آذر برزین‌مهر: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
درود. درباره «کشمر» و «فردوسی» در بخش‌های «جغرافیای برزین‌مهر» و «برزین‌مهر و ادب فارسی» پرداخته شده؛ و نیازی به آوردن مطلبی که از دیدگاه تاریخی و باستان‌شناسی، تایید نگردیده است، در مقدمه یا دیباچه مقاله نیست. |
|||
خط ۱۰:
| بانی اثر = [[گشتاسب]]
}}
'''بُرزین‌مِهر''' یا '''آذَرِ بُرزین‌مِهر'''؛ نام یکی از [[آتش‌های مقدس زرتشتی|آتش‌های مقدس]] [[مزدیسنا|کیش زرتشتی]] است که از گونه [[آتش بهرام]]<ref>{{پک |قلی‌زاده | ۱۳۹۲| ک= فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی | ص= ٣٢، ٣٩}}</ref> و یکی از سه [[آتشکده]] بزرگ [[تاریخ ایران باستان|ایران پیش از اسلام]] بوده<ref>{{پک | بویس | ۱۳۸۹| ک= زردشتیان، باورها و آداب دینی آن‌ها | ص= ۱۱۷}}</ref> و بر روی [[ریوند (کوه)|کوه ریوند]] [[خراسان]]<ref>{{پک | پورداود | ۱۳۸۷| ک= یسنا؛ بخشی از کتاب اوستا | ج= ۲| ص= ١٨۵}}</ref> و در نزدیکی دریاچه [[سوور|سووَر]]<ref>{{پک | زادسپرم | ۱۳۶۶ | ک= گزیده‌های زادسپرم | ص=١١}}</ref><ref>{{پک | قلی‌زاده | ۱۳۹۲| ک= فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی | ص= ٣٩}}</ref><ref>{{پک | یوستی | ۱۳۸۸| ک= بندهش هندی | ص= ۲۲۹}}</ref> یا به گفته [[فردوسی]] در نزدیکی دروازهٔ شهر کشمر ([[کاشمر]] کنونی) و در کنار [[سرو کشمر]] قرار داشته‌است<ref>{{پک|فردوسی||ک=شاهنامهٔ فردوسی|ف=پادشاهی گشتاسپ|ص=۵۱۷}}</ref> که باستان‌شناسان جای کنونی آن را طبق [[شاهنامه]] در نزدیکی [[قلعه آتشگاه]] مطابقت داده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/96022415435/آتشکده-آذر-برزین-مهر-یکی-از-حلقه-های-مفقوده-تاریخی-در-ایران|عنوان=آتشکده آذر برزین مهر؛ یکی از حلقه‌های مفقوده تاریخی در ایران|نشانی بایگانی=|تاریخ بایگانی=|ناشر=[[ایسنا]]|تاریخ بازدید=۱۲ سپتامبر ۲۰۲۳|پیوند مرده=خیر}}</ref> بُرزین‌مِهر: آتشِ خاصِ واستریوشان (= کشاورزانِ) ایران‌زمین، در دوره [[ساسانیان]] و دوران‌های پیش از آنان، در کنار دو آتشکده اساطیری-تاریخی دیگر: [[آذرگشنسب|آذر گُشنَسپ]] (= آتشِ شاهان و رزمیان) و [[آذرفرنبغ|آذر فرن‌بغ]] (= آتشِ روحانیان) از جایگاه و احترام ویژه‌ای برخوردار بوده‌است.<ref>{{پک | بویس | ۱۳۸۹ | ک= زردشتیان، باورها و آداب دینی آن‌ها | ص= ١١٧، ١۵۴-١۵۶}}</ref>
[[پرونده:Zoroastrian Fire Temple, Yazd (2).jpg|262px|بندانگشتی|چپ|آتش بهرام در یک [[آتشکده یزد|آتشکده]]؛ ''بُرزین‌مِهر'' از گونه [[آتش‌های مقدس زرتشتی#آتش‌های آیینی|آتش بهرام]] (ورهرام) بوده که از والاترین و مقدس‌ترین آتش‌ها در کیش زرتشتی است. با فراگرد آوردن شانزده آتش از شانزده منبع مختلف، و تطهیر آن در ۱۱۲۸ بار، در طی آیینی، ''آتش بهرام'' فراهم می‌آید. چنان‌که در متون آمده‌است: ''آتش برزیسِوَه'' (مینوی آتشان که جایگاه آن در نزد هرمزد خدای در گَردومان است) از آسمان بدان آتش فرود خواهد آمد و براستی؛ ''روان''ِ آتش بهرام است.<ref>{{پک|قلی‌زاده|۱۳۹۲|ک=فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی|ص=٣٢-٣۳}}</ref>]]
[[پرونده:Ardaschiri coin 3.jpg|262px|بندانگشتی|چپ|نگاره [[آتشدان]] بر [[سکه‌های ساسانی#سکه‌ها به تفکیک شاهان|سکه]] [[اردشیر بابکان|اردشیر یکم ساسانی]]؛ نگاره‌های [[آتش]] و [[آتشدان]] در آثار دوره [[مادها]]، [[هخامنشیان]] و پس از آن دیده می‌شود. نگاره آتشدان، در دوره ساسانی، تبدیل به نشانه‌ای ملی گردید که بر پشت سکه‌های پادشاهان این دوره نقش بست.<ref>{{پک|پورداود|۱۳۷۷|ک=یشت‌ها|ج=۱|ص=۵۰۷}}</ref> شاهان ساسانی و بسیاری از پادشاهان ایرانی و تورانی پیش از آنان<ref>{{پک | قلی‌زاده | ۱۳۹۲| ک= فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی | ص= ٣۷}}</ref> هنگامی‌که بر تخت شاهی می‌نشستند و [[تاجگذاری|تاجگذاری]] می‌کردند، [[آتشکده]]ای می‌ساختند و این رویداد، [[مبدأ تاریخ|مبدأ]] [[گاه‌شماری در ایران باستان|تاریخ]] قرار می‌گرفت. در سکه‌های ساسانی، نگاره آتش و آتشدان، نماد [[مزدیسنا]] است که [[هیربد|خادمان آتش]] ([[شاه]] و [[ملکه همسر|ملکه]]، [[ایزدان]] یا [[موبدان]]) در دو سوی آن دیده می‌شود.<ref>{{پک | مبینی|بهار ۱۳۸۸| ف= پژوهشی در نشانه‌های سیاسی و مذهبی سکه‌های ساسانی | ک= فصلنامه علمی و پژوهشی تاریخ| ص= ۱۴۳، ۱۵۵، ۱۴۳، ۱۵۹}}</ref>]]
| |||