واکنش انتقال شیمیایی

واکنش انتقال شیمیایی (به انگلیسی: Chemical transport reaction) در علم شیمی، فرایند تصفیه و تبلور جامدات غیر فرار است.[۱] این فرایند همچنین عامل تشکیل برخی ترکیبات معدنی از پساب آتشفشان‌ها است. این تکنیک که توسط هارالد شفر رواج یافت[۲] مستلزم تبدیل برگشت‌ناپذیر عناصر و ترکیبات شیمیایی به مشتقات فرار است.[۳] مشتق فرار در سراسر یک رآکتور شیمیایی آب‌بندی شده جابه‌جا می‌شود و معمولاً یک لوله شیشه‌ای مهر و موم شده و تخلیه شده در کوره لوله‌ای گرم می‌شود. از آن‌جا که لوله تحت یک گرادیان حرارتی قرار دارد، مشتق فرار به جامد اصلی تبدیل مجدد شده و عامل انتقال، در انتهای روبرویی که منشأ آن بوده آزاد می‌شود؛ بنابراین عامل انتقال در این فرایند، نقش کاتالیزوری دارد. این تکنیک مستلزم این است که دو سر لوله (که حاوی نمونه‌ای است که قرار است متبلور شود) در دماهای مختلف قرار بگیرند. این روش، مشابه فرایند Van Arkel de Boer است که برای تصفیه تیتانیوم و وانادیوم انجام شده و از یُد به عنوان عامل انتقال استفاده می‌شود.[۴]

بلورهای طلا که با واکنش انتقال شیمیایی با استفاده از کلر به عنوان عامل انتقال شیمیایی شکل گرفته‌اند.
نمودار شماتیک فرایند
بلورهای تیتانیوم با استفاده از فرایند Van Arkel - de Boer با ید به‌عنوان عامل انتقال، شکل می‌گیرند.

منابع ویرایش

  1. Michael Binnewies, Robert Glaum, Marcus Schmidt, Peer Schmidt "Chemical Vapor Transport Reactions – A Historical Review" Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie 2013, Volume 639, pages 219–229. doi:10.1002/zaac.201300048
  2. Günther Rienäcker, Josef Goubeau (1973). "Professor Harald Schäfer". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 395 (2–3): 129–133. doi:10.1002/zaac.19733950202.
  3. Schäfer, H. "Chemical Transport Reactions" Academic Press, New York, 1963.
  4. van Arkel, A. E.; de Boer, J. H. (1925). "Darstellung von reinem Titanium-, Zirkonium-, Hafnium- und Thoriummetall". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie (به آلمانی). 148 (1): 345–350. doi:10.1002/zaac.19251480133.