فیستول
فیستول (به فرانسوی: Fistule) یا ناسور یا به گویش قدیمی دردالسینا[۳] در پزشکی به هر نوع ارتباط غیرطبیعی یا مجرای ارتباطی بین دو اندام مختلف یا دو بخش جداگانه از بدن یا حتی دو رگ که در حالت طبیعی باید از هم جدا باشند گفته میشود. فیستول یک بیماری محسوب شده و نیاز به درمان دارد البته گاهی برای مقاصد درمانی به وسیلهٔ جراحی اقدام به ایجاد فیستول در بدن نیز می‌گردد. از عوامل ایجادکننده فیستول میتوان به انواع بیماری‌ها، مداخلات و درمان‌های پزشکی و همچنین انواع تروما نام برد.[۴][۵]
| فیستول یا دردالسینا | |
|---|---|
 | |
| سی‌تی‌اسکن شکم با فیستول روده‌ای-جلدی سمت راست و آمفیزم زیرپوستی | |
| طرز تلفظ | |
| تخصص | جراحی عمومی |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
محل ایجاد فیستول ویرایش
بنابر آمار (WHO) سازمان بهداشت جهانی در طبقه‌بندی بیماری‌ها[۶] محل‌های فیستول مشاهده شده تا امروز در نواحی مختلف بدن به قرار زیر است.[۷]
- در محدوده چشم: فیستول مجرای اشک-فیستول گوش داخلی
- در سیستم گردش خون: فیستول بین سرخرگ و سیاهرگ- فیستول بین‌رگی در رگ‌های شش- بین‌رگی مغزی- بین دو سرخرگ
- در سیستم تنفسی: فیستول منجر به آمپیم ریوی- فیستول نای به مری
- در سیستم گوارشی: فیستول مجرای بزاقی- فیستول معده دوازدهه- فیستول آپاندیس- فیستول مقعدی- فیستول روده
- در سیستم ماهیچه‌ای: فیستول بین مفصل
- در سیستم ادراری تناسلی: فیستول واژن به روده- فیستول مثانه به واژن- فیستول کانال تناسلی (در زن) به بیرون پوست
- بیماری‌های مادرزادی:فیستول مادرزادی سینوسی- فیستول مادرزادی ورید پورت به سرخرگ کبدی- فیستول مادرزادی واژن به راست‌روده
تشخیص فیستول ویرایش
افرادی که تجربه آبسه مقعدی دارند ممکن است به فیستول مقعدی هم دچار شوند. فیستول معمولا با قرمزی، التهاب و گاهی با خون همراه است.
انواع ویرایش
| نام پزشکی | تعریف |
|---|---|
| فیستول کور | مجرا با انتهای بسته |
| فیستول کامل | مجرا با ورودی و خروجی |
| فیستول ناقص | فیستول با یک سوراخ از پوست به درون بدن ولی به هیچ اندامی وصل نشده |
درمان ویرایش
درمان فیستول بستگی به محل ایجاد و همچنین دلیل ایجاد آن ارتباط دارد ولی به‌طور عمده نیاز به جراحی و تجویز آنتی‌بیوتیک خواهد داشت.
در ابتدا باید پزشک با معاینه تشخیص دهد مسیر فیستول از کجا و به کجا است. در برخی از آن‌ها به‌طور موقت به بیرون راهی ندارند. برای درمان انواعی از راه‌های درمان وجود دارد که ساده و در دسترس خواهند بود. از بین این فیستول‌ها، فیستول مقعدی بسیار عادی بوده و خطری ندارد. در ابتدا پزشک با یک آزمون ساده بنام فیستولکتومی می‌تواند شکل و مسیر آن را تشخیص داده و سپس اقدام به جراحی با بی‌حسی موضعی نماید. نکته مهم دیگر در درمان فیستول مقعدی ادامه روند درمان تا بهبودی کامل می‌باشد چراکه فیستول در صورت ناقص ماندن روند درمان می‌تواند عود کرده و دوباره ایجاد شود.[۹][۱۰]
درمان فیستول با عمل جراحی ویرایش
درمان های فیستول به صورت گیاهی و دارویی نتایج موثری ندارند و تنها با جراحی میتوان آن را درمان کرد. درمان فیستول با عمل جراحی همراه با بی هوشی است و درد و خونریزی دارد.
درمان با لیزر ویرایش
فیستول به دلیل اینکه در بیشتر مواقع عمق زیادی ندارد با استفاده از لیزر درمان میشود. در ابتدا فرد بیمار بیحس موضعی میشود و بعد از آن جراح با کمک میله به خصوصی مسیر را برای جراحی تعیین میکند و با لیزر آن مسیر را برمی‌دارد.
درمان فیستول با لیزر روشی قطعی برای درمان این بیماری به شمار میرود که با دستگاه های لیزر متفاوتی از جمله لیزرهای کم توان ؛فرو سرخ ؛ لیزر کربن دی اکسید انجام می شود. لیزر کربن دی اکسید به نام لیزر پرتوان نیز شناخته میشود.[۱۱]
کاربرد درمانی فیستول ویرایش
در افراد مبتلا به نارسایی کلیه، که به دیالیز نیاز دارند، یک فیستول با استفاده از یک عمل جراحی کوتاه مدت در اندام فوقانی ایجاد میشود تا امکان برداشت راحت‌تر خون برای همودیالیز فراهم شود.
به عنوان یک درمان ریشه‌ای برای فشار خون بالای پورت، فیستول پورتوکاوال (آناستوموز(ارتباط) بین ورید پورت کبدی و ورید اجوف تحتانی از طریق شکم (وینسلو)) ایجاد میشود. این سیستم، ورید پورت را از فشار زیادی که می‌تواند باعث ایجاد واریس مری، کاپوت مدوزا و هموروئید شود، مصون می‌دارد.
تفاوت فیستول و آبسه مقعدی ویرایش
چنانچه آبسه های مقعدی به صورت مکرر باشند و درمان نشوند موجب ایجاد فیستول خواهند شد.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ OED 2nd edition, 1989.
- ↑ Entry "fistula" in Merriam-Webster Online Dictionary.
- ↑ فرهنگ پزشکی دورلند. نویسنده: دکتر ویلیام الکساندر نیومن دورلند ترجمه: دکتر محمد هوشمند ویژه، ناشر: توتیا، سال انتشار: ویرایش دوم
- ↑ Dorland's medicine dictionary: Fistula
- ↑ نهاد مردمی سازمان ملل متحد UNFPA بایگانی‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine: تعاریف و برنامه‌ها (فیستول)
- ↑ WHO (World Health Organization)- facts of fistula
- ↑ «Fistulafoundation.org». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۱.
- ↑ Medical Dictionary : ..Fistula(description) بایگانی‌شده در ۲۸ مه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- ↑ سایت مرکز ملی سلامت-انگلستان NHS :Anal Fistula
- ↑ Emedicine : Fistula in Ano
- ↑ Giamundo, P.; Geraci, M.; Tibaldi, L.; Valente, M. (2014-02). "Closure of fistula-in-ano with laser--FiLaC™: an effective novel sphincter-saving procedure for complex disease". Colorectal Disease: The Official Journal of the Association of Coloproctology of Great Britain and Ireland. 16 (2): 110–115. doi:10.1111/codi.12440. ISSN 1463-1318. PMID 24119103.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help)