فیجوآ یا فوجی درختچهٔ میوه‌داری از راستهٔ موردسانان (Myrtales)، تیرهٔ موردیان (Myrtaceae) است.[۲] این گیاه بومی ارتفاعات جنوب برزیل، شرق پاراگوئه، اروگوئه، شمال آرژانتین و کلمبیا است.[۳][۴]

فیجوا
میوه
گل
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): رزیدها
راسته: موردسانان
تیره: موردیان
سرده: Acca
گونه: A. sellowiana
نام دوبخشی
Acca sellowiana
مترادف[۱]

Feijoa sellowiana (O.Berg) O.Berg
Orthostemon sellowianus O.Berg

نام این میوه به صورت‌های فیجوا، فی‌جوآ، فی‌جوا و فیجووا هم نوشته می‌شود. آن را با نام فوجیا و فوجیبا نیز می‌شناسند. در ایران به‌طور محدود در استان‌های گیلان و مازندران کشت می‌شود.

رشد و نگهداری ویرایش

این گیاه یک گیاه گرم‌معتدل و زیراستوایی است که در منطقه استوایی نیز رشد خواهد کرد، اما نیاز به حداقل ۵۰ ساعت سرمای زمستانی برای تولید میوه دارد. می‌توان آن را از دانه رشد داد که در طول یکی دو سال اول رشد کندی دارد. باید توجه داشت که گیاهان جوان تحمل سرمای زیاد ندارند و به باد حساس‌اند.

بیشتر نهال‌های تولیدشده از بذر نامرغوب‌اند و برای بهبود کیفیت، آنها را پیوند می‌زنند. بعضی واریته‌ها خودبارورند اما بعضی برای گرده‌افشانی نیاز به حشرات دارند.[۵]

فیجوآ تا حدودی تحمل خشکسالی، شوری خاک و نیم‌سایه را دارد، هر چند این شرایط می‌توانند تولید میوه را کاهش دهند. آبیاری منظم برای میوه در حال رشد ضروری است.

این میوه از دهه ۱۹۲۰ به‌طور گسترده در نیوزیلند کشت شد و به یک درخت باغی و زینتی محبوب تبدیل شده‌است.[۶] معمولاً در فصل پاییز از مارس تا ژوئن میوه می‌دهد. در نیوزیلند، گرده افشان‌های این گیاه زنبورگرده، زنبور عسل، و پرندگان با اندازهٔ متوسط هستند.

در نیمکرهٔ شمالی، این گیاه در انگلستان[۷] و حتی تا غرب اسکاتلند کشت شده‌است؛ اما در چنین شرایطی هر سال میوه نمی‌دهد، چرا که دمای زمستان زیر ۹ـ درجه سانتی‌گراد جوانه‌های گل را می‌کشد. دمای تابستان بالاتر از ۳۲ درجه سانتی‌گراد نیز ممکن است تأثیر نامطلوبی بر تولید میوه داشته باشد.

ویتامین‌ها ویرایش

فیجوآ یک منبع خوب ویتامین ث (Vitamin C) است و ۲۳ درصد از حجم هر میوه آن را ویتامین ث تشکیل می‌دهد.

خواص ویرایش

مقاومت مناسب این میوه در برابر سرما زمینه مناسبی برای توسعه کشت در شمال کشور به خصوص در شهرستان‌های تالش و آستارا استان گیلان را فراهم کرده‌است. این میوه در درمان گرفتگی شریان‌های قلب و گواتر ناشی از کمبود ید شناخته می‌شود. این میوه مقادیر قابل توجهی ید ویتامین‌های پی وای و مواد سودمندی مانند کومارین سینکو مارین و متیل بنزوات می‌باشد. میوه فوجیا به صورت خام و همچنین به صورت فرآوری‌شده مانند مربا شربت کمپوت و حتی شکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به سطح بالای استقبال مردم از آن تقریباً کمیاب بوده و به عنوان سوغات مناسبی به دیگر نقاط کشور نیز ارسال می‌شود.

 
میوه فیجوا
 
شکوفه فیجوا

ارزش غذایی ویرایش

فیجوا
 
فیجوای رسیده کامل و برش‌خورده
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۲۳۰ کیلوژول (۵۵ کیلوکالری)
12.92 g
قند8.2 g
فیبر خوراکی6.4 g
0.6 g
0.98 g
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
ویتامین (B۱)
۱٪
۰٫۰۰۶ میلی‌گرم
(B۲)
۲٪
۰٫۰۱۸ میلی‌گرم
نیاسین (B۳)
۲٪
۰٫۲۹۵ میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)
۵٪
۰٫۲۳۳ میلی‌گرم
ویتامین ب۶
۵٪
۰٫۰۶۷ میلی‌گرم
فولیک (B۹)
۶٪
۲۳ میکروگرم
ویتامین ث
۴۰٪
۳۲٫۹ میلی‌گرم
ویتامین ئی
۱٪
۰٫۱۶ میلی‌گرم
ویتامین کا
۳٪
۳٫۵ میکروگرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۲٪
۱۷ میلی‌گرم
آهن
۱٪
۰٫۱۴ میلی‌گرم
منیزیم
۳٪
۹ میلی‌گرم
منگنز
۴٪
۰٫۰۸۴ میلی‌گرم
فسفر
۳٪
۱۹ میلی‌گرم
پتاسیم
۴٪
۱۷۲ میلی‌گرم
سدیم
۰٪
۳ میلی‌گرم

درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

منابع ویرایش

  1. "Acca sellowiana (O. Berg) Burret". Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 13 October 2009. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 25 May 2013.
  2. برابرهای فارسی از: عطری، مرتضی، واژه‌نامه علوم زیستی، دوجلدی، همدان: اداره انتشارات دانشگاه بوعلی‌سینا، ۱۳۸۴.
  3. "Acca sellowiana". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA).[۱]
  4. "Feijoa | plant species | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-15.
  5. «Varieties | NZ Feijoa Growers Association» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۴.
  6. «The people's fruit». New Zealand Geographic (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۵.
  7. ApteryxGav (۲۰۲۰-۰۳-۲۰). «Feijoas growing in UK - public parks, Zoos and Gardens». Feijoas UK (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۱۵.

پیوند به بیرون ویرایش