تورم در ایران

تورم و نرخ آن در ایران در طول دهه‌های گذشته، از نظر رسانه‌های گوناگون، نگران‌کننده و بالا خوانده شده‌است. به گزارش بی‌بی‌سی فارسی، اساسی‌ترین عامل ساختاری تورم در اقتصاد ایران، کمبود بودجه دولت این کشور است. به شکل سنتی، جبران کمبود بودجهٔ دولت در اقتصاد ایران، با دست بردن دولت در جیب بانک مرکزی ایران، وام گرفتن از این بانک و چاپ اسکناس جبران می‌شود. این کار، پایهٔ پولی و نقدینگی را افزایش می‌دهد و در پایان، به تورم کمک می‌کند. افزایش ریسک فعالیت‌های سازنده و تولیدی اقتصادی، ضعف در مدیریت به ویژه در مدیریت ارز و کاهش ارزش پول از دیگر عوامل اثرگذار دانسته شده‌اند. همچنین تورم مزمن، به عنوان پدیده‌ای بلندمدت در اقتصاد ایران شناخته می‌شود و بالا گرفتن نرخ تورم در سال‌های گذشته، به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشکلات این کشور یاد شده‌است.

دگرگونی‌های نرخ تورم در ایران، میان سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۹۶ خورشیدی بر پایهٔ آمار رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. محور افقی سال و محور عمودی میزان تورم آن سال را به درصد بیان می‌کند.

به گزارش رادیو فردا در اردیبهشت ۱۴۰۰، ایران دارای یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان است و تنها چند کشور دیگر بیش از این کشور، این چنین با افزایش قیمت‌ها روبرو بوده‌اند.

پیشینه

جمهوری اسلامی ایران

به گزارش اقتصادنیوز، در بهمن ۱۳۹۹، تورم نقطه‌ به‌ نقطه بخش خوراکی‌ها، در ۱۱ استان ایران، بالای ۷۰ درصد ثبت شده بود.

در اردیبهشت ۱۴۰۰، احسان خاندوزی نمایندهٔ مجلس ایران اعلام کرد که: «به تازگی رکورد ۷۵ ساله تورم در ایران شکسته شد؛ اگر غیر از این است، بانک مرکزی گزارش فروردین ۱۴۰۰ را منتشر کند».

به گزارش رادیو فردا در اردیبهشت ۱۴۰۰، ایران دارای یکی از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان است و تنها چند کشور دیگر بیش از این کشور، این چنین با افزایش قیمت‌ها روبرو بوده‌اند. همچنین بر پایهٔ گزارش‌ها در این دوره، فشار اقتصادی در ایران تا اندازه‌ای رسیده‌است که کیفیت زندگی و خوراک ایرانیان، بسیار دچار تغییر شده‌است.

آمار پیش از انقلاب ۱۳۵۷

جدول نرخ تورم پیش از انقلاب ۱۳۵۷

سال	میزان تورم	سال	میزان تورم
۱۳۱۶	۲۱٫۲	۱۳۳۷	۱٫۰
۱۳۱۷	۸٫۸	۱۳۳۸	۱۳٫۰
۱۳۱۸	۸٫۰	۱۳۳۹	۷٫۹
۱۳۱۹	۱۳٫۸	۱۳۴۰	۱٫۶
۱۳۲۰	۴۹٫۵	۱۳۴۱	۰٫۹
۱۳۲۱	۹۶/۲	۱۳۴۲	۱٫۰
۱۳۲۲	۱۱۰/۵	۱۳۴۳	۴٫۵
۱۳۲۳	۲٫۷	۱۳۴۴	۰٫۳
۱۳۲۴	۱۴٫۴	۱۳۴۵	۰٫۸
۱۳۲۵	۱۱٫۵	۱۳۴۶	۰٫۸
۱۳۲۶	۶٫۶	۱۳۴۷	۳٫۶
۱۳۲۷	۱۱٫۱	۱۳۴۸	۱٫۷
۱۳۲۸	۲٫۳	۱۳۴۹	۴٫۲
۱۳۲۹	۱۷٫۲	۱۳۵۰	۶٫۴
۱۳۳۰	۸٫۳	۱۳۵۱	۹٫۸
۱۳۳۱	۷٫۲	۱۳۵۲	۱۰
۱۳۳۲	۹٫۲	۱۳۵۳	۱۲٫۹
۱۳۳۳	۱۵٫۹	۱۳۵۴	۱۱٫۳
۱۳۳۴	۱٫۷	۱۳۵۵	۲۷٫۳
۱۳۳۵	۸٫۸	۱۳۵۶	۱۱٫۸
۱۳۳۶	۴٫۴

پیش‌بینی نرخ تورم

هیئت مشاوره مادهٔ ۴ صندوق بین‌المللی پول، به سرپرستی خانم کاتریونا پرفیلد، در بیانیه‌ای پیش‌بینی کرد که در صورت تصویب افزایش قیمت حامل‌های انرژی، میزان تورم در سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۸–۲۰۱۹) به‌طور موقت در مقایسه با سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷–۲۰۱۸)، افزایش پیدا کرده و مجدداً در میان‌مدت و با اتکا بر سیاست‌های احتیاطی، تک‌رقمی شود.

نرخ تورم پس از سال ۱۳۹۵

طبق گزارش صندول بین‌المللی پول، نرخ تورم در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) در ایران ۱۰ درصد اعلام شده‌است. طبق گزارش منشتر شده از مرکز آمار ایران، نرخ تورم در بازه آذر تا دی ۲۰۱۸، این نرخ نزدیک به ۳۵ درصد گزارش شده‌است.

آمار تورم سال ۱۳۹۷ به تفکیک ماه‌ها

ماه	میزان تورم
۱	۸٫۳
۲	۷٫۹
۳	۹٫۷
۴	۱۳٫۷
۵	۱۸٫۰
۶	۲۴٫۲
۷	۳۱٫۴
۸	۳۶٫۹
۹	۳۹٫۹

نرخ تورم ۱۳۹۸

• تورم در گزارشی از طرف مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۸، به ۵۱٫۴ درصد رسیده‌است، یعنی نرخ تورم کالاهای مصرفی مانند کالاهای خوراکی و آشامیدنی و دخانیات نسبت به سال ۱۳۹۷ به ۸۵٫۳ درصد ولی کالاهای غیرمصرفی و غیرخوراکی ۳۷٫۸ درصد بوده‌است. ضمن اینکه تورم در روستاها نسبت به شهر بیشتر می‌باشد یعنی نرخ تورم در روستا ۵۹٫۴ درصد و نرخ تورم در شهر ۵۰ درصد است.
• بر اساس گزارش جدید صندوق بین‌المللی پول در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۳۰ آوریل ۲۰۱۹) نرخ رشد اقتصادی در ایران به منفی ۶ درصد و تورم به ۳۷ درصد خواهد رسید. بالاترین میزان نرخ تورم در جهان بعد از ونزوئلا و زیمبابوه در ایران خواهد بود و با سودان برابری خواهد کرد.
• بنابر گزارش مرکز آمار ایران در پایان اردیبهشت ۱۳۹۸، تورم در این ماه نسبت به سال گذشته در همین ماه ۵۲٫۱ درصد شده‌است، به‌طوری که افزایش قیمت مواد خوراکی در اردیبهشت نسبت به اردیبهشت سال گذشته ۸۲٫۶ درصد و مواد غیر خوراکی ۳۹٫۹ درصدد بوده‌است.
• در خرداد ۱۳۹۸ بنابر گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه ۳٫۴ درصد افزایش داشته‌است، یعنی در ۱۲ ماهه منتهی به خرداد ۱۳۹۸ نرخ تورم به ۳۷٫۶ درصد رسیده‌است. افزایش قیمت مواد خوراکی، آشامیدنی و دخانیات ۵۶٫۴ درصد و اجناس غیر خوراکی و خدماتی ۳۰٫۱ درصد رسیده‌است.
• در تیر ۱۳۹۸ بنابر گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم ۱۲ ماهه به ۴۰٫۴ درصد رسید و تورم نقطه به نقطه به ۴۸ درصد رسیده‌است که افزایش قیمت‌ها را نسبت به سال پیش در همین ماه نشان می‌دهد. این بالاترین رقم تورم سالانه در ۲۴ ساله اخیر است. افزایش قیمت میوه‌ها و سبزیجات و گوشت قرمز و سفید بالاتر از هر کالای دیگری می‌باشد، به‌طوری که گوشت با ۹۵ درصد افزایش قیمت، بیشتر از مواد خوراکی دیگر گران شده‌است.
• در مهر ۱۳۹۸ مرکز آمار ایران گزارش داد که نرخ تورم در ایران در مهر ماه نسبت به سال گذشته در همین ماه به ۴۲ درصد رسید. به‌طوری که نرخ تورم در شهرها برای خانوارها به ۴۱٬۳ درصد و در روستاها برای خانوارها به ۴۶٬۳ درصد بوده‌است. به‌طور مثال تورم کالاهای غیرخوراکی کمی بیش از ۳۴ درصد و کالاهای خوراکی نزدیک ۶۱ درصد، مبلمان و لوازم خانگی ۷۰ درصد، پوشاک و کفش بالای ۵۱ درصد و دخانیات ۸۰ درصد بوده‌است.
• روز پنج‌شنبه ۵ دی ۱۳۹۸ از طرف دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام شد: بعد از چند ماه سکون در تورم مسکن، قیمت خانه در تهران طی آذرماه با افزایش حدود هفت درصدی نسبت به ماه قبل آن مواجه بوده‌است و هر متر مربع مسکن در تهران به میانگین قیمتی ۱۳ میلیون و ۴۷۴ هزار تومان رسیده‌است.
• در دی ۱۳۹۸ مرکز آمار ایران گزارش داد که نرخ تورم در ایران در دی ماه نسبت به سال گذشته در همین ماه به ۳۸/۶ درصد رسید.

جستارهای وابسته

• تورم
• فهرست کشورها بر پایه نرخ بهره بانک مرکزی

پیوند به بیرون

• جدول مقایسه‌ای؛ جدول قیمت‌ها در سال ۱۳۸۴ و مقایسهٔ آن با قیمت سال ۱۳۹۲ (قیمت‌ها در دورهٔ احمدی‌نژاد چگونه بالا رفت)

منابع

• جام جم (گزارش بانک مرکزی)