مارتی آهتیساری
مارتی آهتیساری (انگلیسی: Martti Oiva Kalevi Ahtisaari، ۲۳ ژوئن ۱۹۳۷ – ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳) رئیس‌جمهور پیشین کشور فنلاند در سال‌های ۱۹۹۴–۲۰۰۰ بود. او به عنوان دیپلمات میانجی سازمان ملل برای حل مناقشات بین‌المللی فعالیت می‌کرد.[۳]
رئیس‌جمهور[۱] مارتی آهتیساری | |
|---|---|
.jpg) آهتیساری در ۲۰۱۲ | |
| ۱۰مین رئیس‌جمهور فنلاند | |
| دوره مسئولیت ۱ مارس ۱۹۹۴ – ۱ مارس ۲۰۰۰ | |
| نخست‌وزیر | اسکو آهو پاوو لیپونن |
| پس از | مائونو کویویستو |
| پیش از | تاریا هالونن |
| سفیر فنلاند در تانزانیا | |
| دوره مسئولیت ۱۹۷۳ – ۱۹۷۷ | |
| پس از | سپو پیتینن |
| پیش از | ریچارد مولر |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۳ ژوئن ۱۹۳۷ ویبورگ، فنلاند (اکنون ویبورگ، روسیه) |
| درگذشته | ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳ (۸۶ سال) هلسینکی، فنلاند |
| ملیت | فنلاند |
| حزب سیاسی | حزب سوسیال دموکرات فنلاند |
| همسر(ان) | اوا هیوارینن[۲] |
| فرزندان | مارکو آهتیساری |
| محل تحصیل | دانشگاه اولو |
| جایزه‌ها | جایزه صلح نوبل (2008) |
| امضا |  |
| خدمات نظامی | |
| خدمت/شاخه | پایان خدمت ارتش |
| درجه | کاپیتان |
فعالیت‌ها ویرایش
او در سال ۲۰۰۸ به‌خاطر تلاش‌هایش در سه دهه برای برقراری صلح در جهان و حل مناقشات بین‌المللی موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.[۴]
آهتیساری نماینده ویژه سازمان ملل متحد برای کوزوو بود که مسئول برگزاری روند مذاکرات در مورد وضعیت کوزوو بود و هدف از آن حل و فصل اختلافی طولانی مدت در کوزوو بود که بعداً استقلال خود را از صربستان در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد.[۵] در اکتبر ۲۰۰۸، او به موفق به اخذ جایزه صلح نوبل «برای تلاش‌های مهم خود در قاره‌های مختلف و بیش از سه دهه برای حل و فصل اختلافات بین‌المللی» شد.[۶] بیانیه نوبل تأکید کرد که آهتیساری نقش مهمی در حل اختلافات جدی و طولانی مدت، از جمله در نامیبیا، آچه (اندونزی)، کوزوو و عراق داشته‌است.[۷]
زندگیِ شخصی و درگذشت ویرایش
آهتیساری در ۱۹۶۸ با ایوا ایرملی هیوارینن[۸] که در دانشگاه هلسینکی در حال تحصیل در رشته تاریخ بود و از کودکی او را می‌شناخت، در لیسیوم، کووپیو یکدیگر را شناختند و سپس ازدواج نمودند. آنها یک پسر به نام مارکو آهتیساری داشتند که در سال ۱۹۶۹ به دنیا آمد.[۹]
در ۲۴ مارس ۲۰۲۰، در بحبوحه شیوع گسترده کووید-۱۹، اعلام شد تست کرونا آهتیساری مثبت شده‌است.[۱۰] همسر وی، ایوا آهتیساری، در ۲۱ مارس به همین ویروس مبتلا شد. ایوا آهتیساری در حالی که به کرونا مبتلا شده بود در کنسرت روز جهانی زن در ۸ مارس در مرکز موسیقی هلسینکی شرکت کرده بود.[۱۱] در ۱۴ آوریل ۲۰۲۰ اعلام شد که مارتی و ایوا آهتیساری در حال بهبودی از عفونت کروناویروس هستند.[۱۲]
در ۲ سپتامبر ۲۰۲۱، اعلام شد که آهتیساری به بیماری آلزایمر مبتلا شده و لذا بازنشسته شده‌است.[۱۳]
آهتیساری بر اثر عوارض بیماری آلزایمر در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۳ در هلسینکی در سن ۸۶ سالگی درگذشت.[۱۴][۱۵][۱۶] مراسم تشییع جنازه ایالتی او در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳، که به عنوان روز سنت مارتین نیز شناخته می‌شود، برگزار می‌گردد. مراسم تشییع جنازه آهتیساری در ساعت ۱۳:۰۰ در کلیسای جامع هلسینکی برگزار شد و پس از آن در قبرستان هیتانیمی هلسینکی به خاک سپرده شد.[۱۷][۱۸]
| مناصب سیاسی | ||
|---|---|---|
| پیشین: مائونو کویویستو |
رئیس‌جمهور فنلاند ۱۹۹۴–۲۰۰۰ |
پسین: تاریا هالونن |
| جوایز و دستاوردها | ||
| پیشین: ال گور |
جایزه صلح نوبل ۲۰۰۸ |
پسین: باراک اوباما |
| پیشین: مجمع بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی | ||
منابع ویرایش
- ↑ Courtesy title in Finland for former Presidents of the Republic
- ↑ http://www.tpk.fi/ahtisaari/fin/henkilot/eeva_ahtisaari.cv.html بایگانی‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine.
- ↑ «جایزه صلح نوبل به آهتیساری رسید». همشهری. ۲۰ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۰ مهر ۱۳۸۷.
- ↑ «جایزه نوبل صلح به رئیس‌جمهور سابق فنلاند تعلق گرفت». رادیو فردا. ۲۰ مهر ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۴ مهر ۱۴۰۲.
- ↑ "The Nobel Peace Prize 2008".
- ↑ "Ahtisaari, Tuomioja, Haavisto weigh in on Syria". News (به انگلیسی). 2012-08-03. Retrieved 2023-10-16.
- ↑ Bryant, Lisa (2008-10-10). "Former Finnish President Martti Ahtisaari Wins Nobel Peace Prize". Voice of America. Archived from the original on 17 November 2008. Retrieved 2008-12-27.
- ↑ "Eeva Ahtisaari". Archived from the original on 21 October 2023. Retrieved 10 October 2008.
- ↑ Merikallio, Katri (16 October 2023). "Martti Ahtisaarelle rauha oli tahdon asia". Suomen Kuvalehti (به فنلاندی). Archived from the original on 24 October 2023. Retrieved 23 October 2023.
- ↑ "Former President Martti Ahtisaari tests positive for coronavirus". Yle News. 24 March 2020. Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 24 March 2020.
- ↑ von Kraemer, Maria (21 March 2020). "Eeva Ahtisaari har smittats av coronaviruset" (به سوئدی). Yle Svenska. Archived from the original on 22 March 2020. Retrieved 24 March 2020.
- ↑ Uusitalo, Kaisa: Presidenttipari parantumassa koronaviruksesta – Martti ja Eeva Ahtisaaren uusimmat koronavirusnäytteet negatiivisia بایگانی‌شده در ۱۴ آوریل ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine, YLE 14 April 2020. Accessed on 16 April 2020.
- ↑ "Former President Ahtisaari retires from public life following Alzheimer's diagnosis". Yle News. 2 September 2021. Archived from the original on 2 September 2021. Retrieved 2 September 2021.
- ↑ Anne Kauranen (16 October 2023). "Finnish Nobel Peace laureate and former president Ahtisaari dies at 86". Reuters. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
- ↑ Cowell, Alan (16 October 2023). "Martti Ahtisaari, Finnish Nobel Peace Prize Winner, Dies at 86". The New York Times. Archived from the original on 16 October 2023. Retrieved 16 October 2023.
- ↑ "Martti Ahtisaari obituary". The Times. 18 October 2023. Archived from the original on 19 October 2023. Retrieved 18 October 2023.
- ↑ Cowell, Alan (16 October 2023). "Martti Ahtisaari, Finnish Nobel Peace Prize Winner, Dies at 86". The New York Times. Retrieved 16 October 2023.
- ↑ Kauranen, Anne (2023-10-16). "Finnish Nobel Peace laureate and former president Ahtisaari dies at 86" (به انگلیسی). Retrieved 2023-10-16.
پیوند به بیرون ویرایش
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به مارتی آهتیساری در ویکیگفتاورد موجود است. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ مارتی آهتیساری موجود است. |
 | این یک مقالهٔ خرد یک سیاستمدار است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |