لقاح مصنوعی

لقاح مصنوعی
لقاح مصنوعی
	تصویر شماتیک از لقاح مصنوعی با تزریق تک اسپرم(ICSI)
ICD-10-PCS	8E0ZXY1
سرعنوان‌های موضوعی پزشکی	D005307
	[ویرایش در ویکی‌داده]

لقاح در خارج از بدن یا آی‌وی‌اف (به انگلیسی: IVF، مخفف in vitro fertilization) روشی است که در آن سلول‌های تخمک را در شرایط آزمایشگاهی با اسپرم بارور می‌کنند و یک یا چند سلول تخم به دست آمده را پس از گذشت چند مرحله تقسیم سلولی «۸ سلولی» یا «جنین ۵ روزه»، در رحم قرار می‌دهند تا روند رشد جنین به‌طور طبیعی ادامه پیدا کند. در این روش ابتدا تخمک‌گذاری در زن را القا می‌کنند و پس از اینکه تعداد مناسبی تخمک به دست آمد آن‌ها را در آزمایشگاه کشت می‌دهند. پس از اینکه تخمک‌ها بالغ شدند با اسپرم مناسب، تخمک را بارور می‌کنند. بر حسب اینکه اسپرم به چه روشی سبب باروری تخمک شود روش‌های مختلفی وجود دارد. به‌عنوان مثال چنان‌که اسپرم‌ها به تعداد مشخص در محیط کشت حاوی تخمک تلقیح شوند تا اسپرم دارای تحرک، شکل و فیزیولوژی مناسب بتواند تخمک را بارور کند، این روش آی‌وی‌اف نامیده می‌شود. اما در صورتی‌که اسپرم مناسب انتخاب شود و با استفاده از روش میکرواینجکشن به داخل تخمک تلقیح شود این روش تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (Intracytoplasmic sperm injection) است که به اختصار ایکسی (ICSI) نامیده می‌شود.^[۱]

لقاح مصنوعی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و تفاوت این روش‌ها به دلیل تفاوت در انجام هر یک از مراحل بالاست. میزان موفقیت لقاح مصنوعی به عوامل مختلفی وابسته‌است، از جمله سن زوجین و نیز درجه سلامت تولید مثلی در آن‌ها.

لقاح مصنوعی گونه‌ای از فناوری‌های کمک‌باروری است که برای مقابله با ناباروری و در فرایند اجاره رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک جهت القای تخمک‌گذاری به زن دارو می‌دهد. پس از انجام تخمک‌گذاری در زن، یک نمونه اسپرم از مرد گرفته می‌شود، که «شسته» خواهد شد؛ یک فرایند که سر سخت‌ترین اسپرم‌ها را در مقدار کمی از مایع منتقل و متمرکز می‌کند.^[۲]^{^{[نیازمند شفاف‌سازی]}}

تاریخچه ویرایش

لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای وی به ارمغان آورد. لوئیز براون، نوزاد حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد. از آن تاریخ تاکنون حدود ۵ میلیون کودک به این روش در دنیا متولد شده‌اند.^[۳]

درصد موفقیت ویرایش

نرخ تولد زنده درصدی از دفعات انجام آی‌وی‌اف است که منجر به تولد زنده می‌شود. این نرخ شامل سقط جنین یا مرده‌زایی نمی‌شود. زایمان‌های دوقلو و چند قلو به عنوان یک بار بارداری محسوب می‌شوند. خلاصه‌ای از سال ۲۰۱۹ که توسط انجمن فناوری کمک باروری (SART) گردآوری شده‌است که میانگین میزان موفقیت آی‌وی‌اف را در ایالات متحده در هر گروه سنی با استفاده از «تخمک‌های غیر اهدایی» گزارش می‌کند، داده‌های زیر را گردآوری کرده‌است:^[۴]

گروه سنی	< ۳۵	۳۵–۳۷	۳۸–۴۰	۴۱–۴۲	> ۴۲
درصد تولدهای زنده	۵۵	۴۱	۲۶٫۸	۱۳٫۴	۱۰۰

بر پایهٔ یک مطالعهٔ انجام شده توسط مایو کلینیک، میزان سقط جنین طی آی‌وی‌اف چیزی بین ۱۵ تا ۲۵ درصد است.^[۵]

عوامل بالقوهٔ اصلی که بر میزان بارداری (و تولد زنده) در آی‌وی‌اف تأثیر می‌گذارند شامل سن مادر، مدت زمان ناباروری یا بارداری ناموفق، میزان هورمون محرکه فولیکولی و تعداد تخمک‌ها هستند که همگی عملکرد تخمدان را منعکس می‌کنند.^[۶] سن مطلوب زن در زمان انجام آی‌وی‌اف ۲۳ تا ۳۹ سال است.^[۷]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

↑ Intracytoplasmic sperm injection facilitates pregnancies even in the most severe forms of male infertility. Sherins RJ, Thorsell LP, Dorfmann A, Dennison-Lagos L, Calvo LP, Krysa L, Coulam CB, Schulman JD - Fertility and Sterility, 1995
↑ [۱] بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، لقاح مصنوعی، پارسه گرد
↑ Miriam Falco (۲ ژوئیه ۲۰۱۲). «5 million babies born so far, thanks to IVF». The Chart - CNN.com Blogs. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲.
↑ "2019 Clinic Summary Report". Society for Assisted Reproductive Technology. Archived from the original on 4 February 2020. Retrieved 21 April 2022.
↑ "In vitro fertilization (IVF) - Mayo Clinic". www.mayoclinic.org. Retrieved 2022-10-29.
↑ van Loendersloot LL, van Wely M, Limpens J, Bossuyt PM, Repping S, van der Veen F (2010). "Predictive factors in in vitro fertilization (IVF): a systematic review and meta-analysis". Human Reproduction Update. 16 (6): 577–89. doi:10.1093/humupd/dmq015. PMID 20581128.
↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۰-۱۱-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۹.

[1] Intracytoplasmic sperm injection facilitates pregnancies even in the most severe forms of male infertility. Sherins RJ, Thorsell LP, Dorfmann A, Dennison-Lagos L, Calvo LP, Krysa L, Coulam CB, Schulman JD - Fertility and Sterility, 1995

[2] [۱] بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine، لقاح مصنوعی، پارسه گرد

[3] Miriam Falco (۲ ژوئیه ۲۰۱۲). «5 million babies born so far, thanks to IVF». The Chart - CNN.com Blogs. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲.

[2019_Clinic_Summary_Report-4] "2019 Clinic Summary Report". Society for Assisted Reproductive Technology. Archived from the original on 4 February 2020. Retrieved 21 April 2022.

[mayoclinic3-5] "In vitro fertilization (IVF) - Mayo Clinic". www.mayoclinic.org. Retrieved 2022-10-29.

[6] van Loendersloot LL, van Wely M, Limpens J, Bossuyt PM, Repping S, van der Veen F (2010). "Predictive factors in in vitro fertilization (IVF): a systematic review and meta-analysis". Human Reproduction Update. 16 (6): 577–89. doi:10.1093/humupd/dmq015. PMID 20581128.

[nice-7] «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۰-۱۱-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۹.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]