نزار بن المستنصر

نزار بن المستنصر (نام کامل: أبومنصور نزار بن معاذ المصطفی لدین الله) شاهزاده فاطمی و بزرگترین پسر امام هشتم اسماعیلیان و امام اطهار فاطمی، المستنصر بود. هنگامی که پدرش در دسامبر ۱۰۹۴ میلادی درگذشت، وزیر قدرتمند افضل شاهنشاه، برادر کوچک‌تر نزار، المستعلی بالله را در قاهره به خلافت رساند، و ادعاهای نزار و دیگر پسران بزرگتر المستنصر را محکوم کرد. نزار از قاهره فرار، و سپس قیام کرد، او اسکندریه را تصرف نمود و در آن‌جا به عنوان خلیفه با نام سلطنتی المصطفی الدین الله (به عربی: المصطفی لدین الله، به رومی: al-Muṣṭafā li-Din Allah) خلافت کرد. در اواخر سال ۱۰۹۵ میلادی شکست خورد و در قاهره اسیر شد و در آن‌جا در یک زندان انفرادی تا هنگام مرگ در قفل و زنجیر شد.

ابومنصور نزار المصطفی لدین الله
دینار طلایی که نام نزار را در خود دارد، ضرب سال ۱۰۹۵ (اسکندریه)
زادهٔ	۲۶ سپتامبر ۱۰۴۵ قاهره، مصر
درگذشت	نوامبر/دسامبر ۱۰۹۵ قاهره، مصر
علت مرگ	قرار دادن در بین دیوار
عنوان	اولین امام نزاریه
دوره	۱۰۹۴–۱۰۹۵
پس از	المستنصر
پیش از	علی الهادی بن نزار (در غیبت)
والدین	المستنصر (پدر)
خانواده	دودمان فاطمی

در طول قرن دوازدهم، برخی از نوادگان واقعی یا ادعایی نزار تلاش کردند، بدون موفقیت، تاج و تخت را از دست خلفای فاطمی بگیرند. بسیاری از اسماعیلیان، به ویژه در ایران سلجوقی، امامت مستعلی را رد کردند و نزار را امام برحق دانستند. در نتیجه از حاکمیت دینی خلافت فاطمی جدا شدند و شاخه نزاری اسماعیلیه را با سلسله امامان خود که مدعی‌ تبار نزار بودند، تأسیس کردند. این خط تا امروز در شخص آقاخان ادامه دارد.

کتابشناسی/ یادکردها

• ویلیام بوردهی (۱۳۶۴=)، تحقیقی در آیین اسماعیلیه، ترجمهٔ زهرا سعیدی، مشهد: تابناک
• محمد بن زین العابدین (۱۳۶۲=)، تاریخ جماعت اسمعیلیه:هدایت المومنین الطالبین، ترجمهٔ هما خاقان زاده، به کوشش الکساندر سیمونوف.، تهران: اساطیر