ویکی‌پدیا:تروریسم
 | این صفحه حاوی یک انشا است. این انشا شامل توضیحات و توصیه‌های یک یا چند مشارکت‌کنندهٔ ویکی‌پدیا است. انشاها جزو مقاله‌های دانشنامه یا سیاست‌ها یا رهنمودهای ویکی‌پدیا نیستند؛ چرا که به‌طور کامل توسط جامعه مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. بعضی از انشاها هنجارهای متداول را بیان می‌کنند؛ در حالی که سایر انشاها فقط دربردارندهٔ دیدگاه‌های اقلیت هستند. |
یکی از واژه‌های پر مناقشه، چه در دنیای واقعی و چه در دنیای مجازی، «تروریست» است که اختلافات بر سر آن به ویکی‌پدیا هم کشانده می‌شود. این اختلاف از آنجا ناشی می‌شود که یک سری از حکومت‌ها و بخشی از مردم از این کلمه به عنوان «برچسبی» علیه مخالفان مسلح خود استفاده می‌کنند و کار را به جایی رسانده‌اند که عده‌ای از افراد خیال می‌کنند هرگونه گروه مسلح و شبه‌نظامی را بایستی تروریست دانست؛ حال آن که تروریست مفهوم و معیارهایی دارد که در این نگرش‌ها اصلاً در نظر گرفته نشده‌است.
مفهوم و معنا ویرایش
حکومت‌ها و حتی سازمان‌های بین‌المللی بر اساس سلایق و بعضاً منافع خود، دارای تعاریف متفاوتی از عبارت تروریست هستند و هنوز سازمان ملل متحد موفق نشده تعریفی جامع و مورد قبول همگان ارائه و تصویب کند. خود واژه «ترور» در زبان فرانسوی به معنای «ترساندن» و «هراس‌افکنی» است و از زمان انقلاب کبیر فرانسه به صورت اصطلاحی به کشتن افراد مهم اطلاق می‌شده و هنوز هم همین معنا را می‌دهد، اما «یسم» در این کلمه تفاوتی بزرگ ایجاد می‌کند. به نظر معادل زبان عربی این دو کلمه مفهوم را بهتر می‌رسانند. ترور در عربی «إهراق» نامیده می‌شود و مفهومش روشن شده ولی «تروریسم» در عربی «إرعاب» است و «تروریست‌ها» را «إرعابيون» می‌نامند. ارعاب همان گونه که در فارسی هم کاربرد دارد، به ریشه فرانسوی عبارت ترور هم نزدیک‌تر است و معادل دیگر «هراس‌افکنی» است. به شخصه تروریست را این گونه تعریف می‌کنم:
- «شخصی یا گروهی که می‌خواهند به وسیله ترساندن دیگران و با ایجاد تلفات و خسارات در میان مردم غیرنظامی و عادی، به هدف خود برسند.»
اگر «ترساندن» را معیار تروریست بودن یا نبودن در نظر بگیریم، خیلی از گروه‌ها را به راحتی می‌توان قضاوت کرد. چنانکه گروهی که به مردم غیرنظامی حمله می‌کند و از روش حمله انتحاری علیه آنان استفاده می‌کند، احتمالاً قصد دیگری جز ترساندنشان ندارد. ولی هنوز هم برخی موارد را نمی‌شود قضاوت کرد، چون هدف و قصد درونی آن‌ها را نمی‌دانیم: مثلاً از کجا باید بفهمیم هدف موساد و حزب‌الله لبنان از سیبل قرار دادن مناطق غیرنظامی فقط ضربه زدن به گروه مخالف و تلافی کردن است یا می‌خواهند مردم آن مناطق [یا حاکمینشان] را بترسانند؟ لذا «تروریست» بودن یا نبودن [با معیار ترساندن] یک امر درونی است که گاهی به این راحتی نمی‌توان متوجه آن شد. اما اقلاً این مفوم گروه‌هایی که تنها به نظامیان حمله می‌کنند را از برچسب تروریست مبرا می‌کند و تفاوت میان «گروه‌های آزادی‌بخش»، «چریک‌های انقلابی» و غیره را با گروه‌های «جهادی»، «ملی‌گرایان» و غیره به خوبی نشان می‌دهد.
در ویکی‌پدیا ویرایش
این سؤال وجود دارد که چه زمانی می‌توانیم در ویکی‌پدیای بی‌طرف یک گروه را تروریست بنامیم؟ قطعاً تروریست نامیدن هر گروه و فردی درست نیست و بایستی با احتیاط از این واژه استفاده کرد. چند نکته در اینجا جائز اهمیت است که رعایت آن‌ها پیشنهاد می‌شود:
- بر اساس دانسته‌های شخصیمان نمی‌توانیم احدی را تروریست بنامیم. (این مسئله نقض صریح وپ:تحقیق دست اول و ناقض بسیاری از سیاست‌ها و رهنمودهای دیگر است)
- گروهی که بر غیر تروریستی بودن خود تأکید دارد را نمی‌توان بدون مشخص کردن فردی که او را تروریست نامیده، این گونه قلمداد کرد. بهتر است از رهنمود ارجاع در متن برای این کار استفاده شود. (طبق وپ:دیدگاه بی‌طرف نمی‌توان ادعای گروه مذکور در تروریست نبودنش را منکر شد)
- به‌طور مثال می‌توان گفت: «گروه فلان توسط کشورهای فلون، بهمان و سازمان‌های ایکس و ایگری به عنوان گروه تروریستی شناسایی شده‌است.»
- تروریستی نامیدن یک اقدام مسلحانه یا یک فرد/گروه نمی‌تواند با ارجاع‌های ضعیف و احتمالاً مغرض انجام شود و نیازمند منابع معتبر و احیاناً متعدد است. (منابع معتبر را ببینید)
- حتی اگر با منابع متعدد و قوی تروریست بودن گروهی را اثبات کرده‌اید، نمی‌بایست در ادامه آن مقاله برای اشاره به آن‌ها از عبارت تروریست استفاده کنید.
- مثال غلط: فلان گروه توسط کشورهای الف، ب، ج، د، ایکس و ایگری تروریستی شناخته شده‌است.[۱][۲][۳][۴][۵][۶] این گروه تروریستی حادثهٔ تروریستی در شهر فلان را به عهده گرفته‌است.[۷]
- غیرمستقیم تروریست شمردن یک گروه هم فرقی با مستقیماً تروریست نامیدن یک گروه ندارد.
- مثال غلط: گروه فلان حادثه تروریستی ایکس را برعهده گرفت.
- استفاده از برچسب‌هایی مانند «تکفیری»، «وهابی»، «جنایتکار» و غیره حتی از تروریست نامیدن گروه/فرد هم بدتر است.
- پیشنهاد می‌شود از به کار بردن عبارت تروریست/تروریستی در فضای نام‌های غیر از مقاله، به خصوص صفحات پر بازدیدی همچون صفحه اصلی و وپ:رویدادهای کنونی، پرهیز کنید. زیرا در اینگونه صفحات نمی‌توانید منابع را مشخص کنید یا دیدگاه مخالفتان را پوشش دهید. همچنین ساخت الگوهایی که گروه‌ها، افراد یا حوادث را تروریستی بنامند، عملی مناقشه‌برانگیز خواهد بود که توصیه می‌شود از آن پرهیز گردد.