مرده‌نمایی (به انگلیسی: feigning death, apparent death) که در زبان عامیانه به عنوان موش‌مردگی[۱]، به‌مردن‌زدن یا وانمودسازی مرگ شناخته می‌شود، رفتاری است که در آن، جانوران ظاهر مرده به خود می‌گیرند. این یک حالت بی‌حرکت است که اغلب با حمله یک شکارگر ایجاد می‌شود و می‌تواند در طیف گسترده‌ای از جانوران از حشرات و سخت‌پوستان گرفته تا پستانداران، پرندگان، خزندگان، دوزیستان و ماهیان یافت شود.[۲][۳] مرده‌نمایی در انگلیسی با عبارت‌هایی چون رنگ‌پریدگی (تناتوز)، هیپنوتیزم جانوری، کاتاتونی بی‌حرکتی، یا بی‌حرکتی تونیک نیز نامیده می‌شود، که مورد آخر در مقالات علمی دربارهٔ این موضوع ترجیح داده می‌شود.[۲][۴][۵][۶] مرده‌نمایی جدا از رفتار یخ‌زدگی در برخی از جانوران است.[۲][۴]

یک صاریغ که نمایش مرده را بازی می‌کند
یک مار آبی نواری (N. helvetica) در حال مرده‌نمایی

بی‌حرکتی تونیک در برابر یخ‌زدگی

ویرایش

بی‌حرکتی تونیک (و در نتیجه "تظاهر به مرگ") با واکنش " انجماد " در جانوران متفاوت است.[۲] یک آهو در چراغ‌های نورافکن و یک صاریغ در حال «مرده‌نمایی»، نمونه‌های رایجی از جانوران هستند که به ترتیب یخ‌زدگی و مرده‌نمایی می‌کنند. یخ‌زدگی در ابتدای برهم‌کنش شکارچی و طعمه زمانی رخ می‌دهد که طعمه تهدید را تشخیص و شناسایی می‌کند، اما شکارچی هنوز طعمه را ندیده‌است.[۲] از آنجایی که یخ‌زدگی پیش از شناسایی رخ می‌دهد و برای استتار بهتر طعمه و جلوگیری از حمله شکارچی استفاده می‌شود، سازوکار دفاعی اولیه محسوب می‌شود.[۴]

نگارخانه

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. «تحقیق تازه؛ جانداران برای چه مدت خودشان را به «موش‌مردگی» می‌زنند؟». euronews. ۲۰۲۰-۰۷-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۰۷.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ Humphreys, Rosalind K.; Ruxton, Graeme D. (2018-01-15). "A review of thanatosis (death feigning) as an anti-predator behaviour". Behavioral Ecology and Sociobiology (به انگلیسی). 72 (2): 22. doi:10.1007/s00265-017-2436-8. ISSN 1432-0762. PMC 5769822. PMID 29386702. خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «:0» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. Miyatake, T.; Katayama, K.; Takeda, Y.; Nakashima, A.; Sugita, A.; Mizumoto, M. (2004-11-07). "Is death–feigning adaptive? Heritable variation in fitness difference of death–feigning behaviour". Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences (به انگلیسی). 271 (1554): 2293–2296. doi:10.1098/rspb.2004.2858. ISSN 0962-8452. PMC 1691851. PMID 15539355.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  5. Rogers, Stephen M.; Simpson, Stephen J. (2014). "Thanatosis". Current Biology (به انگلیسی). 24 (21): R1031–R1033. doi:10.1016/j.cub.2014.08.051. PMID 25517363.
  6. Rusinova, E. V.; Davydov, V. I. (2010-05-21). "Dynamics of Changes in Electrical Activity in the Rabbit Cerebral Cortex during Sequential Sessions of "Animal Hypnosis"". Neuroscience and Behavioral Physiology. 40 (5): 471–478. doi:10.1007/s11055-010-9283-7. ISSN 0097-0549. PMID 20490695.