موارد متنوعی پیش میآید که هنگام ترجمه نمیدانیم از کدام حروف فارسی برای نوشتن نامها یا اصطلاحات خارجی استفاده کنیم. این مشکل زمانی حادتر میشود که یک نام یا اصطلاح در هر زبان به شکلی خاص تلفظ شود و ما مجبور به تلفظ و نگارش دقیق آن واژه به خط فارسی باشیم.
در این صفحه تلاش میشود که شیوهٔ نگارش این گونه واژهها را در زبانهای گوناگون نوشته و در صورت امکان راهکارهایی برای ویرایشگران در اختیار بگذاریم. اگر شما هم نسبت به نگارش یک نام خارجی شک دارید آن را در این صفحه مطرح کنید تا دیگران برای آن معادلی بیابند. همچنین میتوانید در ویکیپدیا:درخواست برابر فارسی از نظرات دیگران مطلع شوید و برخی موارد را در پارسینویسی ببینید.
خیلی وقتها نام نویسندگان خارجی به صورتهای مختلفی در فارسی ثبت میشود. اختلاف سلیقه بین مترجمان و ناشران مختلف و بهوجود آمدن گرایشهای رسمالخطی گوناگون در گذر زمان از علل این مسئله میتواند باشد. بازتاب این مسئله در ویکیپدیا، سرگردانی در انتخاب مدخل اصلی برای این مؤلفان و پدید آمدن جنگ ویرایشی بین ویکیپدیانویسان است.
در صورت مواجهه با چنین شرایطی، مطابق این شیوه عمل شود:
منابع
اگر در نشریات و کتب روی شکلی از نگارش نام نویسنده توافق وجود داشته باشد، قاعدتاً همین صورت رایج خواهد بود و مدخل اصلی مقالهٔ ویکیپدیا هم باید از همان تبعیت کند. در غیر این صورت میتوان دو حالت را در نظر گرفت:
اگر سابقهٔ مکتوبی از نام نویسندهٔ مورد نظر موجود نباشد، از این منابع استفاده شود:
شیوهنامه ضبط اعلام، ماندانا صدیق بهزادی، فرهنگستان زبان فارسی، ۱۳۸۱
شیوهٔ ضبط اعلام انگلیسی در فارسی، ماندانا صدیق بهزادی، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۵
اگر نام نویسندهٔ مورد نظر در کتب و نشریات مختلف به صور گوناگون نوشته شده باشد، از این منبع استفاده شود:
به این ترتیب روش کار به این منوال خواهد بود: اول مراجعه به کتاب «فهرست مستند مشاهیر و مؤلفان»، و در صورتی که نام نویسنده آنجا موجود بود استفاده از همان، در غیر این صورت نگارش اسم بر مبنای قواعدی که در منابع شیوهٔ ضبط اعلام در بالا آمده است.
توضیح
«فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان» از تولیدات کتابخانهٔ ملی در زمینهٔ فهرستنویسی است و فلسفهٔ وجودی آن حل مشکل یکسانسازی نگارش نام پدیدآورندگان کتابهاست. در سیستم فهرستنویسی دیویی که در بیشتر کتابخانههای دنیا مورد استفاده قرار میگیرد، یک کد به نام کد مؤلف هست که از حرف اول نام خانوادگی شخص و ارقامی که بر اساس حروف بعدی تعیین میشوند تشکیل میشود. به این ترتیب این کد برای نگارشهای مختلف نام مؤلفان مقادیر مختلفی خواهد داشت، که سبب سخت شدن جستجو بر اساس این کد خواهد شد. در مورد سرعنوان پدیدآور که کارتهای برگهدانها به ترتیب آن مرتب میشوند هم وضع بر همین منوال است. به همین علت هنگام فهرستنویسی به کتاب یادشده مراجعه میشود و نگارش مبنای اسم شخص از آن استخراج میشود. در انتخاب صورت مبنای اسمها به دلایل بدیهی سعی میشود رایجترین و درستترین صورت انتخاب شود، که برای مدخل اصلی مقالهٔ مربوط به نویسنده در ویکیپدیا هم مناسب خواهد بود.
در صورت عدم دسترسی به کتاب «فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان» میشود از سیستم جستجوی منابع کتابخانهٔ ملی استفاده کرد. از آنجا که سرعنوانهای مؤلف در این سیستم از همان کتاب استخراج میشوند، کافی است کتابی از نویسندهٔ مورد نظر را پیدا کرد و اطلاعات فهرستنویسی آن را آورد و نام مدخل را مطابق با سرعنوان موجود در برگه وارد کرد.