ماتئوس آقاخان قاراخانیان
ماتئوس آقاخان قاراخانیان (انگلیسی: Matos aghakhan Karakhanian) عکاس دربار و شهربانی اصفهان بود.
| ماتئوس آقاخان قاراخانیان | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۳۹ خورشیدی ۱۸۶۰ میلادی همدان |
| درگذشت | ۱۳۲۵ خورشیدی۱۹۴۷ (۸۶−۸۷ سال) جلفا |
زندگی‌نامه ویرایش
ماتئوس آقاخان به سال ۱۲۳۹ خورشیدی (۱۸۶۰ میلادی) در همدان در یک خانواده ارمنی به دنیا آمد دوساله بود که به همراه خانواده اش به اصفهان آمد و در قریهٔ جلفا ساکن شد. پدرش، یوسف آقاخان قاراخانیان، به زبان فارسی تسلط کافی داشت و به منشی کلیسای وانک جلفا، در مکاتبات فارسی مشغول به کار شد.
ماتئوس تحصیلات ابتدایی خود را در کلیسای سورپ میناس و سورپ آستواتساتسین جلفا به پایان رسانید و همزمان پدرش خواندن و نوشتن زبان فارسی را نیز به وی آموخت، تا جایی که ماتئوس پس از پدر توانست عهده‌دار شغل او در کلیسای وانک گردد.
در سال ۱۲۵۹ (۱۸۸۰) ماتئوس جوان که بیست سال بیشتر نداشت، برای اولین بار در مقابل دوربین عکاسی گریگوری ارمنی نشست همان با دختری از ارامنهٔ تهران ازدواج کرد و عکس مذکور را چون جواهری در پشت حفاظ شیشه، با گچ روی دیوار حجله عروسی‌اش قاب گرفت که تا سال‌ها پس از مرگش همچنان بر روی دیوار باقی ماند. در سال ۱۲۷۵ (۱۸۹۶) ریاست اولین پست خانهٔ جلفای اصفهان به وی واگذار شد که تا سال ۱۲۸۴ (۱۹۰۶) عهده‌دار این سمت بود.
پس از آن در ۱۲۹۹ (۱۹۲۰) به مدت هشت سال، در مقان فرماندهٔ کل شهربانی در نظمیهٔ اصفهان خدمت کرد.
ماتئوس آقاخان در سنین نوجوانی دو پسر خود، آبرام و استفان را برای تحصیل به کلکته، هند فرستاد. در سفری به هند به منظور دیدار از فرزندانش، به خاطر علاقهٔ زیادی که به عکاسی داشت مصمم شد دوربین و وسایل عکاسی خریداری نموده با خود به جلفا بیاورد. وی اولین عکس خود را در سال ۱۳۰۰ (۱۹۲۱) از خانواده وسکانیان در جلفا گرفت.
هر چند که آغاز فعالیت ماتئوس آقاخان به عنوان عکاس در سن شصت و یک سالگی بود اما به زودی توانست در این فن صاحب مهارت زیادی شود. یکی از اتاق‌های خانه اش در محلهٔ چهارسوی اصفهان را به تاریکخانه تبدیل نمود و تا سال ۱۳۱۴ (۱۹۳۵) که بینایی خود را کاملاً از دست داد، عکاسی می‌کرد.
ماتئوس آقاخان، سرانجام به سال ۱۳۲۵ (۱۹۴۷) در جلفا درگذشت و در گورستان ارامنهٔ اصفهان به خاک سپرده شد.
منابع ویرایش
- «عکاسخانه هالیوود زبانزد خاص و عام بود». روزنامه شرق (۲۶۱۶). تیر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۳ اکتبر ۲۰۲۱.
- «نمایشگاه عکاسان ارمنی در تهران». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ سپتامبر ۲۰۱۸.
- «برند نام ارمنی در اصفهان (قسمت دوم - تنی چند از ناموران ارمنی اصفهان)».
- زین‌الصالحین، حسن؛ فاضلی، نعمت االله (پاییز و زمستان ۱۳۹۴). «کارکردهای ایدئولوژیک عکاسی در دورة قاجار: پیش و پس از مشروطه». تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال پنجم (دوم): ۷۵–۷۴.
- طهماسب‌پور، محمدرضا. عکاسان ارمنی ایران. ج. دانشنامه ایران زمین.
- لازاریان، ژانت د (۱۳۸۲). «عکاسان». دانشنامه ایرانیان ارمنی. تهران: انتشارات هیرمند. ص. ۴۴۰-۴۱. شابک ۹۶۴-۶۹۷۴-۵۰-۳.