پنیر لیقوان از مشهورترین پنیر های سنتی ایران است و در سراسر جهان به همین نام شناخته می‌شود. این پنیر شبه‌نرم بین سه تا دوازده ماه در آب‌نمک نگه داشته می‌شود تا فرآوری شود.[۱]

پنیر لیقوان
نام‌های جایگزینلیقوان
گونهپنیر
خاستگاه ایران
منطقهلیقوان, آذربایجان شرقی
دمای سروسرد
انرژی مواد خوراکی
(به‌ازای 100 گرم سرو)
260 کیلوکالری (1089 kJ)
پنیر لیقوان
بسته‌بندی پنیر لیقوان

این پنیرها در روستای لیقوان واقع در دامنه شمالی سهند از توابع شهر تبریز تهیه می‌شود. تخمین زده می‌شود بیش از ۲۰۰ تولید کنندهٔ پنیر و ۶۵۰۰۰ گوسفند که اغلب از نوع قیزیل هستند در این روستا و روستاهای مجاور وجود داشته باشند. هوای پاک و گونه‌های گیاهی بی همتای منطقه علاوه بر نحوه بهداشتی شیردوشی استفاده شده در این روستا و تحویل شیر تازه به تولیدکنندگان پنیر منجر به تولید شیر و پنیر باکیفیت می‌شود.[۱] این نوع پنیر ترد بوده، طعمی شور و ترش دارد و دارای سوراخ‌های بخصوصی در اندازه نخود است و از شیر تازه گوسفند تهیه می‌شود.

انواع پنیر لیقوان[۲] ویرایش

پنیر لیقوان اعلا (پنیر سوپر لیقوان) ویرایش

پنیر لیقوان اعلا پنیری حاصل شده از شیر خالص گوسفندی تولید شده در چراگاه‌های خودرو و گیاهان وحشی کوهستان سهند لیقوان است، آب مورد استفاده جهت تولید این پنیر از چشمه‌های سرشار و معدنی لیقوان و بدون کمترین آهک و نمک‌ها و رسوب‌ها است.

شیر تازه دوشیده شده از دام در کمتر از یک ساعت تحویل واحدهای تولیدی می‌شود و روند تبدیل و تولید پنیر لیقوان استارت می‌خورد.

این نوع پنیر طعمی بسیار ترد و خوشمزه دارد، هنگام برش دادن خرد نمی‌شود و دارای حباب‌های انگشت شمار بخصوصی در اندازه‌های عدس در داخل پنیر است.

پنیر لیقوان معمولی ویرایش

پنیر لیقوان معمولی نوع خاصی از پنیر لیقوان هست که از شیر گوسفندی مناطق و روستاهای حومه تبریز و سایر شهرهای آذربایجان تهیه می‌شود.

این نوع شیر گاهی جهت برخورداری از آب معدنی و شرایط آب و هوایی دره لیقوان جهت تبدیل به پنیر، به لیقوان منتقل می‌شود. هرچند کیفیت شیر نسبتاً خوب است ولی به دلیل وجود فاصله مکانی چند ساعته مابین دام و کارگاه، مدت زمانی طول می‌کشد تا شیر به واحد تولیدی برسد و فرایند تبدیل شیر به پنیر لیقوان آغاز گردد.

همین اختلاف زمان و کیفیت شیر، سبب افت کیفیت محصول نهایی می‌شود و پنیر تولید شده را از پنیر سوپر لیقوان متمایز می‌کند.

پنیر سُومی ویرایش

این نوع از پنیر که گاهی از شیر گاو یا شیر مخلوط گاو و گوسفند تولید می‌شود دارای رنگ متمایل به زرد، کیفیت پایین، نرم و سفت بودن نامتعادل و دارای حباب‌های بسیار ریز و اسفنجی شکل است.

عوامل تأثیر گذار بر کیفیت پنیر لیقوان ویرایش

از جمله عوامل اثرگذار بر کیفیت پنیر لیقوان می‌توان به شرایط آب و هوایی محل تولید شیر، شرایط آب و هوایی محل فرآوری و تبدیل شیر گوسفندی به پنیر لیقوان، کیفیت ابزار و تجهیزات نصب شده واحد تولیدی و از همه مهم‌تر بافت گیاهی چراگاه‌های دام‌های تولیدکننده شیر را می‌توان نام برد.

وجود نوعی گیاهان معطر و کمیاب در دامنه سهند و دره لیقوان، باعث تولید پنیر لیقوان با طعمی منحصر به فرد و مرغوب شده‌است.[۳]

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Donnelly, C.; Kehler, M. (2016). The Oxford Companion to Cheese. Oxford Companions (به انگلیسی). Oxford University Press, Incorporated. p. 435. Retrieved 2017-04-05.
  2. میثم ناصح لیقوان. «انواع پنیر لیقوان». ligvan.ir.
  3. خاماچی، بهروز (۱۳۷۰). طواف سهند. تبریز: انتشارات ذوقی. صص. ۴۵. شابک ۶۴۷۷۱ مقدار |شابک= را بررسی کنید: length (کمک). از پارامتر ناشناخته |لیقوان= صرف‌نظر شد (کمک)