه OH و یک اتم O و یک اتم H به آن متصل هستند. اتم فسفر از اوربیتال‌های هیبریدی sp3 استفاده کرده و به مولکول، ساختاری چهاروجهی می‌دهد[۱]. با توجه به اختلاف الکترونگاتیوی بین اکسیژن و فسفر و همین‌طور اکسیژن و هیدروژن، اکثر پیوندهای این مولکول قطبی هستند که منجر می‌شود فسفرو اسید نیز یک مولکول قطبی محسوب بشود.

خواص فیزیکی ویرایش

این مولکول قطبی است و در حلالهایی همانند آب به خوبی حل می‌شود. جاذبه بین مولکول‌های فسفرو اسید از نوع نیروهای دوقطبی-دوقطبی است و هم‌چنین پیوند هیدروژنی نیز بین این مولکول‌ها شکل می‌گیرد (بین هیدروژن متصل به اکسیژن از یک مولکول و اکسیژن مولکول دیگر)[۲].

طرز تهیه ویرایش

روش اصلی تهیهٔ فسفرو اسید، حل کردن P4O6 یا همان تترافسفر هگزااکسید (دی‌فسفر تری‌اکسید) درون آب است[۳]: P4O6+H2O→4H3PO3

خواص شیمیایی ویرایش

مهم‌ترین خاصیت شیمیایی فسفرو اسید، خصلت اسیدی آن است. در این مولکول دو اتم هیدروژن وجود دارد که به اتم اکسیژن متصل هستند و هیدروژن اسیدی محسوب می‌شوند. پس فسفرو اسید در محیط آبی به عنوان اسید دو پروتونی عمل می‌کند. لازم به ذکر است که در محیط‌های غیرآبی می‌توان از هیدروژن متصل به فسفر هم خصلت اسیدی گرفت.

+ H3PO3+H2O→H2PO3-+H3O

H2PO3-+H2O→HPO3-+H3O+

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chap.s 8&9
  2. Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chap. 12
  3. Chemistry; Charles E. Mortimer; 6th Edition; Chap. 23
  • «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.