مسئولیت حمایت

مسئولیت حمایت یا «آر تو پی» (به انگلیسی: R2P یا RtoP) که مختصر شدهٔ (Responsibility to Protect) است، اشاره به «اصل مسئولیت حمایت» است و بر اساس آن، حکومت نه یک امتیاز، بلکه یک «مسئولیت» است که رهبران نسبت به آحاد مردم باید دارا باشند.

آر تو پی R2P یک اصل است که اقدامات اجباری را قانونی می‌داند

هر حکومتی وظیفه دارد که از مردم خود علیه کشتار دست جمعی، جنایت جنگی، پاکسازی نژادی یا قومی و جنایت علیه بشریت حمایت کند. این مسئولیت مستلزم پیشگیری از این گونه جنایات از طریق ابزارهای مناسب و ضروری است.

بر این اساس یک حکومت نباید علیه مردم خودش به جنگ و کشتار دست بزند و این ستم را با «حق حاکمیت» و اصولی چون «عدم دخالت» و «برابری دولتها» توجیه کند. اگر حکومتی از زیر بار این مسولیت شانه خالی کند و علیه مردم خودش به داغ و درفش متوسل شود و جنگ و کشتار دست جمعی راه بیندازد، جامعه بین‌الملل حق دخالت در آن کشور را دارد.

این دخالت از آغاز قهرآمیز و مسلحانه نیست. جامعه بین‌الملل می‌تواند در بدو امر با آن حکومت برخورد حقوقی کرده و از بُعد سیاسی و اقتصادی در تنگنا قرار دهد تا از آزار مردم خودش دست بردارد اما این دخالت می‌تواند به برخورد نظامی هم کشیده شود، دخالتی که باید تغییر اوضاع را در چشم‌انداز خودش داشته باشد و به دور و تسلسل جنگ و کشتار پایان دهد. ضمناً این دخالت نظامی باید واقعاً اجتناب ناپذیر باشد؛ یعنی روش‌های دیپلماتیک جواب نداشته باشد. نکته دیگر اینکه این دخالت لزوماً سقوط حکومت ضد مردمی را از ابتدای امر در نظر نداشته باشد و سرنگونی حکومت خاطی (حتی اگر اعلام نشود) هدف از پیش تعیین شده آن نباشد.

اصل «مسؤلیت حمایت» (آر تو پی) پس از حوادث دردناکی که در رواندا در سال ۱۹۹۴ روی داد در دستور کار نمایندگان سازمان ملل قرار گرفت و کوفی عنان برای اجرایی شدن آن تلاش زیادی کرد. دوازده سال بعد در سال ۲۰۰۶ شورای امنیت سازمان ملل آن را در دو پاراگراف (پاراگرافهای ۱۳۸ و ۱۳۹) تصویب کرد.

اصل «مسؤلیت حمایت» (آر تو پی) در واقع می‌گوید: یک حکومت نباید بر ضد مردم خود باشد. اما این ضدیت آنگاه می‌تواند به دخالت نظامی منجر شود، که در قالب اقدام به کشتار دست جمعی، پا کسازی نژادی یا قومی، جنایت جنگی یا جنایت علیه بشریت صورت پذیرفته باشد. از نظر بیرونی چنین حکومتی خطری جدی برای خلقهای دیگر است که باید با آن مقابله کرد.

حکومتهای جبار با پیش کشیدن مباحث وقت گیر که «هر کشوری بنا به مصلحت‌های سیاسی و اقتصادی تعبیر خاصی از حقوق بشر دارد و باید به ویژگی‌های آئینی و تاریخی هر جامعه توجه نمود…» و، مناقشه بر سر تعریف «جنایت علیه بشریت» و معنی کشتار و… کوشیده‌اند اصل مزبور را زیر پا بگذارند و تاحدودی هم موفق شده‌اند.

در بالکان، زمان میلوسویچ که او علیه مردم خود به جنگ و کشتار دست جمعی دست زد و کشتار هولناک سربرنیتسا در یوتیوب شاهد آن است و نیز در وقایع لیبی، ناتو به وکالت شورای امنیت سازمان ملل، با حملات هوایی دخالت کرد.

روسیه در حمله به گرجستان و فرانسه برای دخالت در میانمار (بعد از گردباد ویرانگری که در میانمار روی داد) به «آر تو پی» متوسل شدندو عنوان شد R2P یک اصل است که اقدامات اجباری را قانونی می‌داند.

انتقادات ویرایش

مسئولیت حمایت و بعضی از پیاده‌سازی‌های مشخص آن از سوی برخی دولت‌ها و افراد مورد انتقاد قرار گرفته‌است.

مداخله نظامی ویرایش

مسئله مداخله نظامی بر اساس اصل سوم مسئولیت حمایت جدل‌انگیز مانده‌است.^[۱]^[۲] کشورهای متعددی استدلال کرده‌اند که مسئولیت حمایت نباید به جامعه بین‌المللی اجازه دهد به‌طور نظامی در کشورها مداخله کنند، زیرا در این صورت حاکمیت مورد نقض قرار خواهد گرفت. دیگران استدلال کرده‌اند که این مداخله جزء لازم مسئولیت حمایت است، و به عنوان آخرین چاره برای متوقف سازی جنایات دسته جمعی لازم است. استدلال مرتبطی پیرامون این مسئله این است که آیا معیارهای مشخصی باید برای تعیین این که شورای امنیت باید اجازه مداخله نظامی را بدهد یا نه باید تدوین شود.^[۳]

مشکلات ساختاری ویرایش

رولند پاریس دانشمند علوم سیاسی، از حامیان مسئولیت حمایت، استدلال می‌کند که مشکلات متعددی در خصوص کارامدی و مشروعیت ذاتیِ مسئولیت حمایت وجود دارد که آن را در برابر انتقادات آسیب‌پذیر می‌کند: «هر چه مسئولیت حمایت بیشتر به عنوان مبنایی برای کنش نظامی به کار گرفته شود، بی‌اعتبار شدنش محتمل تر است، اما به طرزی تناقض آمیز، همین مسئله در صورت استفاده نشدن از ابزارهای زورآمیز مسئولیت حمایت نیز صدق می‌کند.»^[۴]

جستارهای وابسته ویرایش

جنگ با داعش

منابع ویرایش

↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :6 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Seybolt, Taylor B. (2007). Humanitarian military intervention: the conditions for success and failure. New York, NY: Oxford University Press Inc. p. 2. ISBN 978-0-19-925243-5.
↑ "Responsibility to Protect: The 'Real' Debate on R2P – STWR – Share The World's Resources". stwr.org.
↑ Paris, Roland (2014-12-09). "Is it possible to meet the 'Responsibility to Protect'?". The Washington Post. ISSN 0190-8286. Retrieved 2016-04-23.

Responsibility to Protect: Political Rhetoric or Emerging Legal Norm, The American Journal of International Law, vol. 101, no. 1, 2007
The Security Council's Responsibility to Protect, International Organizations Law Review, vol. 8, 2011
The Collective International Responsibility to Protect: The Case of Darfur, Northwestern Journal of International Human Rights, vol. 4, issue 1, 2005
Russia, Georgia and the Responsibility to Protect, The Amsterdam Law Forum, vol. 1, no. 2, 2009
Prime-Time Saviors: The West Wing and the Cultivation of a Unilateral American
Responsibility to Protect, Southern California Interdisciplinary Law Journal, vol. 19, no. 1, 2009
Norms, Institutions and UN Reform: The Responsibility to Protect, Journal of International Law and International Relations, vol. 2, 2006
Ending Caste Discrimination in India: Human Rights and the Responsibility to Protect R2P
Individuals and Groups from Discrimination at the Domestic and International Levels, The George Washington International Law Review, vol. 41, 2010
Dealing with Africa's Human Rights Problems: The Role of the United Nations, the African Union and Africa's Sub-Regional Organizations in Dealing with Africa's Human Rights Problems: Connecting Humanitarian Intervention and the Responsibility to Protect, Journal of African Law, vol. 53, 2009
Reconstructing the Responsibility to Protect in the Wake of Cyclones and Separatism, Tulane Law Review, vol. 84, no. 2, 2009
The 2011 Libyan Uprising, Foreign Military Intervention, and International Law, Juridikum: Zeitschrift für Kritik–Recht–Gesellschaft, No. 2, 2011
The Responsibility to Protect and the Decline of Sovereignty: Free Speech Protection Under International Law, Vanderbilt Journal of Transnational Law, vol. 43, no. 2, 2010
Suspending Sovereignty: Reassessing the Interlocking of Occupation, Failed and Fragile State, Responsibility to Protect, and International Trusteeship Lessons from Lebanon, Israel Law Review, vol. 41, 2008
Replacing The Responsibility to Protect: The Equitable Theory of Humanitarian Intervention, The Amsterdam Law Forum, vol. 1, no. 2, 2009
Emerging Norms of the Responsibility to Protect, The Seinan Law Review, vol. 38, no.2, 2005
Paradigm shifts in international justice and the duty to protect; in search of an action principle, University Botswana Law Journal , vol. 11,2010
R 2 P After 9,11 & the World Summit, Wisconsin International Law Journal, vol. 24, issue 3, 2006
An Emerging Norm? Determining the Meaning & Legal Status of the Responsibility to Protect, Michigan Journal of International Law, vol. 32, 2011
Humanitarian Intervention, the Responsibility to Protect, and Confused Legitimacy, Human Rights & Human Welfare, vol. 11, 2011

پیوند به بیرون ویرایش

سواری، حسن و حسینی بلوچی، مهدی (۱۳۹۰)، «نظریه مسئولیت حمایت از حرف تا عمل»، پژوهش حقوق، بهار ۱۳۹۰، شماره ۳۲، از صفحه ۱۷۳ تا ۲۰۴

[:6-1] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :6 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[2] Seybolt, Taylor B. (2007). Humanitarian military intervention: the conditions for success and failure. New York, NY: Oxford University Press Inc. p. 2. ISBN 978-0-19-925243-5.

[3] "Responsibility to Protect: The 'Real' Debate on R2P – STWR – Share The World's Resources". stwr.org.

[:4-4] Paris, Roland (2014-12-09). "Is it possible to meet the 'Responsibility to Protect'?". The Washington Post. ISSN 0190-8286. Retrieved 2016-04-23.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]