نازل همگرا-واگرا

نازل همگرا-واگرا یا نازل دِلاوال (به انگلیسی: de Laval nozzle) لوله ای است که به شکل یک ساعت شنی درآمده است. از این نازل برای تبدیل جریان با سرعت زیرصوت به جریان با سرعت مافوق صوت استفاده می‌شود. اینکار با تبدیل فشار به انرژی جنبشی انجام می‌شود.[نیازمند منبع] به همین دلیل از این نازل به صورت گسترده‌ای در توربین‌های بخار و نازل موتورهای موشک استفاده می‌شود.[۱]

نمودار یک نازل همگرا-واگرا (دلاوال) که تغییرات سرعت را به همراه فشار و دما نشان می‌دهد.
برش مقطع طولی موتور موشک RD-107

تاریخچه ویرایش

این نازل توسط مخترع و مهندس آلمانی Ernst Körting در سال ۱۸۷۸ و مخترع سوئدی گوستاو دِلاوال در سال ۱۸۸۸ برای استفاده در توربین بخار اختراع شد.[۲][۳][۴][۵]

از این نازل در موشک اولین بار توسط رابرت گدارد استفاده شد. در اکثر موتورهای راکت جدید از این نازل استفاده می‌شود.

منابع ویرایش

  1. "de Laval nozzle". Wikipedia (به انگلیسی). 2019-11-08.
  2. See:
    • Belgian patent no. 83,196 (issued: 1888 September 29)
    • English patent no. 7143 (issued: 1889 April 29)
    • de Laval, Carl Gustaf Patrik, "Steam turbine," بایگانی‌شده در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine U.S. Patent no. 522,066 (filed: 1889 May 1 ; issued: 1894 June 26)
  3. Theodore Stevens and Henry M. Hobart (1906). Steam Turbine Engineering. MacMillan Company. pp. 24–27. Available on-line here in Google Books.
  4. Robert M. Neilson (1903). The Steam Turbine. Longmans, Green, and Company. pp. 102–103. Available on-line here in Google Books.
  5. Garrett Scaife (2000). From Galaxies to Turbines: Science, Technology, and the Parsons Family. Taylor & Francis Group. p. 197. Available on-line here in Google Books.