ویکی‌پدیا:نگارش نام‌های خارجی

موارد متنوعی پیش می‌آید که هنگام ترجمه نمی‌دانیم از کدام حروف فارسی برای نوشتن نام‌ها یا اصطلاحات خارجی استفاده کنیم. این مشکل زمانی حادتر می‌شود که یک نام یا اصطلاح در هر زبان به شکلی خاص تلفظ شود و ما مجبور به تلفظ و نگارش دقیق آن واژه به خط فارسی باشیم.

در این صفحه تلاش می‌شود که شیوهٔ نگارش این گونه واژه‌ها را در زبان‌های گوناگون نوشته و در صورت امکان راهکارهایی برای ویرایشگران در اختیار بگذاریم. اگر شما هم نسبت به نگارش یک نام خارجی شک دارید آن را در این صفحه مطرح کنید تا دیگران برای آن معادلی بیابند. همچنین می‌توانید در ویکی‌پدیا:درخواست برابر فارسی از نظرات دیگران مطلع شوید و برخی موارد را در پارسی‌نویسی ببینید.

راهکار

خیلی وقت‌ها نام نویسندگان خارجی به صورت‌های مختلفی در فارسی ثبت می‌شود. اختلاف سلیقه بین مترجمان و ناشران مختلف و به‌وجود آمدن گرایش‌های رسم‌الخطی گوناگون در گذر زمان از علل این مسئله می‌تواند باشد. بازتاب این مسئله در ویکی‌پدیا، سرگردانی در انتخاب مدخل اصلی برای این مؤلفان و پدید آمدن جنگ ویرایشی بین ویکی‌پدیانویسان است. در صورت مواجهه با چنین شرایطی، مطابق این شیوه عمل شود:

منابع

اگر در نشریات و کتب روی شکلی از نگارش نام نویسنده توافق وجود داشته باشد، قاعدتاً همین صورت رایج خواهد بود و مدخل اصلی مقالهٔ ویکی‌پدیا هم باید از همان تبعیت کند. در غیر این صورت می‌توان دو حالت را در نظر گرفت:

  1. اگر سابقهٔ مکتوبی از نام نویسندهٔ مورد نظر موجود نباشد، از این منابع استفاده شود:
    • شیوه‌نامه ضبط اعلام، ماندانا صدیق بهزادی، فرهنگستان زبان فارسی، ۱۳۸۱
    • شیوهٔ ضبط اعلام انگلیسی در فارسی، ماندانا صدیق بهزادی، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۵
  2. اگر نام نویسندهٔ مورد نظر در کتب و نشریات مختلف به صور گوناگون نوشته شده باشد، از این منبع استفاده شود:

به این ترتیب روش کار به این منوال خواهد بود: اول مراجعه به کتاب «فهرست مستند مشاهیر و مؤلفان»، و در صورتی که نام نویسنده آنجا موجود بود استفاده از همان، در غیر این صورت نگارش اسم بر مبنای قواعدی که در منابع شیوهٔ ضبط اعلام در بالا آمده است.

توضیح

«فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان» از تولیدات کتابخانهٔ ملی در زمینهٔ فهرست‌نویسی است و فلسفهٔ وجودی آن حل مشکل یکسان‌سازی نگارش نام پدیدآورندگان کتاب‌هاست. در سیستم فهرست‌نویسی دیویی که در بیشتر کتابخانه‌های دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک کد به نام کد مؤلف هست که از حرف اول نام خانوادگی شخص و ارقامی که بر اساس حروف بعدی تعیین می‌شوند تشکیل می‌شود. به این ترتیب این کد برای نگارش‌های مختلف نام مؤلفان مقادیر مختلفی خواهد داشت، که سبب سخت شدن جستجو بر اساس این کد خواهد شد. در مورد سرعنوان پدیدآور که کارت‌های برگه‌دان‌ها به ترتیب آن مرتب می‌شوند هم وضع بر همین منوال است. به همین علت هنگام فهرست‌نویسی به کتاب یادشده مراجعه می‌شود و نگارش مبنای اسم شخص از آن استخراج می‌شود. در انتخاب صورت مبنای اسم‌ها به دلایل بدیهی سعی می‌شود رایج‌ترین و درست‌ترین صورت انتخاب شود، که برای مدخل اصلی مقالهٔ مربوط به نویسنده در ویکی‌پدیا هم مناسب خواهد بود.

در صورت عدم دسترسی به کتاب «فهرست مستند اسامی مشاهیر و مؤلفان» می‌شود از سیستم جستجوی منابع کتابخانهٔ ملی استفاده کرد. از آنجا که سرعنوان‌های مؤلف در این سیستم از همان کتاب استخراج می‌شوند، کافی است کتابی از نویسندهٔ مورد نظر را پیدا کرد و اطلاعات فهرست‌نویسی آن را آورد و نام مدخل را مطابق با سرعنوان موجود در برگه وارد کرد.

فرانسوی

نام‌های کوچک فرانسوی و تلفظشان:

نام زن نام مرد
نگارش فرانسوی
نگارش درست فارسی
نزدیک به تلفظ فرانسوی
نگارش رایج
یا دیده شده
مثال نگارش رایج نگارش فرانسوی
نگارش درست فارسی
نزدیک به تلفظ فرانسوی
نگارش رایج
یا دیده شده
مثال نگارش رایج
Aimée اِمه امی Aimé اِمه
Aline اَلین الین Alain الن آلن دلون
Alberte اَلبرت آلبرت Albert اَلبر آلبر، (آلبرت) کامو
Antoine آنتوآن آنتوان دو سنت‌اگزوپری
Andrée آندره آندره André آندره آندره
Bernard برنارد (برنارد)
Blaise بلِز
Charlène شارلن Charles شارل
Christiane کریستیان کریستیان Christian کریستیان کریستیان
Christine کریستین کریستین
Christophe کریستف کریستف
Clémence کلِمانس کلِمانس Clément کلِمنته کلِمنته
Claude کلود کلود Claude کلود کلود
Danielle, Danièle دَنیل دانیل Daniel دَنیل دانیل
Denise دُنیز Denis دُنی
Edouard ادوارد (ادوارد)
Emmanuelle امانوئل امانوئل Emmanuel امانوئل
Françoise فرانسوآز فرانسوا François فرانسوآ فرانسوا
Georgette ژُرژ ژُرژ Georges ژرژ ژرژ
Gérard ژرار ژرار - ژرارد
Germaine ژرمِن ژرمِن Germain ژرمَن
Gilberte ژیلبرت ژیلبرت Gilbert ژیلبر ژیلبر
Gilles ژیل
Guillaume گیوم گیوم
Henreiette هانریت هانریت Henri هانری هانری
Isaac ایزاک ایزاک
Jacqueline ژَکلین ژاکلین Jacques ژاک ژاک شیراک
Jeanne ژان ژان ژان‌دارک Jean ژان
Joséphine ژوزفین ژوزفین Joseph ژُزف ژوزف
Julien ژولیین ژولین
Julie ژولی ژولی Jules ژول ژول
Louise لوئیز لوییز Louis لوئی لویی
Marie مَری ماری
‌Marcelle مَرسل مارسل Marcel مارسِل مارسل پروست
Marguerite مارگریت مارگریت
Maximilien ماکسیمیلی‌یَن ماکسیمیلین روبِسپیر
Michelle, Michèle میشل میشل Michel میشل میشل
Nicholas نیکلا نیکلاس
Olivier اولیویه اولیویه - اولیویا
Paulette پُلت پولت‡ Paul پُل (پول)
Philippe فیلیپ فیلیپ
Pierette پیر پیر Pierre پیِر پیر
Régis رژی (رژی) دِبره
Renée رنه رنه René رنه رنه
Roger رُژه روژه گارُدی
Roberte روبرت روبرت Robert روبر (روبرت)
Victor ویکتور ویکتور هوگو
Vincent ونسان ونسان

انگلیسی

Adam آدام
Angela اَنجلا
Anthony آنتونی
Ashley اَشلی
Donald دونالد
Edward ادوارد
Edwin ادوین
Edmund ادموند
Gene جین
George جورج
Gerald جرالد
Harold هارولد
Isaac آیزاک
James جِیمز
Jacob جِیکوب
John جان
Joseph جوزف
Lloyd لوید
Michael مایکل
Paul پُل
Robert رابرت
Ronald رونالد
Sean شون
Smith اسمیت
Stephen استفان
Steven استیون
Susan سوزان
Thomas توماس
William ویلیام

آلمانی

Adolf آدولف
Diedrich دیدریش
Erich اریش
Friedrich فریدریش
Fritz فریتس
Gerardus گراردوس
Günter گونتر
Heinrich هاینریش
Jakob یاکوب
Jan یان
Joachim یوآخیم
Johann یوهان
Johannes یوهانِس
Jörg یورگ
Joseph یوزف
Katja کاتیا
Ludwig لودویگ
Matthias ماتیاس
Michael میشائل
Paul پاول
Philipp فیلیپ
Reinhard راینهارد
Richard ریشارد
Robert روبرت
Sash زاش
Sasha زاشا
Siegfried زیگفرید
Sigmund زیگموند
Steffi اشتفی
Thomas توماس
Ulrich اولریش

هلندی

Boudewijn باودِواین
Geert خرْت
Gerard خرارد
Jan یان
Jaap یاپ
Jeroen یرون

ایتالیایی

حروف ترکیبی عبارتند از
حرف ترکیبی نحوه تلفظ مثال تلفظ مثال
ci چی Facile فَچیلِ
ce چِ Francese فرَنچِزِ
cio چُ Marcio مَرچُ
chi کی Occhio اُکّیُ
che کِ che که
co کُ Poco پُکُ
gi جی Parigi پَریجی
ge جِ Germania جِرمَنیَ
gio جُ Giorgio جُرجُ
giu جو Giugno جونیُ
ghi گی Arrighi اَرّیگّی
ghe گِ Margherita مَرگِریتَ
gli لی miglior میلیئُر
gn نی Signor سینیئُر
go گُ Prego پرِگُ
gu گو Guardare گوئَردَرِ
Buzzati بوتساتی (به‌جز مواردی که جزء وپ:رایج است مثل بوتزاتی)
Enrico انریکو
Eugenio اِئوجنیو
Felice فِلیچه
Francesco فرانچسکو
Gerolamo جرولامو
Gianfranco جان‌فرانکو
Gigi جی‌جی
Giordano جوردانو
Giorgio جورجو
Giovanni جووانی
Giuseppe جوزپه
Grazia گراتسیا (نام فرد است)
Guglielmo گولیلمو (تلفظ: گولی‌یـِلمو)
Guido گوییدو
Lorenzo لورِنْتْسو
Luigi لوئیجی
Pinuccio پینوچو (برای پینوکیو: Pinocchio)
Raoul رائول
Riccardo ریکاردو
Roberto روبرتو
Sergio سِرجو
Simone سیمونه
Vincenzo وینچنتسو
Zucchero تزوکِرو («تز» اول را شاید بهتر باشد در فارسی «ز» بنویسیم، یعنی «زوکِرو»)
ترکیب‌های نویسه‌ای
ترکیب نویسه‌ها آوا
CI و CE چ
CH ک
SCI و SCE ش
GI و GE ج یا ژ
GH گ
GN نی
GL آوایی بین ی و ل
  • با تکرار دو نویسه پشت‌سرهم، آن نویسه تقریباً مشدد خوانده می‌شود. برای مشدد کردن نویسه‌های ترکیبی، تنها باید نویسهٔ نخست دو بار نوشته شود.

اسپانیایی

Alejandro آلخاندرو
Carlos کارلوس
Domínguez دومین گوئز (نام خانوادگی)
Enrique انریکه
Esteban استبان
Felipe فلیپه
Herrera هررا
Isabel ایزابل
Ignacio ایگناثیو/ایگناسیو
Jesús خسوس
Jorge خورخه
José خوزه
Juan خوان
Julio خولیو
Lopez لوپز (نام خانوادگی)
María ماریا
Pedro پدرو
Penelope پنه لوپه
Rafael رافائل
Rodríguez رودریگز (نام خانوادگی)
Sergio سرجیو
Vargas بارگاس
Velázquez بلاسکس
Víctor ویکتور

روسی

Иосиф یوسیف

چینی

وانگ
لی

عربی

منی منی[۱]
خالد خالد
سعید سعید

پیامبران بنی‌اسرائیل، نام‌های عبری و مربوط به کتاب مقدس

Joshua Ruth Samuel Ezra Nehemiah Esther Job John Peter Timothy Isaiah Jeremiah Ezekiel Daniel
یوشع روت سموئیل عزرا نحمیا استر ایوب یوحنا پطرس تیموتائوس اشعیا ارمیا حزقیال دانیال
Hosea Joel Amos Obadiah Jonah Micah Nahum Habakkuk Zephaniah Haggai Zechariah Malachi James Jude
هوشع یوئیل عاموس عوبدیا یونس میکاه ناحوم حبقوق صفنیا حجی زکریا ملاکی یعقوب یهودا
Luke Mark Matthew Philemon Titus
لوقا مرقس متی فلیمون تیطوس
Rachel Joseph Benjamin Leah Dinah Rebekah
راحیل یوسف بنیامین لیئه دینه ربه‌کا (رفقه)

جستارهای وابسته

پانویس