مدرس دیابت (به انگلیسی: Diabetes Educator) به گروهی از افراد متخصص سلامت (به انگلیسی: Health Professional) گفته می‌شود که برای آموزش به بیماران دیابتی و مشاوره به این افراد آموزش دیده‌اند.[۱] مدرسین دیابت در بسیاری از کشورهای جهان نظیر آمریکا، توسط نهادهای مستقل علمی نظیر انجمن مدرسین دیابت آمریکا (به انگلیسی: American Association of Diabetes Educators) تحت آموزش قرار گرفته و گواهی معتبر دریافت می‌نمایند.[۲]

مسئولیت‌ها ویرایش

نقش مدرسین دیابت اساساً در کنار پزشک معالج و به عنوان یکی از اعضای تیم درمان دیابت تعریف می‌گردد؛ بدین صورت که پزشک متخصص غدد مسئولیت تجویز دارو و پایش درمان دارویی را به عهده داشته و مدرس دیابت به عنوان راهنمای بیمار و تسهیل‌کننده روند مدیریت بیماری در کنار وی قرار دارد.[۳]

با توجه به مشغله زیاد پزشکان و همچنین عدم توجیه‌پذیری اقتصادی، صرف زمان برای آموزش بیماران دیابتی عملاً امکان‌پذیر نبوده و لذا مطالعات بسیاری به وجود خلاء جدی در روند مدیریت بیماران دیابتی و توانمندسازی بیماران اشاره نموده‌اند؛[۴][۵] از این رو مسئولیت آموزش به بیماران، نظیر تفهیم مفاهیم پایه‌ای دیابت، راهکارهای مدیریت بیماری، راه‌های پیشگیری از عوارض و همچنین آموزش مهارت‌های مربوطه نظیر تزریق انسولین و تست قندخون، در طول زمان به مدرسین دیابت منتقل گردید.[۶]

توانمندسازی بیماران ویرایش

توانمندسازی بیماران به عنوان یکی از کلیدی‌ترین ابزارها در مدیریت دیابت و ارتقای خود مراقبتی از اواخر قرن بیستم میلادی مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت.[۷] بر اساس این نظریه، توانمندسازی بیماران دیابتی برای به عهده گرفتن وظایف مربوط به بیماری نظیر تست قندخون و تزریق انسولین، شمارش واحدهای غذایی و برنامه‌ریزی غذایی می‌تواند در بهبود سنجههای مدیریت دیابت تأثیرگذار بوده و پیش‌آگهی بیماران را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.[۸][۹][۱۰]

مدرسین دیابت در ایران ویرایش

با ورود فرهنگ پژوهش و پزشکی بر پایه شواهد به کشور، ادبیات خودمراقبتی و مدیریت شخصی دیابت نیز به مرور در میان متخصصین بهداشت و سیاستگذاران سلامت جای خود را باز کرده و آموزش دیابت به بیماران، توسط مدرسین آموزش دیده، به یکی از پایه‌های مدیریت دیابت و بسیاری از بیماری‌های مزمن دیگر بدل گردید. وزارت بهداشت ج.ا.ا و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با شناسایی این نیاز و تاثیرات مثبت بهره‌مندی از مدرسین دیابت آموزش دیده، طی سال‌های اخیر اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی برای پزشکان، پیراپزشکان و نیز مراقبین اولیه بهداشتی نمودند.[۱۱][۱۲]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. http://www.diabetes.org
  2. https://www.diabeteseducator.org
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1117605/
  4. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S073839910400165X
  5. http://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1843382
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7408603
  7. Anderson RM, Funnell MM, Barr PA, Dedrick RF, Davis WK: Learning to empower patients. Diabetes Care 14:584 -590, 1991
  8. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0738399109003279
  9. http://spectrum.diabetesjournals.org/content/20/4/221?cited-by=yes&legid=diaspect;20/4/221&patientinform-links=yes&legid=diaspect;20/4/221
  10. https://link.springer.com/article/10.1207%2FS15324796ABM2402_04?LI=true
  11. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۸.
  12. http://janan-charity.org/blog?id=برگزاری_سومین_همایش،منطقه_ای_خود_مراقبتی_دیابت