ایران قاجاری: تفاوت میان نسخه‌ها

|p2 = پادشاهی کارتلی-کاختی

|flag_p2 = Flag_of_Kingdom_of_Kartli-Kakheti.svg

|flag_p3 = Afsharid Imperial Standard (3 Stripes).svg

|p4 = امپراتوری درانی

|s1 = ایران پهلوی

|flag_s1 = State flag of Iran (1964–1980).svg

|flag_s2 = Flag of Russia.svg

|s3 = امارت افغانستان

|deputy1 = [[نصرالله مشیرالدوله]] <small>(نخستین)</small>

|deputy2 = [[رضاشاه|رضاخان سردارسپه]] <small>(واپسین)</small>

|year_deputy2 = ۱۹۲۳–۱۹۲۵

|stat_year1 = ۱۸۷۳ م.<ref name="Hughes1873">{{Cite book|last=Hughes|first=William|url=https://books.google.com/books?id=3bovAQAAMAAJ&pg=PA175|title=A Class-book of Modern Geography: With Examination Questions|date=1873|publisher=G. Philip & Son|pages=175|language=en|quote=In size it is about 500,000 square miles|author-link=|access-date=2020-08-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20200826013805/https://books.google.com/books?id=3bovAQAAMAAJ&pg=PA175#v=onepage&q&f=false|archive-date=2020-08-26|url-status=live}}</ref>

|stat_area1 = ۱٬۳۰۰٬۰۰۰

|today={{پرچم|ایران}}{{سخ}}{{پرچم|ترکمنستان}}{{سخ}}{{پرچم|افغانستان}}{{سخ}}{{پرچم|پاکستان}}{{سخ}}{{پرچم|جمهوری آذربایجان}}{{سخ}}{{پرچم|ارمنستان}}{{سخ}}{{پرچم|گرجستان}}{{سخ}}{{پرچم|روسیه}}|event6=[[نبرد رباط‌کریم]]|date_event6=۱۹۱۵}}

 

 

قاجارها دودمانی [[مردم ترک|ترک‌تبار]]<ref name="ghani1">Cyrus Ghani. ''Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power'', I. B. Tauris, 2000, {{ISBN|1-86064-629-8}}, p. 1</ref><ref name="William Bayne Fisher 1993, p. 344">William Bayne Fisher. ''Cambridge History of Iran'', Cambridge University Press, 1993, p. 344, {{ISBN|0-521-20094-6}}</ref><ref name="online edition">Dr [[Parviz Kambin]], ''A History of the Iranian Plateau: Rise and Fall of an Empire'', Universe, 2011, p.36, [https://books.google.com/books?id=tZkSLozhXxAC online edition].</ref> از [[ایل قاجار]] بودند<ref name="autogenerated1">Abbas Amanat, ''The Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831–1896'', I. B. Tauris, pp 2–3; "In the 126 years between the fall of the Safavid state in 1722 and the accession of Nasir al-Din Shah, the Qajars evolved from a shepherd-warrior tribe with strongholds in northern Iran into a Persian dynasty."</ref><ref>Choueiri, Youssef M. , ''A companion to the history of the Middle East'', (Blackwell Ltd. , 2005), 231,516.</ref> که طوایف [[قزلباش]] را شکل می‌دادند<ref dir="ltr">{{پک|Bosworth|1996|ک=The new Islamic dynasties}}</ref> و در به پادشاهی رساندن [[شاه اسماعیل یکم]] در سال ۱۵۰۱ میلادی اثرگذار بودند. تاریخ نویسانی که تاریخ قاجارها را نوشته‌اند ایشان را مغول دانسته‌اند، اما چون هیچگونه سند کتبی بکار نبرده‌اند این خود می‌رساند که تنها به گفته و مدل سر کردگان این طایفه بسنده کرده‌اند. دلیل بسیار قوی براینکه قاجارها از نژاد مغول و حتی از ترکان شرقی نبوده‌اند اینست که در همه اسناد نسب خود را به طایفه «سالور» رسانده‌اند و سالور قطعاً از همان ترکان ماورای قفقاز بوده و در میان طوایف ماورای قفقاز همه جا نام آنها را با خزرها و قبچاتها و بلغارها و بجناکها و دیگران با هم برده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قاجارها از چه نژادی بودند / فاطمه قاضیها|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/news/216750|وبگاه=www.cgie.org.ir|بازبینی=2020-05-31}}</ref> با [[سقوط اصفهان]] در سال ۱۷۲۲ میلادی، نقش قاجارها در مناسبات سیاسی ایران افزایش پیدا کرد<ref dir="ltr">{{پک|Bosworth|1996|ک=The new Islamic dynasties}}</ref> و [[محمدحسن‌خان قاجار]] در آشوب‌های پس از قتل [[نادرشاه]] بر بخش‌های بزرگی از کشور چیره شد و سپس توسط [[کریم‌خان زند]] سرکوب شدند. پس از محمدحسن‌خان قاجار، فرزندش [[آقامحمدخان قاجار|آقامحمدخان]] در سال ۱۷۹۴ میلادی کنترل کامل ایران را به دست گرفت، [[زندیان|دولت زندی]] را سرنگون و بخش‌های وسیعی از [[قفقاز]] را مجدداً تابع ایران کرد. آقامحمدخان در سال ۱۷۹۶ میلادی، شهر [[مشهد]] را به آسانی تصرف کرد<ref>{{cite book |title=Muslim World|last1=H. Scheel|last2=Jaschke|first2=Gerhard|last3=H. Braun|last4= Spuler|first4=Bertold|last5=T. Koszinowski|last6=Bagley|first6=Frank|year=1981|publisher=Brill Archive|isbn=978-90-04-06196-5 |pages=65, 370|access-date=28 September 2012|url=https://books.google.com/books?id=VNgUAAAAIAAJ}}</ref> و به [[دودمان افشاری]] نیز که در این شهر حاکم بود، پایان داد. پس از این رویدادها و نیز پیروزی در [[نبرد کرتسانیسی]] با [[پادشاهی کارتلی-کاختی|گرجی‌ها]]، رسماً به‌عنوان شاه ایران تاج‌گذاری کرد.<ref name="books.google.nl">[[Michael Axworthy]]. [https://books.google.com/books?id=k9HyyYrPIGgC&dq=agha+mohammad+khan+conquer+georgia&pg=PT192 ''Iran: Empire of the Mind: A History from Zoroaster to the Present Day''], Penguin UK, 6 November 2008. {{ISBN|0141903414}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=تاجگذاری آقامحمدخان قاجار|نشانی=https://www.isna.ir/amp/99122821458/|وبگاه=[[ایسنا]]|بازبینی=2024-02-04|تاریخ=2021-03-18}}</ref>